«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Հովհաննես Իգիթյանը:
– Պարո՛ն Իգիթյան, գիտեք, որ Արցախում մի քանի օրից ՏԻՄ ընտրություններ են, որի շուրջ արդեն կրքեր են բորբոքվել. դրանք զուտ նախընտրական կրքե՞ր են, թե՞ այլ բան է տեղի ունենում խորքում:
– Նախ՝ նշվեց Արցախի անկախության օրը, շատ կարևոր է, որ այն առնվազն համահայկական տոն է դարձել: Ինչ վերաբերում է Արցախում կայանալիք ՏԻՄ ընտրություններին, բոլոր դեպքերում շատ կարևոր է ընտրությունների արդար լինելը: Նշեմ երեք կարևոր հանգամանք՝ մրցակիցները պետք է ընդունեն մյուսի հաղթանակը, չէ՞ որ լարվածությունը գալիս այնտեղից, որ մրցակիցներից մեկը գտնում է, որ մյուսն անարդար է գործել, և նրա հաղթանակն անարդար է, այս ամենին հետևում են ցույցեր, բողոքներ: Ցանկալի է, որ ԼՂ ընտրությունների հետ կապված բողոքներ չլինեն: Դա նշանակում է, որ Արցախի իշխանությունները, հասարակությունը պետք է պայմաններ ստեղծեն, որ ընտրություններն անցնեն արդար, թափանցիկ, վստահելի:
Երկրորդ՝ շատ կարևոր է, որ հասարակությունը հարգի և ընդունի իշխանությանը, որովհետև այս իշխանությունից է կախված լինելու մարդկանց կյանքը, կենցաղն ու երեխաների ապագան: Այն երկրում, որտեղ հասարակությունը չի վստահում իշխանությանը, կա՛մ պետք է քանդվի երկիրը, կա՛մ պետք է դիկտատուրա հաստատվի, և մարդկանց ճնշեն:
Երրորդ կարևոր հանգամանքը միջազգային գործոնն է. այսօր ԼՂ խնդրի լուծմամբ զբաղվում է նաև միջազգային հանրությունը, օրինակ՝ Մինսկի խմբի բոլոր զեկույցներում և փաստաթղթերում նշվում է ԼՂ ներկայացուցիչներ կամ իշխանություններ. ուրեմն պետք է Արցախի ղեկավար ընտրվի այն մարդը, որը ոչ միայն Արցախի հասարակության կողմից կընդունվի, այլ նաև միջազգային հանրության կողմից: Շատ կարևոր է, որ այս ընտրություններն անցնեն այն չափանիշներով, որոնք միջազգայնորեն ընդունված են:
– Այսինքն՝ Արցախի իշխանությանն ընտրի արցախցին:
– Այո՛, և միջազգային հանրությունն ընդունի, որ այս ընտրություններն անցկացվել են նույն չափանիշներով, ինչպես որ իրենց երկրներում են անցկացվում:
– Կա՞ մեկը, որն այս ցանկությունը չունի:
– Արցախում կարծես թե կա մի հոգի, հայտնի անձ Վիտալի Բալասանյանը, որն այսօր աղմուկ է բարձրացրել լրատվամիջոցներում, հայտարարություն է արել, որ Արցախի ընտրություններում չպետք է դիտորդ լինի:
– Նաև միջազգայի՞ն դիտորդ, այստեղ նրբություն կա:
– Սկզբում ասվել է դիտորդ Հայաստանից: Լեռնային Ղարաբաղում տարբեր ժամանակներում եղել են միջազգային դիտորդներ, և որքան հայտնի էին այդ մարդիկ, այնքան միջազգային հանրության կողմից ավելի էին ընդունվում նրանք, ովքեր ընտրվում էին. դա շատ կարևոր է: Հիմա Արցախի Հանրապետության ԿԸՀ կայքում նշված են 6 դիտորդական առաքելություն իրականացնող կազմակերպություններ, եթե չեմ սխալվում՝ 2-ը Հայաստանից են, մյուսները՝ տեղական: Դիտորդը չեզոք մարմին է, նա քաղաքական գործիչ չէ, որ նախապատվություն տա այս կամ այն թեկնածուին:
– Գեներալ Բալասանյանն ուղիղ ասում է, որ այդ կազմակերպություններն անվստահություն են բերում Արցախ:
– Ես չեմ ուզում վիճել նրա հետ, բայց ասեմ հետևյալը՝ հայաստանյան այս երկու դիտորդական առաքելություն իրականացնող կազմակերպություններն ունեն փորձ, մասնագիտական որակների և անաչառության առումով ընդունված են ոչ միայն Հայաստանում, այլ նաև միջազգային հանրության կողմից: Ընդ որում՝ նրանք դիտորդական առաքելություն են իրականացնել թե՛ նախորդ, թե՛ վերջին ընտրությունների ժամանակ:
– Այդ դեպքում ո՞րն է խնդիրը:
– Ես չգիտեմ, երևի թե Վիտալի Բալասանյանը հետ է մնացել, այդ մարդն անցյալ դարում է մնացել իր մտածելակերպով. վատ բան չեմ ասում, նա ժամանակին մեծ դերակատարում է ունեցել, բայց աշխարհն առաջ է գնացել ընտրական, ժողովրդավարական տեսակետից, Արցախը առաջ է գնում, ժողովրդի պահանջները ոչ միայն Հայաստանում, այլ նաև Արցախում ավելանում են: Այս երկու դիտորդական առաքելությունների աշխատանքը մատնանշվել է միջազգային կազմակերպությունների կողմից, այսինքն՝ կարելի է ասել, որ չունենալով միջազգային մանդատ՝ ընտրված անձանց զեկույցները վաղը կընդունվեն այնպիսի միջազգային կազմակերպությունների կողմից, որոնցից են, օրինակ, Եվրախորհուրդը, ԵԽԽՎ-ն, ԺՀՄԻԳ-ը:
– Մեր զրույցն ավելի խորացնենք. Սահմանադրական դատարանի «թայմաութ»՝ դատական նիստը հետաձգվեց, Արցախից կոշտ հայտարարություն, հետո երկրորդ նախագահի 65-ամյակի առթիվ եղան շնորհավորանքներ, որոնց արագ վերագրվեցին քաղաքական ենթատեքստեր. այս նորությունները միևնույն շղթայո՞ւմ պետք է դիտարկել:
– ԼՂՀ-ից իշխանական մակարդակով որևէ բացասական հայտարարություն չի եղել՝ կապված Հայաստանից դիտորդական առաքելություն իրականացնող կազմակերպությունների մասնակցության հետ: Այդ հարցը, ըստ էության, ուղղակի կամ անուղղակի քննարկվել է այն ժամանակ, երբ Ն. Փաշինյանը Համահայկական խաղերի ժամանակ իր ելույթում նշել է, որ Հայաստանը պատրաստ է լինել Արցախի ժողովրդավարության երաշխավոր: Երաշխավոր լինելու դերի մասին ժամանակին ամրագրվել է փաստաթղթով, և արդեն կարող ենք այդ դերը ստանձնել որպես ժողովրդավարական կարգավիճակ ստացած երկիր: Եթե Արցախի ԿԸՀ-ն գրանցել է այդ ընկերություններին, որ ընտրությունների ժամանակ դիտորդական առաքելություն իրականացնեն, դա նշանակում է, որ այս կազմակերպություններն ընդունելի են. այս հարցը փակված է:
Ինչ վերաբերում է Քոչարյանի շնորհավորանքներին, դա առանձին քննարկման հարց է: Մեկը կարող է ասել, որ Պուտինն օրուգիշեր մտածում է Քոչարյանի մասին, կամ կարող ենք ենթադրել, որ կա պրոտոկոլ կամ քարտուղարություն, և կա ցանկ, որ ինչպես «Ֆեյսբուքում», հիշեցնում է, որ ինչ-որ մեկի ծննդյան օրն է, պետք է շնորհավորել. չպետք է դրան շատ մեծ բովանդակություն տալ, դա քաղաքական կատեգորիա չէ:
Իսկ ՍԴ-ի խնդիրը լուրջ հարց է: Մենք տեսնում ենք, որ ՍԴ ճգնաժամը գնալով խորանում է: Այն մարդիկ, որ պետք է վայր դնեին իրենց մանդատը, գնալով խորացնում են ճգնաժամը:
Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում:
