Ատոմակայանի վթարով ուղեկցված Ճապոնիայի երկրաշարժից և ցունամիից հետո ողջ աշխարհում կրկին ակտուալ դարձավ ատոմակայանների անվտանգության և ընդհանրապես նրանց նպատակահարմարության հարցը:
Մարտի 21-ին Եվրամիության երկրների էներգետիկայի նախարարները Բրյուսելում արտակարգ նիստ գումարեցին` քննարկելու համար Եվրամիության ատոմակայանների ճակատագրի հարցը` ճապոնական վթարների ֆոնին: Գերմանիան արդեն իսկ դադարեցրեց ատոմային էներգետիկայի ոլորտում նոր ծրագրերը: Ավելին` Գերմանիայում 3 ամսով դադարեցվել են մինչև 1980թ. կառուցված ատոմակայանների գործունեությունը, մինչև կքննարկվի դրանց հետագա օգտագործման պիտանելիության հարցը:
Ատոմակայանների անվտանգության վերաբերյալ այս խոսակցությունները չեն շրջանցում նաև Մեծամորի ատոմակայանը, որը շահագործվել է 1980թ.-ին: Դեռևս երկու շաբաթ առաջ ՀՀ վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը կառավարության նիստում նշեց, որ կարևոր է նաև ոչ միայն առանձին վերցրած ատոմակայանի, այլև դրա ենթակառուցվածքների անվտանգության հարցը: Վրաստանի նախկին նախագահ Էդուարդ Շևարդնաձեն էլ երեկ վրացական «Ասավալի-դասավալի» շաբաթաթերթին տված հարցազրույցում կոչ արեց Վրաստանի իշխանություններին Մեծամորի ատոմակայանի անվտանգության խնդրի հետ կապված բանակցություններ սկսել Հայաստանի հետ: «Ինչպես հայտնի է, հայկական ատոմակայանի վիճակն ամենատխուրն է, և այնտեղ անվտանգության ոչ մի երաշխիք չկա, ինչը վտանգ է ներկայացնում ողջ տարածաշրջանի համար»,- ասել է Շևարդնաձեն` հավելելով, որ Վրաստանի իշխանությունները «պարզապես պարտավոր» են բանակցություններ սկսել «սպասվող արհավիրքից խուսափելու համար»:
Իսկապե՞ս մեր ատոմակայանը «սպասվող արհավիրք» է տարածաշրջանի համար: ԱԺ տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովի փոխնախագահ Վարդան Բոստանջյանը «Ժամանակ»-ի հետ զրույցում նշեց, որ Շևարդնաձեն, փաստորեն, իրազեկված չէ և խնդրին լավ չի տիրապետում: «Ատոմակայանների հարցը չի գտնվում որևէ պետության իրավասության ներքո: Աշխարհի բոլոր ատոմակայանները միջազգային համապատասխան կազմակերպության, մասնավորապես` ՄԱԳԱՏԷ-ի անընդհատ մոնիտորինգի տակ են, և դրանց անվտանգության մակարդակը պարբերաբար գնահատվում է: Այսինքն` այնպես չէ, որ մեր ատոմակայանի պարագայում անվտանգության ոչ մի երաշխիք չկա, ինչպես հայտարարել է Շևարդնաձեն»,- ասաց տնտեսագետը` հավելելով, որ Հայաստանի ատոմակայանը շահագործվում է տեխնիկական բոլոր նորմատիվներին համապատասխան: Նրա խոսքով, եթե Շևարդնաձեն անհանգստանում է Հայաստանի ատոմակայանով, պետք է անհանգստանա նաև Իրանի, Թուրքիայի ատոմակայաններով:
Հարցին, թե նոր ատոմակայան կառուցելու փոխարեն, մենք կարո՞ղ ենք մեր պահանջարկը այլ կերպ բավարարել, Վ.Բոստանջյանը նշեց` ոչ: «Մենք այլընտրանք չունենք, էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրների չենք տիրապետում: Ատոմակայանը մեր էներգետիկ հաշվեկշռում լուրջ տեղ է զբաղեցնում` ավելի քան 40 տոկոս, այնպես որ` ուրիշ տարբերակ մենք պարզապես չունենք»,- ասաց Վ.Բոստանջյանը: Իսկ տնտեսագետ, Երևանի նախկին քաղաքապետ Վահագն Խաչատրյանը գտնում է, որ մենք կարող ենք էլեկտրաէներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ գտնել` նոր ատոմակայան չկառուցելու համար:
«Իրենց անհանգստությունը հասկանալի է, աշխարհի վերաբերմունքն էլ գրեթե 180 աստիճանով փոխվեց Ճապոնիայի դեպքերի հետ կապված: Գերմանիան, որի ատոմակայանները շատ ավելի անվտանգ են, նման քայլերի է դիմում, այնպես որ` մեր ատոմակայանի նկատմամբ վերաբերմունքը կարող է փոխվել: Հետևաբար պետք է ուշադրություն դարձնել այլընտրանքային աղբյուրներին, օրինակ` արևային կայաններին: Սա այսօր շատ հեռանկարային է աշխարհում: Արևային կայանները տեխնիկական պարամետրերով կարող են նույնիսկ չզիջել ատոմակայաններին և ջերմաէլեկտրակայաններին, պարզապես խնդիրը էներգիայի կուտակման մեջ է` կապված եղանակային պայմանների հետ: Սա ինձ թվում է Հայաստանի համար կարող է լինել լավագույն լուծում նոր ատոմակայանի փոխարեն»,- ասաց Վ.Խաչատրյանը:
Հրայր Մանուկյան, «Ժամանակ» օրաթերթ
