«Առաջին»-ի զրուցակիցն է «Ռուսաստանը գլոբալ քաղաքականությունում» ամսագրի գլխավոր խմբագիր Ֆեոդոր Լուկյանովը
– Պարոն Լուկյանով, ինչո՞ւ Վլադիմիր Պուտինը, ով բազմիցս հայտարարել էր, թե նախագահական պարտականությունները բավական ճնշել են իրեն և ինքը կցանկանար «նորմալ» կյանքով ապրել` այնուամենայնիվ որոշեց վերադառնալ Կրեմլ:
– Ինչպես հայտնի է, Վլադիմիր Պուտինը բավական պարփակված մարդ է, նրա մոտիվացիաները ներքին են, ընդ որում` նա երբեք չի էլ ձգտում այնպես վարվել, որպեսզի որևէ մեկը հասկանա, ընկալի իր գործողությունների դրդապատճառները: Ես կարծում եմ, որ ինքը բավական անկեղծ էր, երբ ասաց, որ չէր ձգտում դրան, բայց նա չէր էլ պատրաստվում հեռանալ քաղաքականությունից, Ռուսաստանի ղեկավարության կազմից, նա պարզապես փորձում էր նոր ձև գտնել: Ակնհայտ է, որ երկրում և աշխարհում ստեղծված իրավիճակը հաշվի առնելով` նա եկավ այն եզրահանգման, որ այնուամենայնիվ իր վերադարձը այդ պաշտոնին ավելի մեծ երաշխիքներ կտա հաջորդ տարի կայուն զարգացման տեսանկյունից:
– Այնուամենայնիվ, շաբաթ օրը Մեդվեդևի հայտարարությունն այն մասին, թե ինքը մի կողմ է քաշվում, որպեսզի Պուտինին հնարավորություն ընձեռի դառնալ Ռուսաստանի նախագահ, Ձեր կարծիքով, կարելի՞ է անսպասելի իրադարձություն համարել:
– Ինձ համար անսպասելի էր, ես այնուամենայնիվ կասկածում էի, ինչպես շատերը, որ Պուտինը անձամբ կվարվի այդպես, ես կարծում էի, որ Պուտինը այդքան էլ չի ձգտում դրան, թեև այդ տարբերակը ամենահավանականն էր: Մյուս կողմից` սա ոչ ստանդարտ իրավիճակ է, երբ մարդն անձամբ է հրաժարվում իր իրավունքից, որպեսզի մեկ անգամ էլ պաշտոնավարի նախագահի պաշտոնում, թեև ուներ դրա ֆորմալ հիմքերը, կասեի նաև` ոչ ֆորմալ հիմքերը, որովհետև ոչ մեկը չի ասել, որ Մեդվեդևը վատ նախագահ է, ասում էին, որ հրաշալի նախագահ է, իսկ սա պաշտոնական գիծ ու համոզմունք էր: Բայց հանկարծ` Մեդվեդևը հրաժարվում է և հրավիրում է Պուտինին… Սա իրական քաղաքական գործչի պահվածք չէ, սա նույն թիմի անդամի վարքագիծ է:
– Պարոն Լուկյանով, մեզ մոտ` Հայաստանում, ռուսաստանյան վերջին իրադարձությունների առիթով նշում են, թե դա Հայաստանի նախկին նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի դիրքերը կամրացնի: Առհասարակ, ռուսաստանյան վերադասավորումները կարո՞ղ են անդրադառնալ Հայաստանի ներքաղաքական կյանքի վրա:
– Կարծում եմ, որ սկզբունքային փոփոխություններ հայաստանյան ներքաղաքական կյանքում տեղի չեն ունենա, որոնք կապված կլինեն Ռուսաստանում վերջին օրերին տեղի ունեցած քայլի հետ` ոչ արտաքին քաղաքականության մեջ` ընդհանուր առմամբ և ոչ էլ մասնավորապես` Հայաստանի պարագայում: Այո՛, կարող են լինել որոշ նրբերանգների փոփոխություններ, բայց այն քաղաքականությունը, որը վարում էր Մեդվեդևը, հետևյալն էր` նա չէր անում որևէ քայլ, որը կհակասեր Պուտինի տեսակետին կամ շահերին: Որպես միակ հնարավոր տարբերությունների պատճառ կարելի է Լիբիան մատնանշել, բայց սա էլ այն թեման չէ, որ սկզբունքային հակասությունների առարկա լիներ, այստեղ իրավիճակի նկատմամբ մոտեցման հարց էր, ոչ ավելին: Այդ իսկ պատճառով` կլինի դա Հայաստանը, թե Միացյալ Նահանգները, թե Ճապոնիան, սկզբունքային փոփոխություններ չեն լինի, թեև անհատի գործոն կա` Պուտինը վառ անհատականություն է, և այդ անհատականությունը երբեմն դրական, երբեմն էլ` ընդհակառակը, բացասական դեր է կատարում: Եթե մի փոքր ոչ քաղաքական լեզվով ասենք` բոլոր արտաքին գործընկերների մոտ որոշակի հիասթափություն կա, որ գործող նախագահի օրոք Ռուսաստանում որևէ փոփոխություններ, արդիականացում տեղի չունեցան: Բայց առհասարակ, ավելի նախընտրելի է գործ ունենալ շեֆի հետ, քան նրա կոմունիկատորի, քանի որ հասկանալի էր, թե ով է շեֆը, և նրա վերադարձը ֆորմալ դիրքերին ինչ-որ առումով նույնիսկ ավելի է հստակեցնում իրավիճակը:
– Իսկ Պուտինի վերադարձը արդյո՞ք ենթադրում է, որ Արևմուտքին սպասում է Ռուսաստանի հետ տասնամյա մի նոր բարդ շրջան, թե՞ փոխվել են ժամանակները, և ականատես կլինենք այլ մոտեցումների:
– Պուտինի երկու իշխանավարման շրջանները, որոնց ականատեսն ենք եղել, տարբեր էին. առաջին շրջանը բավական լոյալ էր Արևմուտքի հանդեպ, երկրորդը` հակառակը, քանի որ Պուտինը համարում էր, որ Արևմուտքը Ռուսաստանին անհարգալից է վերաբերվել, այդ իսկ պատճառով նա հիասթափված էր: Իսկ նրա երրորդ իշխանավարման շրջանը, կարծում եմ, ոչ առաջինի, ոչ երկրորդի կրկնությունը չի լինի: Բարդ է կանխատեսել այս առումով, ամեն ինչ Պուտինի անձով չի պայմանավորված լինելու, թեև նրա պարագայում այդ գործոնը ևս որոշակի կոլորիտ է հաղորդում, բայց չպետք է մոռանալ, որ եթե Մեդվեդևը լինելու է վարչապետ, այսինքն` մնալու է որպես կոմունիկատոր, փորձելու է, այսպես ասենք` մեղմել որոշ խնդիրներ որպես երկրորդ պաշտոնյա այն հարցերում, որոնց դեպքում կարելի է հանդես գալ պետության անունից: Բայց, ընդհանուր առմամբ, շատ բան կախված է լինելու արտաքին միջավայրից, թե ինչ է կատարվելու, սա ավելի կարևոր է լինելու, քան այն, թե ինչ է ցանկանում Պուտինը: Կարծում եմ` Պուտինը կվարի ռեակտիվ քաղաքականության գիծ, այսինքն` փորձել ավելի արագ և արդյունավետ արձագանքել մարտահրավերներին:
– Պարոն Լուկյանով, նախագահ Մեդվեդևի և վարչապետ Պուտինի միջև անցյալ շաբաթվա վերջին գործարքը` պաշտոնների փոխանակման հարցում, իշխանության փոխանցումը մեկից մյուսին` հարթ կանցնի՞, այնպես ինչպես երկու առաջնորդներն են ցանկանում, թե՞ իշխանական կուլիսներում խմորումներ կընթանան կամ դիմադրություններ կլինեն…
– Դիմադրություններ չեն լինի, կարծում եմ` ամեն ինչ հարթ կընթանա, եթե իհարկե սա գործընթացների վերջնակետն է, քանի որ պետք է հաշվի առնել, որ Վլադիմիր Պուտինը անսպասելի քայլերի վարպետ է, այդ իսկ պատճառով` ո՞վ գիտե, գուցե սա վերջին քայլը չէ: Բայց եթե սա նոր ձևափոխում է, ապա գործընթացը կգնա շատ հարթ: Իսկ թե ապագայում էլ այն հարթ կընթանա՞, սա այլ հարց է, ոչ մեկին էլ հայտնի չէ, առավել ևս` երբ ակնհայտ են, որ մեր երկրի առջև ծառացած են քաղաքական-տնտեսական խնդիրներ: Այսինքն` ինքնին իշխանության փոխանցումը կիրականանա առանց որևէ բարդությունների:
