2008թ. իշխանության բռնազավթումից հետո Հայաստանի ընդդիմադիր գլխավորող ուժը` ՀԱԿ-ը, ներքաղաքական ռազմավարությունը ծրագրելիս իր գործունեության առանցքն էր դարձրել քաղաքացիական հասարակություն ձևավորելու (բյուրեղացնելու) և դրա միջոցով իշխանության գալու ռազմավարությունը:
Հայացք ձգելով ընդդիմության անցած եռամյա ճանապարհին` կարելի է վստահաբար պնդել, որ ՀԱԿ-ի գլխավորապես քաղաքացիական հասարակության վրա խաղադրույք կատարելու ռազմավարությունը հայեցակարգային մի սխալ ուներ, որը «ԱԼՄ»-ական ներկայիս «պայծառացումներից» հետո իշխանությունը բռնազավթած վարչակարգին հնարավորություն է տալիս իր վերարտադրության ծրագրի իրագործման համար հրապարակ բերել լյումպեն-պրոլետարիատին: Իսկ ծրագիրը (ընդդիմադիր դաշտը լցնել այլընտրանքային «ԱԼՄ»-ով) իրականում պարզագույն մանիպուլյացիա է հանդիսանում:
Հայաստանի նման աղքատ բռնապետական երկրներում լյումպեն-պրոլետարիատի և քաղաքացիական հասարակության հարաբերակցության հարցում ուժերն, իհարկե, անհավասար են: Հարյուր հազարավոր ժողովրդական ստորին զանգվածին հնարավոր չէ փոխարինել տասնյակ հազարավոր միջին խավով: Նախորդ տարիներին լյումպեն-պրոլետարիատի մասնակցությամբ հրապարակային բողոքի ակցիաները (տաքսիստների, «Նաիրիտ» գործարանի աշխատակիցների և այլոց) արժանանում էին ընդդիմության բանավոր հավանությանը, որը ժամանակային առավել մեծ կտրվածքում բողոքավոր զանգվածի մոտ ձևավորում էր անօգնական լինելու զգացում, իսկ ՀԱԿ-ի դիրքորոշումն էլ վերաձևակերպվում էր որպես ձևական աջակցություն սոցիալապես խոցելի խավերին: Հենց այդ հասարակական մտածողության վրա խաղալով էլ ներկայումս վարչակարգը փորձում է նախանշել ապագա քաղաքական զարգացումների ուղին, որտեղ փրկչի կերպարում իր ուրույն տեղն է բազմում մասսաների համար ընկալելի Տիգրան Կարապետյանը: Թե ինչ կլինի հետո, ապա Արթուր Բաղդասարյանի քաղաքական կարիերան լավ օրինակ է:
Հենց այս զարգացումն էլ վախ է առաջացնում իրական ընդդիմադիր դաշտում: Սպասելի առաջին արձագանքը դառնում է ամեն գնով ընդդիմանալ լյումպեն-պրոլետարիատի համախմբմանը Տիգրան Կարապետյանի շուրջ: Կարելի է ասել, որ սա վաղուց տրորված ճանապարհ է մեր քաղաքական դաշտի համար: Նման ցանկացած ընդդիմացում օգտագործվելու է թե՛ վարչակարգի և թե՛ հենց իր` ազգի նորահաս առաջնորդ Տիգրան Կարապետյանի կողմից` մասնատելու ընդդիմադիր ժողովրդական հատվածը: Խոսքն այստեղ ժողովրդական այն զանգվածների մասին է, որոնք երբեք էլ մեկուսի չեն եղել համաժողովրդական շարժումից, սակայն մշտապես հակված են եղել շարժվել նրա հետևից, ով առավել համոզիչ կվարի փողոցային պայքարը: Իսկ որ Տիգրան Կարապետյանը վարչակարգի թեթև ձեռքով չի կանգնում ոչ մի խնդրի առաջ և փորձում է ստանձել մասսաների համար ընկալելի մեսիայի դերը` ակնհայտ է:
Սակայն քաղաքական դաշտում մեկ այլ ճանապարհ կարող է դառնալ ՀԱԿ-ի և այլ` ավելի փոքր ընդդիմադիր ուժերի մասնակցությունը Տիգրան Կարապետյանի (թեկուզև` իշխանությունների) կազմակերպելիք հրապարակային շարժմանը: Խոսքը ոչ թե ձևական մասնակցությանն է վերաբերում, այլ իրական ու ամբողջ զանգվածով մասնակցությանը, որտեղ խնդիր կդրվի հասնել պրոլետարիատի վերակողմնորոշմանը դեպի իրական քաղաքացիական պայքար, իսկ քաղաքացիական պայքարին էլ` սոցիալական բնույթ կհաղորդվի: Արդյունքում տեղի կունենա բնակչության երկու մեծ շերտերի միավորում` թիրախ ունենալով իշխանական բուրգը: Ու այստեղ իշխանությունների դեմ ծավալած ամբողջ հռետորաբանությունը ստիպված կլինեն կիսել դրա մասնակից քաղաքական բոլոր ուժերը: Իսկ ընդդիմադիր դաշտ ներդրված ականներն էլ ստիպված կլինեն ինքնաբերաբար պայթել, քանի որ այն աջակցությունը, որ նրանք ստանում էին իշխանությունների կողմից կաշխատի արդեն ոչ միայն նրանց օգտին, այլ նաև` իրական ընդդիմության:
Նման մարտավարություն որդեգրելու դեպքում ինքը` Կարապետյանը, կհայտնվի շատ անհարմար վիճակում: Մերժել հարթակ տրամադրել իրական ընդդիմությանը` կնշանակի խաչ քաշել սեփական ընդդիմադիր գործունեության վրա, քանի որ հենց նույն պրոլետարիատի մոտ կբացահայտի իր ընդդիմադիր դաշտի միավորման և ընդհանուր ուժերով վարչակարգի դեմ պայքարելու չկամությունը: Իսկ հարթակ տրամադրելն էլ կնշանակի, որ իրեն աջակցող ինչ-ինչ ուժերը միաժամանակ աջակցում են ՀԱԿ-ի և մյուսների ընդդեմ վարչակարգի ծավալած քաղաքական պայքարին: Իսկ նման զարգացումներ, իհարկե, վարչակարգը թույլ տալ չի կարող:
Կարելի է ասել, որ այստեղ խոսքը գնում է ոչ թե կանխորոշելի` իշխանությունների նախանշած ճանապարհով ընթանալու, այլ` քաղաքական գործընթացները սեփական նախաձեռնություններով առաջնորդելու մասին: Այս դեպքում վարչակարգը ստիպված կլինի ընթանալ իր համար ոչ ցանկալի «շախմատային» ուղիով` ի տարբերություն բոքսի, որում հմտացել է արդեն մի քանի ընտրություններ:
Միաժամանակ, հերթական ընտրություններից ամիսներ առաջ ընդդիմությունը հնարավորություն կստանա քաղաքական ռելսերի վրա դնել Հայաստանում սոցիալապես խոցելի բազմահազարանոց խավի իրական մասնակցությունը մեկ պայքարի շրջանակում: Վերջինս կծառայի ընդդիմադիր շարժման հզորացմանն ու նաև լյումպեն-պրոլետարիատի մոտ հավատի ամրապնդմանը: Այն հավատի, որը իշխանությունների կողմից փորձ է արվում կասկածի տակ առնել:
Լուսանկարը` PanArmenianPhoto-ի
