«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է «Սարդարապատ» շարժման անդամ, կառավարման փորձագետ, տնտեսական գիտությունների թեկնածու Հարություն Մեսրոբյանը:
– Պարոն Մեսրոբյան, ՌԴ–ում Սերժ Սարգսյանի՝ Մաքսային միությանը միանալու ցանկության մասին հայտարարությանը հետևեցին բազմաթիվ ԵՄ չինովնիկների արձագանքներն ու քննադատական խոսքերն՝ ուղղված Հայաստանին: Սակայն փոքր–ինչ ուշ՝ սեպտեմբերի 12-13-ը ՀՀ–ում էին «Արևելյան գործընկերության» երկրների ԱԳ նախարարներն ու Եվրամիության ընդլայնման հարցերով հանձնակատար Շտեֆան Ֆյուլեն: Վերջինս ասաց, որ ԵՄ–ն այլևս ՀՀ իշխանությունների նկատմամբ վստահություն չունի, բայց պատրաստ է շարունակել համագործակցությունը Հայաստանի հետ, եթե վստահություն լինի: Ի՞նչ եք կարծում՝ ՀՀ իշխանություններն այսուհետ կարո՞ղ են վստահելի գործընկեր լինել ԵՄ–ի համար: Դա հնարավո՞ր է:
– Ժամանակակից քաղաքականությունն այնպիսի բան է, որ վստահության պակասի, նեղվածության մասին հայտարարություններն աղբ են: Այստեղ շահերի հարց կա: Շահերը այս տարածաշրջանում, ի դեմս Հայաստանի, շատ մեծ են՝ թե՛ Ռուսաստանի, թե՛ Եվրամիության, թե՛ ԱՄՆ-ի, թե՛ Իրանի, թե՛ Չինաստանի համար, որովհետև այս տարածաշրջանում «արաբական գարնան» պատճառով Հայաստանի դերն ու նշանակությունը մեծացել է: Այս ժամանակաշրջանում իրենք ինչ էլ ասեն՝ շարունակելու են պայքարել Հայաստանի համար, որովհետև իրենց համար այստեղ շահն է կարևոր: Թե չէ «վստահություն», «սիրել-չսիրել» բառերը կարևոր չեն: Այս տարածաշրջանում և ամբողջ աշխարհում շատ պետություններ ֆորմալ առումով վստահ չեն, նույնը՝ Եվրոպան: Իրենք քննադատում են Ռուսաստանին, որ ճնշումներ է արել, բայց նույն ԵՄ-ն ճնշումներով ստիպում է տարբեր հիմար օրենքներ ընդունի Հայաստանը, այդ թվում՝ հիմար գենդերը: Այն, ինչում մեղադրում են իրար գերտերությունները, նույն վարքագիծը ունեն, որովհետև գերտերությունները նույն շահերն ունեն տարածաշրջանում: Գործելաոճը գրեթե նույնն է, կարող է ձևերը մի քիչ տարբեր լինեն: Այնպես չէ, որ իրենք սպիտակ ու մաքուր են, մնացածը՝ կոշտ: Դա չի նշանակում, որ Ռուսաստանի պահվածքը ընդունելի է։ Ո՛չ։ Շատ անընդունելի է, բայց բոլոր գերտերությունների պահվածքն է անընդունելի: Մի քիչ ոճերի տարբերություն է, բայց գերտերությունների էությունը նույնն է: Բոլորը ճնշում են, թող այդ հեքիաթային բաները չխոսեն:
– Վերջին տարիներին ԵՄ-ն ֆինանսավորում, համագործակցում էր քաղաքացիական սեկտորի հետ՝ հասունացնելով նաև ԱՀ/ԽՀԱԱԳ համաձայնագրերի ստորագրումը: Հիմա այն քաղաքացիական սեկտորները, որոնք սովոր են այդ համագործակցությանը, ակնկալում են ինչ-որ համագործակցություն: Այսուհետ ԵՄ-ն ի՞նչ ձևաչափով կարող է համագործակցել այդ սեկտորի հետ:
– Ցանկացած իրավիճակի փոփոխություն ազդում է իրավիճակի կոմպոնենտների վրա: Այդ գրանտները կամ այլ տեսակի ֆինանսավորումը նախ պետք է զանազանել, քանի որ ֆինանսավորում կա, որ վտանգավոր է, կա, որ օգտակար է: Երկրորդ հարցն այն է, որ ես այդքան էլ չեմ կարևորում զանազան մանր-մունր ֆինանսավորումը՝ այն պատճառով, որ եթե չկա պետության զարգացման վեկտորը, այդպես հատվածային ֆինանսավորումները ինձ համար պետականության իմաստով կարևոր չեն: Թող մտահոգվեն այն ՀԿ-ները, որոնք սովոր են դրսի փողերով աշխատել:
– Այսինքն քաղաքացիական սեկտորի և ԵՄ-ի համագործակցությունն այդքա՞ն էլ արդյունավետ չի եղել:
– Եկեք բաժանենք՝ կա ֆինանսավորում՝ ի նպաստ պետության, կա ֆինանսավորում՝ ի վնաս պետության: Ամեն ինչ մի «կուչկա» անելը ճիշտ չի: Երկրորդ, եթե իրավիճակը փոխվում է, ես չեմ կարծում, որ ԵՄ-ն «ձեռ կքաշի» Հայաստանից, որովհետև մեր դերն ու նշանակությունը շատ բարձր է: Միայն մենք ենք մեզ թերագնահատում, լացուկոծ ենք գցում, իսկ նրանք բոլորը հասկանում են մեր դերն ու նշանակությունը, հետևապես՝ մի վախեցեք, որ Եվրոպան երես կթեքի, կնեղանա ու կգնա ուրիշ գործերով զբաղվելու, այլ կփորձի զգալի ազդեցություն ունենալ Հայաստանի վրա, ու՝ ոչ միայն Եվրոպան: Սա քաղաքականություն է, բոլորը պայքարելու են: «Վստահ են-վստահ չեն», «վստահելի պետություն»՝ մի քիչ մանկամիտ հայտարարություններ են, որոնք հասարակության համար են, ոչ լուրջ քաղաքական գործընթացների: Կա շահ և այդ շահի կրողը ամեն ինչ կանի, որ իր շահը իրագործվի: Ինքը ետ չի կանգնի, որովհետև վստահություն կա կամ չկա: Վստահություն լինի կամ չլինի՝ Եվրոպայի շահը կորա՞վ՝ ո՛չ, Հայաստանը տարածաշրջանից հեռացա՞վ՝ ո՛չ, տարածաշրջանի կարևորությունը նվազե՞ց՝ ո՛չ: Եթե, ըստ էության, ոչ մի բան չի փոխվել, ուրեմն Եվրոպան ձև կգտնի՝ այլ ձևով նույն բանն անելու:
