Մամուլում տեղեկություն է հայտնվել, որ հանցաշխարհը անհանգստացած և շփոթված է, քանի որ Հայաստանում «օրենքով գող» վերջին անգամ սպանվել էր 2009 թվականին: Իրարանցման պատճառը կամ առիթը հուլիսի 2-ին Երևանում տեղի ունեցած սպանությունն է: Սպանվել էր «օրենքով գող» Անդիկը կամ Անդո Խրոմոյը: Սպանությունը, դրա շարժառիթը դեռևս բացահայտված չեն:
Արդյո՞ք դա վկայում է Հայաստանում «քրեական ստատուս-քվոյի» փոփոխության մասին: Հատկանշական է, որ քրեական ենթամշակույթը արմատախիլ անելու հարցը վարչապետ Փաշինյանը բարձրացրել էր հուլիսի 1-ին՝ Դատախազի օրվա առիթով Գլխավոր դատախազությունում ունեցած ելույթի ընթացքում: Հայաստանի հանրային և անգամ պետական կյանքում քրեական տարրի առկայությունը տարիներ շարունակ եղել է աչք ծակող: Եվ այդ սուր սայրը կյանք է ներմուծել իշխող համակարգը, միանգամայն գիտակցված, դաշինք կնքելով քրեական աշխարհի հետ և այն ծառայեցնելով իր շահերին:
Մյուս կողմից՝ որքան պետական կյանքն է ճյուղավորվում արտաքին տիրույթներ, ըստ այդմ՝ փոխկապակցում քաղաքական իշխանությանն արտաքին դաշտում գտնվող տարբեր սուբյեկտների հետ, որովհետև Հայաստանը կղզի չէ, նույնքան էլ այդ երևույթը առկա է քրեական աշխարհում: Հետևաբար սա էլ ինքնին նշանակում է, որ Հայաստանում քրեական մշակույթի կամ ենթամշակույթի խնդիրները կամ ճյուղավորումները չեն սահմանափակվում Հայաստանով: Ասել կուզի՝ այստեղ կա ոչ միայն քաղաքական-քրեական սերտաճում, այլ նաև ներքին և արտաքին սերտաճում: Հետևաբար պատկերացնելի է քրեական ենթամշակույթը արմատախիլ անելու մասշտաբը, եթե դիտարկում ենք դրա, այսպես ասած, զուտ ընթացիկ, օպերատիվ կամ նոմինալ չեզոքացումը:
Միաժամանակ կա իհարկե հենց մշակութային, մտածողական, արժեքային և աշխարհայացքային չեզոքացման հարցը, որն արդեն պահանջում է այլ գործիքներ կամ մեխանիզմներ: Մի բան հստակ է, որ առանց այդ ենթամշակույթն արմատախիլ անելու Հայաստանում հնարավոր չի լինելու իրականացնել արդյունավետ ռեֆորմացիա: Մյուս կողմից՝ այդ ենթամշակույթը արմատախիլ անելու խորքային միջոցներից մեկն էլ հենց արդյունավետ ռեֆորմացիայի մեկնարկն է, երբ հանրությունը կստանա նոր արժեքների ակտիվ հոսք: Սրան զուգահեռ՝ կսկսի արդյունք տալ արդեն ենթամշակույթի դեմ ֆիզիկական, օպերատիվ, ընթացիկ պայքարը: Առանց երկու զուգահեռի՝ հնարավոր չէ ապահովել կայուն արդյունք:
Իսկ հարցն իսկապես լուրջ է՝ հաշվի առնելով այն, որ հետհեղափոխական կամ նոր Հայաստանի մարտահրավերների շարքում հանրությունը հաճախ դիտարկում է նախկին իշխող համակարգը, սակայն առավելապես տնտեսաքաղաքական ասպեկտում և հայտնի անունների շրջանակում: Մինչդեռ նախկին համակարգի առանցքային, հենասյան նշանակություն ունեցող գործոններից է եղել նաև հենց քրեական աշխարհը, ըստ այդմ՝ այստեղից եկող մարտահրավերները կամ ռիսկերը թերագնահատելը կարող է բերել խնդիրների: Անկասկած, հենց դրա ազդարարումն էր Գլխավոր դատախազությունում վարչապետի ելույթը՝ դրանից բխող կամ պահանջվող գործնական շարունակությամբ: