«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է փաստաբան Նորայր Նորիկյանը։
– Պարոն Նորիկյան, բանակում հրաժարականների շքերթ է՝ Տոնոյան, Բալայան և այլք։ Ի՞նչ է կատարվում բանակում պատերազմից հետո, ինչպե՞ս պետք է փրկել բանակը՝ հաշվի առնելով նաև բանակի շուրջ ամենատարբեր հանցագործությունների՝ ընդհուպ դավաճանությունների վերաբերյալ բարձրաստիճան պաշտոնյաների կողմից հնչող հայտարարությունները։
– Երկրում արտառոց իրավիճակ է ստեղծվել, և փոփոխություններն անխուսափելի են։ Իսկ ստեղծված իրավիճակը ոչ միայն մտահոգիչ է, այլև պարտադրում է ձեռնարկել հրատապ քայլեր՝ որակապես նոր ԶՈՒ կառուցելու։ Այդ ուղղությամբ համոզված եմ, որ նոր կոնցեպցիա պետք է մշակվի բանակի զարգացման համար։
Ինչ վերաբերում է հարցի երկրորդ մասին, որ բարձրաստիճան անձինք են խոսում բանակում տեղի ունեցած դավաճանություններից, կարծում եմ՝ ժամանակը սպառվել է հրապարակներում, տարբեր քաղաքական գրասենյակներում խոսելու այս կամ այն դավաճանության մասին։ Սրանով պետք է զբաղվի դատախազությունը։ Իրավապահ մարմինները հանրությանը պետք է ներկայացնեն համապարփակ տեղեկատվություն իրականացված, այսպես կոչված, դավաճանական քայլերի մասին, և բոլոր անձանց արարքներին պետք է տրվի իրավական գնահատական՝ հանրությանը ցույց տալու, թե ինչ է կատարվել այս կամ այն գործընթացում։ Ես խորապես համոզված եմ, որ պատերազմի պատճառները, արդյունքները, հետևանքները ուսումնասիրելու համար նախ անհրաժեշտ է ձևավորել քննիչ հանձնաժողով, երկրորդ՝ իրավապահներն իրենց աշխատանքը պետք է հնարավորինս արագ կատարեն։ Ակնհայտ է, որ այս գործընթացում տեղի են ունեցել այնպիսի բացահայտ բացթողումներ, քրեորեն պատժելի արարքներ, որոնց առաջ, եթե աչք փակեն, դավաճանություն է լինելու։
– Եթե այդ բարեփոխումները ԶՈւ-ում շատ արագ տեղի չունենան, ինչի՞ դա կհանգեցնի։
– Եթե մենք չկարողանանք շատ արագ բարեփոխել և զարգացման նոր կոնցեպտ մշակել հետագա գործունեության համար, մենք չենք կարողանա հաղթահարել բանակում առկա բարոյահոգեբանական վիճակը, մարտունակության և սպառազինության խնդիրը։ Կրկնում եմ, իմ խորին համոզմամբ, անհրաժեշտ է պրոֆեսիոնալ բանակի ձևավորում, մենք պետք է լրջագույն դաս քաղենք մեզ պարտադրված պատերազմի արդյունքից և կարողանանք հասկանալ, թե ինչպես է անհրաժեշտ վերազինել բանակը։ Եվ եթե այս անգամ էլ ի վիճակի չեղանք դասեր քաղելու, կառաջանա լուրջ խնդիր։ Եթե մենք չենք կարողանում նորմալ բանակ կառուցել, որը մեզ պետք է պաշտպանի, մեզ ընդհանրապես բանակ պետք կլինի՞, թե՞ ոչ։ Հայտնի արտահայտություն կա, որ եթե դու չես կերակրում քո բանակը, կկերակրես ուրիշի բանակը։ Եվ այս համատեքստում մենք պետք է որոշում կայացնենք՝ կառուցո՞ւմ ենք այդ պրոֆեսիոնալ բանակը, թե՞ ոչ։ Պատերազմը ցույց տվեց, որ մեր մահերի մի զգալի մասը արդյունք էր չպատրաստվածության, որևէ ձևով ռազմական գիտելիքների չտիրապետելուն։ Այս կորուստների հիման վրա առաջիկա տարիներին պետք է կարողանանք շատ արագ բարձրագույն տեխնոլոգիաներով կայացնել մեր բանակը։ Ես խորապես համոզված եմ, որ 21-րդ դարում հաղթում են այն բանակները, որոնք ինտելեկտուալ են։ Մեզ անհրաժեշտ է ինտելեկտուալ բանակ, մեր ռազմաուսումնական հաստատությունները պետք է վերից վար իմաստավորվեն, մեր սպայական կազմի կրթական մակարդակը պետք է բարձրացվի, համապատասխանեցվի բարձր չափանիշներին, հրամանատարական կազմում պետք է լինեն բացառապես ընտրյալներ, և մենք պետք է կարողանանք բանակը համալրել բացառապես առողջ զինծառայողներով։ Հիվանդ զինծառայողը բանակում չպետք է տեղ ունենա։ Եվ ընդհանուր առմամբ պետք է փոխվի բանակի բարոյահոգեբանական մթնոլորտը՝ վերացնելով հանցավոր բարքերը, ոչ կանոնադրական հարաբերությունները։
– Անցող երկուսուկես տարին այս առումով կորսվա՞ծ էր։
– Այո՛, երկուսուկես տարվա ընթացքում հնարավոր էր իրականացնել բարեփոխումներ, ավելի պաշտպանունակ բանակ, ավելի վերազինել, հրապարակային խոստումներից, եթե տասը տոկոսն էլ իրականացվեր, մենք այսօր կունենայինք որակապես այլ զինված ուժեր, որն ունակ կլիներ դիմագրավել կամ առնվազն պաշտպանել այն, ինչ ունենք։
– Իսկ տարօրինակ չէ՞, որ մինչև հիմա որևէ քրեական գործ չի հարուցվել թերացողների նկատմամբ։
– Ոչ միայն տարօրինակ է, այլ եթե որևէ գործ չհարուցվի և հանրությանը չտրվի սպառիչ պատասխան, թե ովքեր էին այդ դավաճանները, որոնք պատերազմի ժամանակ այդ քայլերով էին զբաղված, ես կհամարեմ, որ այդ մասին ճամարտակողները ստախոսներ են եղել, որոնք պատերազմի ժամանակ քարոզչական խնդիրներ էին լուծում։ Չի կարելի հանրությանը տրամադրել մի տեղեկատվություն, որը դասվում է առանձնապես ծանր հանցագործությունների շարքին, խոսվում է հայրենիքի դավաճանության մասին և հանկարծ պատերազմի ավարտից հետո որևէ ընթացք չտրվի այդ ամենին։
