Այստեղ բաբախում է Եվրոպայի սիրտը, երեք տարի առաջ ռեգիոնալ այցի շրջանակում լինելով Հայաստանում, հայտարարեց ԵԽ այն ժամանակ իր պաշտոնին հրաժեշտ տվող նախագահ Դոնալդ Տուսկը: Տուսկն այդ հայտարարությունն արել էր Գեղարքունիքում քրիստոնեական քաղաքակրթության հուշարձանները դիտելիս: Տուսկը հրաժեշտ տվեց իր պաշտոնին և զբաղեցրեց ԵԺԿ նախագահի պաշտոնը եվրախորհրդարանի ամենամեծ կուսակցության, որի անդամ է ի դեպ՝ Հայաստանի նոր խորհրդարանի թվով երրորդ կուսակցությունը, իհարկե Կարմիր աստղով: Խոսքը ՀՀԿ մասին է:
Տուսկը Հայաստանը հռչակեց Եվրոպայի սիրտ, ինքը հեռացավ ԵԺԿ, իսկ դրանից երկու տարի անց փաստորեն Եվրոպայի հայացքի ներքո թուրք-ահաբեկչական խառնածին բևեռը ասպատակեց Եվրոպայի սիրտը: Համենայնդեպս, Տուսկը թերևս բավականին հասուն մարդ է և գործիչ, Հայաստանն ու Արցախը դե ֆակտո չտարբերակելու համար: Մյուս կողմից, մենք էլ թերևս բավականին հասուն ենք, կամ պետք է լինենք, որպեսզի տարբերակ ենք էմոցիոնալ հայտարարություններն իրական քաղաքականությունից: Եվ ահա այդ առումով, հրաժեշտի այցելության ընթացքում այստեղ Եվրոպայի սիրտ ազդարարած Տուսկի փոխարեն ԵԽ նախագահ Շարլ Միշելի հայաստանյան այցի առիթով առաջանում է հարց՝ որտե՞ղ է Եվրոպայի միտքը:
Բանն այն է, որ ավելի լավ է Հայաստանում լինի Եվրոպայի միտքը, քան Եվրոպայի սիրտը: Որովհետև, քաղաքականությունը կարծես թե վարվում է մտքով, ու Եվրոպան այդ հարցում բացառություն չէ: Ըստ այդմ, Շարլ Միշելը Հայաստան այցի ընթացքում կազդարարի՞, որ այստեղ է Եվրոպայի միտքը, թե՞ ոչ: Առնվազն ռեգիոնալ իմաստով: Առավել ևս, որ հետպատերազմյան ռեգիոնում կարծես թե այդ իմաստով ամեն ինչ շատ ավելի պարզ է՝ չնայած իրավիճակի բարդությանը:
Պարզ է այն, որ, Եվրոպան կամ Հայաստանում է մտքով, ոչ թե զգայականությամբ, կամ ռեգիոնում չէ որևէ կերպ: Սա թող չընկալվի իբրև վերջնագիր: Բոլորովին: Օրինակ, նույնը չենք ասի ԱՄՆ հասցեին, Ռուսաստանի, Թուրքիայի, Մեծ Բրիտանիայի, Գերմանիայի հասցեին, բայց եվրոպական քաղաքականության առումով՝ այն կամ Հայաստանում է ամբողջ մտքով, կամ ռեգիոնում չէ որևէ կերպ: Վրաստանն այդ իմաստով այլևս քաղաքականապես կշռազուրկ գործոն է Եվրոպայի համար, ընդ որում 2008 թվականի պատերազմից հետո: Որովհետև Վրաստանի դեմ 2008 թվականի պատերազմը ըստ էության սկիզբ դրեց Արցախի դեմ ռուս-թուրքական օղակի սեղմման և պատերազմի ռիսկի հասունացման գործընթացին: Ըստ այդմ, օղակը կանգնեցնել Վրաստանում՝ այլևս հնարավոր չէ, հատկապես այն սուղ, հիմնականում արժեհամակարգային և ֆինանսատնտեսական գործիքակազմով, որ տնօրինում է Եվրամիությունը: Վրաստանում օղակը պետք էր կանգնեցնել 2008-ի օգոստոսյան պատերազմ թույլ չտալով:
Թույլ տվեցին, հետևաբար «պաշտպանական գիծը» ԵՄ համար այլևս անցնում է Հայաստանով: Այն, որ ԵՄ-ն Հայաստանի համար նախատեսում է 2,6 միլիարդ եվրոյի օժանդակության փաթեթ՝ դրամաշնորհ, վարկային և այլ մեխանիզմներ, խոսում է այդ հանգամանքի գիտակցման մասին: Ամբողջ հարցն այն է սակայն, որքանն է հաստատակամությունն ու կամքը, հաշվի առնելով նաև մեկ այլ նուրբ հանգամանք: Եվրոպան Հայաստանում զուրկ է համակարգային հենարանից: Եվրամիությունն այս տարիների ընթացքում Հայաստանում ծախսել է հարյուրավոր միլիոն եվրոյի կամ դոլարի դրամաշնորհներ տարբեր նպատակներով, սակայն այդպես էլ ի վիճակի չի եղել ձևավորել համակարգային հենարան: Այդպիսի դեպքերում հաճախ խնդիրը նենգափոխվում է «ազդեցության գործակալական ցանցի» աստիճան, մինչդեռ խոսքը ոչ թե այդ մասին է, այլ Հայաստանում եվրոպական քաղաքականության օրակարգայնացման, երբ այդ քաղաքականությունը Հայաստանում կունենա արտահայտվածություն դրա կրողների ոչ թե «օրվա կուրսի», այլ խորքային ռազմավարության տրամաբանությամբ: Ակնառու է, որ եվրոպական հասարակական-քաղաքական օրակարգը Հայաստանում «մարգինալ» դաշտում է և մեծ հաշվով այստեղ է մտորելու և խորհելու, միտք աշխատեցնելու խնդիրը Եվրոպայի Խորհրդի համար:
