2001 թվականի հոկտեմբերի 7-ին Երևանի Արցախի փողոցում ծառայություն կատարող ավտոտեսուչ, 37-ամյա ավագ լեյտենանտ Արմեն Բարսեղյանը փակել է զինված հանցագործների ճանապարհն ու զոհվել արձակված կրակոցներից:
Երիտասարդ ոստիկանի սպանությունը սկիզբ է դրել շուրջ երեք տարի գործող զինված բանդայի բացահայտմանը:
Արմեն Բարսեղյանը փորձել է վնասազերծել բանդայի զինված անդամներին, բայց նրանք երկու հոգու, այդ թվում՝ ծառայողական պարտքը կատարող ոստիկանին զրկել են կյանքից:
Պարզվել է, որ այս բանդայի անդամները ներկայանում էին ոստիկանի հագուկապով ու ոստիկանի կեղծ վկայականով:
Ոստիկանի համազգեստով ծպտվելով ու ոստիկանի կոչումը յուրացնելով՝ նրանք «հեշտացնում էին» իրենց ծրագրած ծանր հանցագործությունների կատարումը:
2002 թվականի հունվարի 3-ին՝ ոստիկան Արմեն Բարսեղյանի զոհվելուց ամիսներ անց միայն կալանքի տակ է առնվել բանդայի պարագլուխը՝ Աշոտ Զատիկյանը: Քայլ առ քայլ բացահայտվել են երկու տասնյակից ավելի հանցագործություններ:
1967 թվականին ծնված Աշոտ Զատիկյանի խնամքին ոչ ոք չկար: Նա ոչ մեկի համար պատասխանատվություն չէր կրում: Ծանր հանցագործությունների կատարումն էր նա իր համար դարձրել «աշխատանք»:
Աշոտն առաջին անգամ դատվել էր գողության համար: Մի քանի ամսով էր ազատազրկվել:
1998 թվականին Աշոտ Զատիկյանը գողացել է մորեղբոր անձնագիրը, կեղծել՝ փակցնելով իր լուսանկարը, ու եղբոր հետ մեկնել է Մոսկվա: Եղբոր ու հանցավոր խմբում ներգրավված այլ անձանց հետ Աշոտ Զատիկյանը ավազակային հարձակումներ է կատարել հիմնականում ռուսաստանաբնակ հայ ընտանիքների վրա:
1999 թվականի մարտի 8-ի առավոտյան՝ ժամը 9-ին հարձակվել են Չիլինգարյանների ընտանիքի վրա: Բռնություն գործադրելով ընտանիքի անդամների նկատմամբ՝ հափշտակել են 11 միլիոն 772 հազար դրամին համարժեք 520 հազար ռուսական ռուբլի:
Նույն նթվականի մայիսի 31-ին, դարձյալ առավոտյան ժամը 9-ին հարձակվել են Դանիելյանների ընտանիքի վրա: Նույն ձեռագրով՝ տան անդամների նկատմամբ բռնություն գործադրելով՝ հափշտակել են 1 միլիոն 318 հազար 640 դրամին համարժեք 62 հազար 200 ՌԴ ռուբլի:
Նույն թվականի հունիսի 16-ի առավոտյան, ժամը 9-ին հարձակվել են Նադբերեժնիների ընտանիքի վրա: Նույն ձեռագրով՝ բռնություն գործադրելով՝ հափշտակել են 28 միլիոն 69 հազար 524 դրամին համարժեք 311 հազար 660 ՌԴ ռուբլի: Այս ընտանիքի անդամներին փակել են ավտոտնակում՝ կպչուն ժապավենով կապելով նրանց բերանները ու իրական վտանգ ստեղծելով նրանց կյանքի համար:
Այս հարձակումից հետո ռուս իրավապահները բռնել են Աշոտ Զատիկյանին, սակայն նա Զատիկյան չէր՝ մորեղբոր անձնագրով էր՝ Հովհաննիսյան ազգանունով:
Հունիսի վերջին նա փախել է ռուսական կալանավայրից: Ռուսաստանում հետախուզման մեջ գտնվող «Հովհաննիսյանը», նույն ինքը՝ Աշոտ Զատիկյանը սկզբում մեկնել է Թբիլիսի՝ փաստական կնոջ հայրական տուն, իսկ մի քանի ամիս անց ժամանել է Երևան՝ իր հանցավոր ուղին հայրենիքում շարունակելու:
Նա ձեռնամուխ է եղել զինված բանդայի ստեղծմանն ու ավազակային հարձակումների համար թիրախներ ընտրելուն:
«Երևան» տոնավաճառում ոսկու առևտրով զբաղվող Տիգրանի վրա Զատիկյանի բանդայի հարձակումը նրա ռուսաստանյան ձեռագրով էր:
2001 թվականի հունվարի 31-ի առավոտյան դեղին «ՌԱՖ»-ը կտրուկ արգելակել է աշխատանքի գնացող Տիգրանի կողքին: Նրան բռնությամբ նստեցրել են մեքենա ու հափշտակել են մոտը եղած ոսկեղենը՝ 2 միլիոն 322 հազար դրամ արժողությամբ: Ամեն բան կատարվել է մի քանի րոպեում, Տիգրանին մեքենայից ցած են նետել իր շենքից ոչ հեռու՝ հարևանների աչքի առաջ: «Տարա՜ն»,- գոռում էր Տիգրանը ու ջանք թափում, որ մտապահի «ՌԱՖ»-ի համարանիշը:
Զուր ջանքեր: Քանի որ բանդան հարձակումների ժամանակ օգտագործվող մեքենայի համարանիշը փոխարինում էր գողացված համարանիշով…
Ըստ դատական ակտի՝ Աշոտ Զատիկյանը ոչ միայն նախապատրաստել, կազմակերպել է հանցավոր արարքները, այլև անձամբ մասնակցել է դրանց: Բանդայի հիմնական անդամներից էր նաև էջմիածինցի Գ. Մաչանյանը, ում հայտնաբերել են վերջերս, նրա և բանդայի ևս մի անդամի՝ Տ. Խաչատրյանի մասով քրեական գործի քննությունը նոր է մուտք եղել դատարան…
Բացի Զատիկյանից ու Մաչանյանից՝ հարձակման երրորդ մասնակից դառնում էր բանդայի այն անդամը, ով հարձակման համար մեքենա էր տրամադրում:
Ըստ դատական ակտի՝ հունվարի 31-ի հարձակումը կատարողներն էին Զատիկյանը, Մաչանյանը, Գյուլնազարյանը:
Միշտ չէ, որ հաջողությունը ժպտում էր բանդային: Բավական էր «շեղվեին» սովորական ձեռագրից ու կարող էին ձախողվել: Այնպես, ինչպես 2001 թվականի մարտի 4-ին ձախողվեցին, երբ հարձակվել էին տարադրամի փոխանակմամբ զբաղվող Յաղմուրյան եղբայրների վրա, նաև՝ ապրիլի 13-ին, երբ հարձակվել էին նույն գործն անող եղբայրներ Աշոտի ու Մանուկի վրա: Երկու դեպքում էլ հարձակման ենթարկվածները ակտիվ դիմադրել ու պաշտպանել են իրենց ունեցվածքը: Իսկ ձեռագրային «շեղումը» այն էր, որ հարձակվել էին ոչ թե առավոտյան, այլ՝ ուշ երեկոյան:
Յաղմուրյան եղբայրների վրա հարձակման ժամանակ նույնիսկ երկու անգամ օդ էին կրակել, բայց չէին կարողացել ոչինչ հափշտակել:
2001 թվականի ապրիլի 29-ի առավոտյան բանդայի չորս անդամներ՝ Զատիկյանը, Մաչանյանը, Համբարձումյանն ու Խաչատրյանը հարձակվել են աշխատանքի գնացող Գյուլբուդաղյանի վրա: Վերջինս նույնպես զբաղվում էր տարադրամի փոխանակմամբ: Նախորդ «ձախողումների» փորձից ելնելով՝ զոհի դիմադրությունը կոտրելու համար՝ չնայած գործ ունեին տարեց մարդու հետ, նրա դեմքին «շշմեցնող գազ» են փչել ու սպառնացել են, թե՝ «ֆալշ դոլարները տուր»: Տուժողը շշնջացել է՝ ֆալշ դոլար չունեմ, ու կորցրել է գիտակցությունը: Ուշքի է եկել ու տեսել, որ ընկած է փողոցում, գրպանները պատռված են, իսկ 318 հազար դրամին համարժեք գումարը հափշտակված է:
Մի քանի օր անց ոստիկանի համազգեստով Զատիկյանը երեք հանցընկերների հետ ներխուժել է մի բնակարան, ուր, ըստ էջմիածինյան տվյալների՝ պիտի որ հարուստ ավար լիներ: Տունը տակնուվրա են արել, տանտիրուհու քրոջը կապկպել ու սպառնացել, բայց հափշտակել են ընդամենը 55 հազար 600 դրամ արժողության ոսկե, արծաթե զարդեր:
Ընտանիքի հիմնական ոսկեղենը օրեր առաջ վաճառվել, գումարն էլ տնօրինվել էր: Նա, ով այս ընտանիքի տվյալը տվել էր ավազակներին, այդ մասին չէր իմացել…
Տուժած ընտանիքը հարձակման մասին չէր հայտնել ոստիկաններին: Այս դրվագը բացահայտվել է բանդայի անդամների բացահայտումից հետո՝ նրանք իրենք են խոստովանել այս դրվագը…
Հունիսի վերջին, առավոտ կանուխ հարձակվել են տարադրամի փոխանակմամբ զբաղվող Հախոյանի վրա: «Լավանդա» դեղատան մոտ ոստիկանի անվան տակ մոտեցել են Հախոյանին, նստեցրել «ՌԱՖ» մեքենան ու դատարկել գրպանները: Տուժողին շատ չեն նեղել՝ անփող, անմատանի իջեցրել են «Կարմիր բլուր» գերեզմանատան մոտ ու հեռացել են: Ավարը 849 հազար 150 դրամ էր:
Հաջորդ տուժողը նույնպես տարադրամի փոխանակմամբ էր զբաղվում: Նրա վրա հարձակվել են հուլիսի 4-ին, առավոտյան ժամը 7-ն անց 30-ին, հենց նրա շենքի բակում: Պատուհաններից նայող հարևանների աչքի առաջ օգնություն կանչող Ավագյանին գցել են գետնին, պատռել են բաճկոնը, գրպանից հափշտակել 55 հազար 600 դրամ ու փախել են՝ չհասցնելով հափշտակել տուժողի մյուս գրպանում եղած 2 հազար դոլարը:
Հուլիսի 27-ին, կեսգիշերն անց ավազակները հարձակում են կատարել դիմակներով, որովհետև Արմավիր-Երևան ավտոմայրուղու վրա գտնվող բենզալցակայանում նրանց կարող էին ճանաչել: Կայանի աշխատողներին պառկեցրել են գետնին, սպառնացել ատրճանակով ու հափշտակել 50 հազար դրամ:
Մեկ ժամ անց նույն խումբը Երևան-Երասխ ավտոճանապարհին գտնվող «Ծովակ և Նարեկ» ՍՊԸ-ին պատկանող խանութ է մտել, կրակել են դարակներին, սպառնացել զենքով: Խանութի աշխատողը նրանց է հանձնել խանութում եղած 200 հազար դրամը:
Հաջորդ օրը բանդան դարձյալ «մեծ ճանապարհ» է դուրս եկել: Գիշերվա ժամը 3-ին հարձակվել են «Վառ հուշեր» ՍՊԸ աշխատողների վրա, հափշտակել են 10 հազար 670 դրամ՝ իրենց մասին «վառ հուշեր» թողնելով…
Բենզալցակայանների, տարադրամի փոխանակման կետերի վրա գիշերային հարձակումները շարունակել են: Օգոստոսի 4-ից մինչև հոկտեմբերի 7-ը ևս 7 հարձակում է եղել: Ավարը տարբեր էր լինում, այն բաժանում էին միմյանց միջև ու անմիջապես ձեռնամուխ լինում նոր «տվյալի» մշակմանն ու նոր հարձակման նախապատրաստությանը:
«Հայաստան» հանրախանութում ոսկու առևտրով զբաղվող Անդրանիկ Ք.-ն բանդայի տեսադաշտում հայտնվել է որպես հերթական զոհի թեկնածու: Սկսել են հետևել նրան, ուսումնասիրել սովորությունները, ռեժիմը: Իմացել են, որ թանկարժեք զարդերը հետը տուն է տանում, տանից՝ հանրախանութ: Ուրեմն՝ հարձակումը կարող էին ճանապարհին կազմակերպել: Պարզել են, որ Անդրանիկը, իր ոսկե զարդերով հանդերձ, հիմնականում նստում է 76 համարի երթուղայինը:
Երևան-Վայք երթուղային գծի վարորդ Արթուր Գյուլնազարյանը բանդայի անդամներից էր, հարկ եղած դեպքում նա տրամադրում էր իր «ՌԱՖ»-ը: Այս անգամ Էրեբունու գյուղմթերքների շուկայի մոտից պիտի զոհին «վերցնեին», Գյուլնազարյանը այդ վայրում շատ ծանոթներ ուներ, խուսափել է այս հարձակմանը մասնակցելուց: Ներգրավել են Երևան-Վայք երթուղու կարգավար Մանվել Մուրադյանին՝ խոստանալով, որ հարձակման ժամանակ ճիշտ է՝ զինված են լինելու, բայց գործելու են մաքուր՝ արյուն չեն թափելու: Մուրադյանը Գյուլնազարյանի «ՌԱՖ»-ի ղեկին նստելու համաձայնություն է տվել:
2001 թվականի հոկտեմբերի 7-ի առավոտյան՝ ժամը 9-ն անց 30-ին «76» համարը կրող բեժ գույնի «ՌԱՖ»-ը կանգառում կանգնել է Անդրանիկ Ք.-ի կողքին: Ոչինչ չկասկածելով՝ Անդրանիկը նստել է մեքենա: Կանգառում կանգնած մի աղջիկ էլ, մտածելով, թե իրական «76» համարի երթուղայինն է՝ նույնպես նստել է ավազակների մեքենան:
Մեքենան շարժվել է: Մի քանի րոպե անց Զատիկյանն ու Մաչանյանը հարձակվել են Անդրանիկի վրա, ծեծել են, ատրճանակներով սպառնացել ու հափշտակել են պայուսակը: Մեքենան ընթանում էր Արցախի փողոցով:
Ավտոտեսուչները նկատել են, որ «ՌԱՖ»-ի մեջ կասկածելի իրարանցում է: Կանգնելու ազդանշան են տվել:
Զատիկյանը Մանվելին կարգադրել է չկանգնել: Ավտոտեսուչներն ավելի են կասկածել ու սկսել են հետապնդել արագընթաց «ՌԱՖ»-ը: Զատիկյանը որոշել է ռիսկի դիմել, կանգնել ու «լեզու գտնել» ոստիկանների հետ: Տուժողն այդ պահին ուշագնաց էր:
«Երթուղայինը» կանգնել է: Ավտոտեսուչը վարորդից պահանջել է փաստաթղթերը: Ուղևորներին խնդրել է իջնել:
Կատարվածից ահաբեկված աղջիկը իջել ու հեռացել է: Մաչանյանը, իբր պատահական ուղևոր է, փորձել է հեռանալ:
Զատիկյանը սկսել է «լեզու թափել»՝ փորձելով շարժել ոստիկանի գութը: Բայց այդ ժամանակ մեքենայից իջել է ուշքի եկած Անդրանիկը, գոռացել է, թե հանցագործներ են, հարձակվել է Զատիկյանի վրա: Ոստիկանների ներկայությունը վստահություն էր ներշնչել Անդրանիկին: Նա վախենում էր, որ ավազակները կարող էին փախչել՝ տանելով իր ունեցվածքը: Զատիկյանը անակնկալի է եկել, գոտկատեղից հանել ատրճանակն ու պահել Անդրանիկի վրա: Ոստիկան Արմեն Բարսեղյանը կանգնել է զինված հանցագործի ճանապարհին:
Աղմուկը լսելով՝ Մաչանյանը հետ է եկել: Նա ևս զենք է հանել: Ծանր ակնթարթներ էին: Ու հնչել են կրակոցները: Զատիկյանի կրակոցից, ըստ դատական ակտի, սպանվել է Անդրանիկ Ք.-ն, իսկ Մաչանյանի կրակոցը, ըստ դատական ակտի, մահացու է եղել ոստիկան Արմեն Բարսեղյանի համար…
Հանցագործները հասցրել են փախչել իրենց «ՌԱՖ»-ով: Նախ միմյանց միջև բաժանել են արյունոտ ավարը՝ 31 հազար 567 դոլար արժողության զարդեր և գումար: Ապա որոշել են առժամանակ դադարեցնել հարձակումները՝ մինչև աղմուկը մարի:
Զատիկյանը սկզբում թաքնվել է նույն մորեղբոր տանը, ում անձնագիրը ժամանակին գողացել և ում անունով գործել էր Ռուսաստանում: Հափշտակած ոսկեղենից մի բարակ ոսկե շղթա էլ նվիրել է մորեղբոր դստերը՝ դպրոցն ավարտելու կապակցությամբ: Ապա մեկնել է Թբիլիսի, որտեղ էլ հայտնաբերվել է 2002 թվականի հունվարի 3-ին:
Երևանի Էրեբունի և Նուբարաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարանում այս գործով վեց ամբաստանյալ էին: Գևորգ Մկրտչյանն ու Կոնստանտին Մարգարյանը դատավճիռը չեն բողոքարկել: Մյուսների մասով գործը մտել է վերաքննիչ դատարան:
Չորս ամբաստանյալներից մեկը՝ վերջին, արյունոտ հարձակման ժամանակ «ՌԱՖ»-ի ղեկին նստած Մանվել Մուրադյանը մահացել է՝ վերաքննիչ ատյանում դատաքննության ընթացքում:
Արմեն Համբարձումյանը դատապարտվել է 8 տարի, Արսեն Զարգարյանը՝ 7 տարի ազատազրկման: Բանդայի պարագլուխ Աշոտ Զատիկյանը դատապարտվել է ցմահ ազատազրկման:
Բանդայի անդամներից՝ Գ. Մաչանյանն ու Տ. Խաչատրյանը նոր են հայտնաբերվել ու դեռ նոր պիտի կանգնեն դատարանի առաջ… Բանդայի որոշ անդամների ինքնությունը դեռ պարզված չէ, մեկ հոգի էլ դեռ հետախուզման մեջ է: Նրանց մասով գործի քննությունը շարունակվում է…
