Հայաստանում ներքաղաքական լայն վերադասավորումների գործընթացը չունի այլընտրանք՝ այն պարզ պատճառով, որ հետհեղափոխական Հայաստանում հնարավոր չէ քաղաքականությամբ արդյունավետ զբաղվել նախահեղափոխական դասավորության պայմաններում: Հնարավոր կլինի, եթե քաղաքական զարգացումների տրամաբանությունը մնում է նախահեղափոխական շրջանակում: Բայց այլևս ակնառու է, որ այդպես չէ, և այդ գործընթացը անշրջելի է:
Խնդիրն այստեղ լավ ու վատի մեջ չէ, այլ քաղաքական իրողությունների, որոնք բխում են նաև արտաքին իրողություններից: Ներքին ու արտաքին քաղաքական տիրույթները փոխկապակցված և փոխազդված են անգամ գերտերությունների, ուժային կենտրոնների պարագայում, և այդ դեպքում ավելորդ է խոսել այնպիսի պետությունների մասին, ինչպիսին Հայաստանն է: Իսկ Հայաստանը թավշյա հեղափոխությունից հետո արդեն իսկ հասցրել է իրականացնել ոչ միայն ներքին որոշակի փոփոխություններ, այլ նաև արտաքին: Ընդ որում, կարող ենք անգամ արձանագրել, որ ներքին փոփոխությունները իրենց խորքում գուցե այնքան մասշտաբային, հեռանկարային, ռազմավարական չեն, որքան Հայաստանում հետհեղափոխական իրավիճակի մեկուկես տարվա ընթացքում ձևավորված արտաքին միջավայրը՝ Հայաստանից այդ միջավայր գնացած ազդակների բերումով:
Այդ պարագայում ներքաղաքական իրողությունների տրամաբանությունը որևէ կերպ հետ շրջելը ոչ միայն անցանկալի, այլև նույնիսկ վտանգավոր կարող է լինել այդպիսի փորձ անող որևէ ուժի համար՝ լինի այն ընդդիմություն, թե իշխանություն, և թե նույնիսկ լեգիտիմ իշխանություն: Հայաստանյան ներքաղաքական կյանքում աստիճանաբար ամրանում է այդ իրողությունների գիտակցումը, եթե անգամ տեղ-տեղ դա կատարվում է բավականին դանդաղ: Ըստ այդմ՝ բոլորի համար է դառնում պարզ, որ վերադասավորումը և վերադիրքավորումը այլընտրանք չունի:
Այն, ինչ նախօրեին արձանագրվեց «Լույս» դաշինքի շրջանակում, ընդամենը դրվագներից մեկն է: Այդպիսիք շատ են լինելու, և խնդիրն այստեղ գործընթացի կառավարելիությունն ու հանրային վերահսկելիությունն է: Որովհետև վերադիրքավորման անհրաժեշտության գիտակցումը ժամանակի ընթացքում գալու է շատերի մոտ նույնիսկ բնազդաբար՝ ինքնապաշտպանության բնազդով, մինչև դա ինքնին դեռ չի նշանակում, որ դրանից բխող կամ հետո կատարվող քայլերը ենթադրում են նոր ներքին և առավել ևս՝ արտաքին իրողություններին, մարտահրավերներին ու հնարավորություններին համարժեք վարքագիծ ու գործողություն:
Վերադիրքավորման իմաստով խոսքն իհարկե քաղաքական ամբողջական դաշտի մասին է, ինչը ներառում է ոչ միայն դրանում գոյություն ունեցող ուժերին, այլ նաև ուժերի, որոնք ներկայացնում են տեղ ունենալու նոր հայտ:
Հայերի ցեղասպանության ճանաչման ԱՄՆ Կոնգրեսի երկու պալատների բանաձևերը աշխարհում հայկական գործոնի նոր մասշտաբի ընդգծում են, ինչը անխուսափելիորեն նոր մասշտաբ է պահանջում նաև հայաստանյան քաղաքական դերակատարներից: Իսկ նոր դիրքը դեռևս նոր մասշտաբի հոմանիշ չէ: Հայաստանի ներքաղաքական դաշտում կա մասշտաբի դեֆիցիտ և այն լրացնելու անհրաժեշտություն: