Գյուղատնտեսության նախարար Իգնատի Առաքելյանը հերթական անգամ ոլորտի պատասխանատուների հետ եղել է Արարատի մարզում, գյուղացիների հետ հերթական անգամ քննարկել վերջիններիս անհանգստացնող հրատապ խնդիրները:
Գոռավան համայնքում, օրինակ, գյուղացիները բողոքել են, որ 550 հա հողատարածքից ոռոգվում է ընդամենը 200-ը: Ջրտնտպետկոմի նախագահն էլ, որպես ժամանակավոր լուծում, առաջարկել է գործարկել խորքային պոմպը:
Նախարարը մարզում գյուղատնտեսության ոլորտի առաջնահերթ հիմնախնդիր է համարել ոռոգման ջրի սակավությունը, ինչը, որքան էլ զարմանալի է, պայմանավորել է երաշտով և ջրի պաշարների քչությամբ: Նա գյուղացիներին վստահեցրել է, որ հնարավորության դեպքում միջոցներ կձեռնարկվեն խնդրի լուծման ուղղությամբ՝ ցավոք, չհստակեցնելով, թե ինչ ասել է «հնարավորության դեպքում», և եթե «հնարավորությունը» լինի, ո՞րն է խնդրի լուծումը:
Կարելի էր մտածել, որ «հնարավորության առաջին դեպքը» նախարարի կողմից օգտագործվել է նույն օրը մարզի Սայաթ-Նովա գյուղում «Բիգամա-ֆրուտ» ՍՊԸ-ի տնօրեն Գալուստ Մարանդյանի հետ ստորագրած համաձայնագրով, որով նախատեսվում է ընկերությանը պատկանող ձկնաբուծարանում ներդնել ջրի խնայողության նորագույն տեխնոլոգիաներ:
Ստորագրման արարողությանը մասնակցել է նաև ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության (FAO) Հայաստանյան գրասենյակի ներկայացուցչի օգնական Գայանե Նասոյանը, քանի որ տեխնոլոգիաների ներդրումը կատարվելու է FAO-ի կողմից իրականացվող «Հայաստանում ձկնաբուծության ոլորտում ջրային պաշարների այլընտրանքային օգտագործման» ծրագրի շրջանակում: Համաձայն նրանց իսկ ներկայացման՝ ներդրվող մոդելի պարագայում ջրի օգտագործման ծավալները կնվազեն մոտ 75%-ով, իսկ արտադրության ծավալները մի քանի անգամ կավելանան:
Պատասխանատուների՝ գյուղացիներին տրված անորոշ խոստումներից ու ժամանակավոր լուծումների առաջարկից հետո համաձայնագիրը կարծես ավելի հստակ է: Ի վերջո, փաստաթուղթ է ստորագրվում: Սակայն միայն առաջին հայացքից: Իրականում այստեղ անորոշությունները ավելի շատ են, քան նախարարի անորոշ խոստումներում:
Նախ՝ չի հստակեցվում, թե տեխնոլոգիաները գործող ջրավազաննների վրա՞ են տեղադրվում, դրանք ավելի ընդարձակվո՞ւմ են, թե՞ նորերն են կառուցվում: Պաշտոնական հաղորդագրությունից տպավորություն է, որ նորերն են կառուցվում: Չի նշվում, թե ի՞նչ ընկերություն է, ինչո՞ւ է հենց «Բիգամա-ֆրուտ» ՍՊԸ-ն ընտրվել և ոչ մեկ ուրիշը: Ընտրության առումով կա՞ն, գործո՞ւմ են որոշակի չափանիշներ, որին էլ վերջինս բավարարել է, թե՞ ընտրությունը եղել է կամայական: Ոչ մի բացատրություն:
Նշվում է միայն, որ ընկերությունը տարեկան 150 տոննա ձուկ է արտադրում: Այդ դեպքում զուտ մասնագիտական և պրոֆեսիոնալ մոտեցումը պահանջում էր նշել, որ այդքան ձուկ արտադրելու համար ընկերությունը վատնում է որոշակիչ X քանակի ջուր և վճարում Y գումար ջրօգտագործման ու բնապահպանական վճար: Տեխնոլոգիաների ներդրումից հետո կօգտագործի ինչքան ջուր (նշվում է 75%-ով պակաս), որքան կլինեն արտադրության ծավալները (նշվում է, որ էապես կավելանան):
Չի հստակեցվում անգամ, թե նոր տեխնոլոգիաները երբ կդրվեն, ու երբ կարելի է սպասել առաջին արդյունքներին: Ի՞նչ արժեն այդ տեխնոլոգիաները: Գուցե դրանց կիրառումը այնքան թանկ է, որ որոշ ընկերություններ կդադարեցնեն իրենց գործունեությունը: Այլապես Հայաստանի կառավարությունները քանի տարի է՝ խոսում են այդ թեմայով, բայց մինչ օրս չի եղել հաղորդագրություն, որ որևէ ընկերություն ինքնակամ ձեռնարկել է նոր տեխնոլոգիաների ներդրման գործընթաց:
Ընտրությունների նախօրեին վարչապետ Կարեն Կարապետյանը, նույն Մասիսի տարածաշրջանում անդրադառնալով ձկնաբույծների կողմից ջրի անխնա վատնմանը, գյուղացիներին վստահեցնում էր, որ լուրջ աշխատանքներ են իրականացվելու ոլորտում՝ թափանցիկ ակնարկներ անելով անգամ որոշ ընկերությունների ուղղությամբ:
Վարչապետի խոստումներից բավականին ժամանակ է անցել, մինչդեռ մինչ օրս թեթև ակնարկ անգամ չի եղել տրված խոստումների ուղղությամբ աշխատանքներ տանելու առումով:
Խնդիրը ձկնաբուծության ոլորտում ներդրվող անորոշ, անթափանցիկ այս ծրագիրը չէ: Խնդիրն ավելի խորքային է: Կառավարությունը հայտարարել է վերամշակողներին ֆինանսավորելու պիլոտային ծրագրի մասին՝ նշելով, որ այս փուլում երկու-երեք մլրդ-ի հատկացում է արվելու, իսկ պիլոտի հաջողության դեպքում անհամեմատ լուրջ գումարներ կհատկացվեն: Հայտարարությունը մարդկանց մոտ սպասումներ է առաջացրել:
Մինչդեռ նույն գյուղատնտեսության նախարարությունը հրաժարվում է հրապարակել նախորդ տարիներին մթերում իրականացրած ընկերությունների ցուցակները (որքան էլ որ դրանցում թվերը կեղծ են), որպեսզի հնարավոր լինի համեմատել, զուգահեռներ անցկացնել ու հասկանալ՝ ինչ-որ առաջընթաց կա՞, թե՞ նորից կեղծ թվեր են հրամցվում: Դիտարկումների արդյունքում ճշտել՝ սուբսիդավորված վարկային գումարները նպատակայի՞ն են օգտագործվել, գործընթացը նպատակայի՞ն է եղել, վարկ ստացած ընկերությունները մթերում իրականացրել ե՞ն, թե՞ ինչպես միշտ:
Ձկան և մթերումների նմանատիպ օրինակները բազմաթիվ են, երբ կառավարության մակարդակով արվում է անորոշ հայտարարություն (առանց մատնացույց անելու աղբյուրները) բացված աշխատատեղերի, արտադրությունների, մշակվող տարածքների վերաբերյալ, ու տևական փնտրտուքից հետո հասկանում ես, որ հայտարարվածն ու քո ստացած տվյալները խիստ տարբեր են:
Արդեն հասկանալի է, որ կառավարությունը խուսափում է հստակությունից՝ գերադասելով անորոշ, լղոզված շարադրանքն ու ներկայացումները, ինչը մանևրելու դաշտ է թողնում, ինչից հետևում է, որ առայժմ ավելի կարևորվում է ցուցադրական կողմի ապահովումը, քան բուն նպատակը:
