«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ԱԺ պատգամավոր, ԱԺ արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողովի փոխնախագահ Ալեքսանդր Արզումանյանը։
-Պարոն Արզումանյան, ԵՏՄ-ին անդամակցությունն արդեն իրողություն է՝ հաշվի առնելով, որ ԱԺ-ում մոտ տասը պատգամավոր կլինեն, որոնք դեմ կքվեարկեն այդ նախագծին: Որո՞նք են լինելու հետագա գործողությունները, որոնք դեմ են Հայաստանի՝ ԵՏՄ-ին անդամակցությանը:
-Դեռևս իրողություն չէ: Այնուամենայնիվ, սպասենք, որ մտնի և քվեարկվի: Քննարկումներ ենք անցկացնելու, լսումներ են լինելու, և հանձնաժողովներըպետք է իրենց տեսակետն արտահայտեն: Այո, սա պարտադրված որոշում էր, որ մեր իշխանությունները ստիպված կատարել են, որին ինձ պես մտածող մարդիկ և ընդհանրապես լիբերալ հայացքներ կրող մարդիկ կտրականապես դեմ են: Շատ է խոսվում տնտեսական բաղադրիչի մասին, որը կարելի է երկար վերլուծությունների ենթարկել, բայց այս կառույցի հիմքում առաջին հերթին դրված ենՌուսաստանի կայսերական նկրտումները և Ռուսաստանի ցանկությունը վերստեղծել ինչ-որ նոր ձևով Սովետական միություն: Սա ամենավտանգավորն է:
Մենք մտնում ենք մի պրոյեկտի մեջ, որը տանում է այդ մասնակից երկրների ընդհանուր մեկուսացմանը: Մենք տեսնում ենք Ռուսաստանի և քաղաքակիրթ աշխարհի միջև այսօրվա հարաբերությունները, և մենք դառնալու ենք «իզգոյ»պետության նման սատելիտ մի երկիր:
Իսկ ինչ վերաբերում է նրան, թե ինչ ենք անելու՝ շարունակելու ենք պայքարը: Որևէ երկրում լիբերալ հայացքները չեն լինում դոմինանտ գաղափարախոսություն: Սա ավելի շատ միսիոներական աշխատանք է՝ շարունակել ժողովրդին համոզել, և քանի որ վստահ եմ, որ ապագա չունի այս միությունը, կարծում եմ՝ կամաց-կամաց մեր համակիրների թիվն ավելանալու է: Չմոռանանք՝ 1968-ին Խորհրդային միության փլուզումը սկսվեց ութ հոգու ցույցով, երբ ութ խիզախ քաղաքացիներ ցույցերի միջոցով իրենց դժգոհությունը հայտնեցին Չեխոսլովակիայի անեքսիայի առնչությամբ: Այնպես որ, ութ թե տասը կլինի՝ այդ թիվը որակ է տալու, մեծանալու է:
-Այսօր կա հարթակ, որը ոչ միայն կողմ է, այլևանխուսափելի է համարում Հայաստանի՝ ԵՏՄ-ինանդամակցությունը: Ի վերջո,հարթակին այլընտրանք կստեղծվի՞, թե՞չի ստեղծվի: Արդյոք բավարա՞ր չէր սեպտեմբերի 3-ից հետո ընկած ժամանակահատվածը լիբերալների համախմբման համար:
-Եթե նկատի ունեք ալընտրաքային Եռյակի գործունեությունը, ճիշտն ասած՝ես դա ընդդիմադիր գործունեություն չեմ համարում: Մենք ունենք իշխանություն և չիշխանություն, և երկու կողմից էլ ընդդիմադիր դաշտին փորձում են լուսանցք ուղարկել: Եվ շատ է խոսվում, որ մեր տեսակետները մարգինալ են,և որ մենք անշրջելի իրողությունների առջև ենք կանգնած: Այդպես չէ: Պարազապես մեզանում դեռևս շարունակվում է խորհրդային մտածողությունը, մենք դաստիարակված ենք Խորհրդային միության ազդեցությամբ և դեռևս չենք գիտակցել, որ Հայաստանն այլևս 23 տարի է՝անկախ պետություն է, ուկարծում ենք, որ մեր հարցերը պետք է լուծենք ինչ-ինչ աշխարհի հզորների միջոցով։Եվ բոլոր նրանք, ովքեր ցանկություն են հայտնում իշխանության մաս կազմելու կամ իշխանափոխություն անելու, կարծում են, որ դա հնարավոր է Մոսկվայի միջոցով, կարծում են, որ միայն հյուսիսից կա ճանապարհ դեպի իշխանություն:
Մենք պետք է գիտակցենք, որ իշխանությունը մեր ժողովրդի ծնունդն է,և մենք այստեղ պետք է իշխանություն կերտենք ուսպասենք.սա է թերևս, որ կաշկանդում է այդ ուժերին խոսել Հայաստանի շահերից, և սա շատ վտանգավոր վիճակ է, որովհետև մի կողմից՝մենք գիտակցում ենք, որ իշխանությունը ծանր վիճակում է, ստիպում են իշխանությանն այս ընտրությունը կատարել, բայց այդ իշխանությունը պետք է ունենա ընդդիմություն, որ կարողանա լավագույնս սպասարկել, գոնե այս վիճակում մինիմումն իրականցնել, բայց դրա համար պետք է հասարակությունը պահանջի: Ի վերջո,իշխանությունը սպասարկում է հասարակության շահը, իսկ եթե հասարակության և իշխանության շահերն այս հարցում ամբողջությամբ համընկնում են, ապա ինչո՞ւ են քննադատում իշխանություններին:
-Մենք տեսնում ենք, որ հասարակությունն այսօր նման պահանջ չի դրել:
– Ցավոք սրտի, մենք այսօր կարողանում ենք հավաքել 50-100.000 մարդ ումի կողմ ենք դնում կարևորագույն, ճակատագրական խնդիրները և խոսում ենք սոցիալական դժգոհություններից՝ դրանով իսկ ժողովրդի համակրանքը շահելով: Սա շատ վտանգավոր է, և դրա համար հասարակության կողմից սա ակտուալ խնդիր չի ընկալվում: Հասարակությունը իրազեկված չէ, հասարակությունը ընդունում է, որ մենք ռուսների հետ դարավոր բարեկամներ ենք եղել, և այս պրոցեսը շարունակվում է: Թե ինչ հետևանք կլինի,որևէ մեկը չի բացատրել՝այդ սանկցիաների արդյունքում ինչ է լինելու:
Երբ հասարակությունը սկսի իր մաշկի վրա զգալ,-իսկ արդեն զգում է, որովհետև Ռուսաստանից եկող տրանսֆերտները, որոնք մեր բյուջեի զգալի մասն են կազմում, արդեն արժեզրկվում են, թիվը քչանում է, և մեր արտագնա աշխատողների հնարավորությունները սահմանափակվում են: Դա խփելու է մեր քաղաքացիների կյանքին, սոցիալական վիճակին, և այդ ժամանակ մեր դժգոհություններն ավելի կշատանան,և այն մարդիկ, ովքեր կողմնակից են եվրաինտեգրմանը կամ,ընդհանրապես,ինքնուրույն արտաքին քաղաքականությանը, ավելի շատ արգումենտներ կունենան հասարակությանը ներկայացնելու:
-Ոչ իշխանական Եռյակը հայտարարում է, թեգնում է իշխանափոխության, արտահերթ ընտրությունների: Արդյո՞ք այդ իշխանափոխությունը կբերի որակական փոփոխության:
-Դրա հասարակական, քաղաքական պահանջարկը կա, հասարակություննուզում է իշխանափոխություն, բայց չկա որևէ նախադրյալ, որ այն կանի որևէ այլընտրանքային ուժ: Ես այս գործընթացն ավելի շատ կկոչեի իշխանակիսության գործընթաց, որ այս աղմուկը բարձրացնելով, իբր շարժում անելով՝ստիպեն իշխանությանը զիջումների գնալ,և գուցե ապագայում կոալիցիաներ ստեղծվեն: Այդ մասին նաև երեք կուսակցություններից մեկի ղեկավարը խոսեց՝որ պետք է ունենանք բազմակուսակցական կառավարություն, ինչը ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ մեկ ընդհանրական թիմով շարունակեն Հայաստանը տանել կործանման:
–Հնարավո՞ր ենկտրուկ գործողություններ Հայաստանում. 12 կետերի շուրջ իշխանության առաջարկը Եռյակը մերժեց, հիմա համամասնական ընտրակարգի պահանջն է առաջանահերթ:
-Ինչ ասել է՝ չեն գնում շփումների. այդ կուսակցություններից առնվազն երկուսը, մեկը,երբ ղեկավարում էր համաժողովրդական շարժում, ունի շատ լուրջ փորձ նստելու բանակցությունների սեղանին այն դեպքում, երբ համակիրներից մի քանիսը Մարտի 1-ից հետո դեռևս բանտերում էին, մյուսն ունի լայն փորձ կոալիցիայի անդամ լինելու և այս վիճակին հասցնելու առումով ինչ-որ չափով կիսում է պատասխանատվությունը:
Քանի որ ես կողմնակից եմ կառավարման խորհրդարանական համակարգին, նախապայման եմ համարում համամասնականի անցնելը, որովհետև անհրաժեշտ է լինելու համամասնական հարյուրտոկոսանոց համակարգ ունենալ, որպեսզի կարողանանք անցնել խորհրդարանական կառավարման: Ես աջակցում եմ այս նախաձեռնությանը: Կտեսնենք՝իշխանությունները ինչ կանեն, կարելի է քննարկել:
