Արդեն մեկ ամսից ավելի է՝ մեկնարկել է «Սասնա ծռերի» գործով դատավարությունը, սակայն, ըստ էության, ոչ մի էական գործընթաց տեղի չի ունեցել: Դատարանը դեռ փորձում է ճշտել դատավարության մասնակիցների ինքնությունը: Միակ բանը, որ տեղի է ունենում դատավարությունների ժամանակ, փաստաբանների ու ամբաստանյալների նկատմամբ դատական սանկցիաների կայացումն է, որից հետո պարբերաբար նիստերը հետաձգվում են, և դատավորը հեռանում է խորհրդակցական սենյակ: Սասնա ծռերի գործով փաստաբանների խոսքով՝ ակնհայտ երևում է, որ դատավորը կաշկանդված է, իրեն տրված չէ ազատ գործելու իրավունք, և դրա համար ամեն նիստի նա խախտում է քրեադատավարական օրենսգրքի մի շարք նորմեր, իսկ երբ զգում է, որ չի տիրապետում իրավիճակին, որևէ մեկի նկատմամբ սանկցիա է կիրառում և հեռանում է խորհրդակցական սենյակ:
Ստեղծված իրավիճակից միակ ելքը, փաստաբանների խոսքով, այն է, որ դատավորը չխախտի քրեադատավարական նորմերը և թույլ տա՝ դատավարությունը նորմալ ընթանա և մտնի դատաքննության փուլ: «Պարզ զգացվում է, որ դատավորը ներքին լարվածություն ունի, որից էլ դրդված՝ թույլ է տալիս դատավարական նորմերի խախտումներ և ստեղծված իրավիճակից դուրս գալու համար փորձում է այդ ամենը բարդել պաշտպանական կողմի վրա: Դատավորը կարող է նիստերը վարել օրենքի տառին համապատասխան, և ոչ մի լարվածություն չի լինի: Սակայն դատավորը թույլ է տալիս սխալներ, պաշտպանները ընդդիմանում են դատարանի անօրինական գործողությունների դեմ, դատավորն էլ, բուն դատաքննությունը թողած, գնում է սանկցիաներ կայացնելու»,- «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց գործով փաստաբան Հարություն Բաղդասարյանը՝ հավելելով, որ այս իրավիճակը շուտով կավարտվի, քանի որ քաղաքական իշխանությունը հստակ հանձնարարականներ կտա դատավորին: Իսկ այդ հանձնարարականները մինչև այժմ չեն տրվել, քանի որ իշխանություններին պետք էր ուսումնասիրել իրավիճակը: «Ինձ թվում է՝ իշխանությունները դեռ ամբողջական հանձնարարականներ չեն տվել դատավորին: Իմ անձնական կարծիքով՝ իշխանությունները իրենք դեռ ամբողջությամբ չեն կողմնորոշվել, թե ինչպես պետք է տանեն այս պրոցեսը, դրա համար ժամանակի վրա են խաղում: Դրա համար պատահական չէ, որ դատավորը իր կայացրած սանկցիան վերացնում է, հետո նորից 10 ժամով սանկցիա է կայացնում: Կամ ամեն 5-10 րոպեն մեկ հեռանում է խորհրդակցական սենյակ՝ սանկցիա կայացնելու: Ստացվում է, որ դատավորը այս փուլում հանձնարարություն ունի ամբաստանյալների և նրանց պաշտպանների մասով խնդիր լուծել, որից հետո կանցնի բուն դատաքննությանը: Այս ամիսն էլ կանցնի, օգոստոսին էլ մի երկու նիստ կկայանա, դրանից հետո արդեն սեպտեմբերին քաղաքական բոլոր հանձնարարականները կտրվեն դատավորին, հստակություն կմտցվի, և կմտնենք ռեալ դատաքննության փուլ ու կսկսենք ապացույցներ հետազոտել»,-նկատեց փաստաբանը:
Բաղդասարյանի խոսքով՝ իշխանությունները այս փուլում հապաղում են, ժամանակ են ձգում, քանի որ շատ բան էլ կախված է նաև դրսում տեղի ունեցող պրոցեսներից: «Շատ բան կախված է Ղարաբաղի հարցից, քանի որ դեռ պարզ չէ, թե ինչ սկզբունքով պետք է խնդիրը լուծվի: Հետո էլ 2018 թվականից հետո իշխանության մնալ-չմնալու հարցն է: Ռուսաստանում Պուտինի առաջադրվել-չառաջադրվելու հարցը: Քանի որ Հայաստանի ներքին քաղաքական կյանքը, նաև սոցիալ-տնտեսական հարցերը, ամեն ինչ կախված է արտաքին աշխարհի դրսևորումներից, դրա համար ենթադրում եմ, որ իշխանությունը փորձում է ժամանակ շահել, որ հետո տեսնի՝ ինչ է անում: Ակնհայտ է նաև, որ իմ թվարկած բոլոր փոփոխությունները իրենց արձագանքը կունենան դատարանի դահլիճում»,- ասաց Բաղդասարյանը:
Մեր դիտարկմանը՝ դատավորի փոփոխությունը որևէ իրավիճակ կփոխի, թե հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ դատավարությունը քաղաքական է, դատավորի ով լինելը այնքան էլ կարևոր չէ, Բաղդասարյանը արձագանքեց. «Իմ կարծիքով՝ դատավորը պրոֆեսիոնալ դատավոր է: Նա շատ լավ է տիրապետում գործին, բայց դատավորը շատ լուրջ ազդեցության տակ է: Եթե իրեն թողնեն, նա շատ լավ կվարի գործը, քան երբ նրան հանձնարարություններ են տալիս: Ուրիշ նիստերի ժամանակ Գաբրիելյանը այդպես չի անում և շատ պրոֆեսիոնալ է վարում, դատական պրոցեսները տանում է իր բնականոն հունով, օրենքի ուժով իրականացնում է իր լիազորությունները: Բայց Սասնա ծռերի գործով նա օրենքի խախտում է անում: Զգացվում է, որ նա չի ուզում օրենք խախտել, բայց ինչ-որ մեկի թելադրանքով գնում է օրենքի խախտման: Օրինակ՝ երբ փաստաբանները անհապաղ գործողություն կատարելու մասին միջնորդություն են կայացնում, պետք է այդ միջնորդությունը քննարկվի, պետք է փաստաբաններին թույլ տրվի առարկել դատարանի անօրինական գործողությունների դեմ, բայց դա տեղի չի ունենում, միանգամից սանկցիա է կայացվում, և նիստը հետաձգվում է: Նույնը ամբաստանյալների դեպքում: Բայց պետք է լինել օբյեկտիվ: Մարդիկ հայտարարում են, որ ապստամբել են, գահի դեմ են գնացել, և հասկանալի է, որ նրանք չեն կանգնելու նիստին: Հիմա ամեն նիստին չկանգնելու համար սանկցիա՞ պիտի կայացվի»,- զարմանում է փաստաբանը:
Ուշագրավ է, որ դատավորը 14-ի գործով ամբաստանյալների չկանգնելու դեպքում սանկցիա է կայացնում, բայց 18-ի գործով նույն արարքի համար սանկցիա չի կայացվում: Օրինակ երեկ Միհրան Հակոբյանը դատարանի հարցերին պատասխանում էր նստած: «Սա նշանակում է, որ դատավորը կոնկրետ հանձնարարական է կատարում»,- ասաց Բաղդասարյանը:
Անդրադառնալով փակ դատավարության հնարավոր անցկացմանը՝ իմ զրուցակցի խոսքով դա տեղի չի ունենա, քանի որ շատ լուրջ հակազդեցության կհանդիպի: «Ես գիտեմ, որ փակ դատավարությունը քաղաքական որոշ շրջանակների շատ ձեռնտու է, որ հանկարծ շատ բաներ չբացահայտվեն: Բայց միևնույն ժամանակ, կարծում եմ, որ դատավորը հակված չէ փակ դատավարության: Դռնփակ դատավարության պարագայում դատավորը չի կարողանա օբյեկտիվ դատավարություն անցկացնել: Եվ հետո դռնփակ դատավարության պարագայում Հայաստանը շատ լուրջ հարվածի տակ կընկնի Եվրոպայում: Եթե դռնփակ դատավարություն տեղի ունենա, նշանակում է, որ այդ հարցով եվրոպական դատարանում անհապաղ լսում է լինելու, և ՀՀ-ի առաջ լուրջ պահանջներ են դրվելու: Դրա համար ես վստահ եմ, որ չեն գնա դրան: Եթե ՀՀ իշխանությունները թքած չունեն Եվրոպայի վրա, ապա չեն գնա դռնփակ դատավարության»,-եզրափակեց Բաղդասարյանը:
Փաստաբաններից շատերն էլ «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում նշեցին, որ եթե դատավորը գնա դռնփակ դատավարության, իրենք չեն մասնակցելու նիստերին: Իսկ առանց իրենց մասնակցության՝ դատական նիստերը չեն կայանա:
