«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Մոսկվայի միջազգային հարաբերությունների պետական ինստիտուտի (ՄԳԻՄՈ) Միջազգային հետազոտությունների ինստիտուտի առաջատար գիտաշխատող, քաղաքական գործընթացների վերլուծության լաբորատորիայի տնօրեն, պատմագիտության թեկնածու Նիկոլայ Սիլաևը։
-Պարոն Սիլաև, Լեռնային Ղարաբաղում՝ Քարագլխի հատվածում ադրբեջանական առաջխաղացման պատճառով մի քանի օր է լարված իրավիճակ է։ Անգամ Ռուսաստանից հնչող կոչերը Բաքվին ելման դիրքեր վերադառնալու համար բավարար չեն։ Ինչո՞վ կպայմանավորեք Ադրբեջանի գործողությունները և ինչքանո՞վ են դրանք ուղղված նաև Ռուսաստանի ու ռուս խաղաղապահների դեմ։
-Թե ինչով են պայմանավորված այդ գործողությունները՝ ավելի լավ է Բաքվին հարցնել։ Ես չէի բացառի այն տարբերակը, որ ինչ-որ մեկը սրտին շատ մոտ է ընդունել Ուկրաինայում տեղի ունեցող իրադարձությունները։ Եվ ինչ-որ մեկը գուցե որոշել է, որ հիմա իրենց առջև դրված խնդիրները լուծելու համար կարելի է ճնշում գործադրել՝ այդ թվում նաև ռուս խաղաղապահների վրա։
Ես կարծում եմ, որ բացի հրապարակային արված հայտարարություններից, կա նաև այլ գործիքակազմ։ Եվ Ռուսաստանը որպես միջնորդ իհարկե հետաքրքրված է, որ տարածաշրջանում խաղաղություն լինի, պատերազմական գործողություններ չվերսկսվեն, նաև կողմերի միջև բանակցություններ սկսելու համար պայմաններ ստեղծվեն։ Ռուսաստանը բավարար չափով ռեսուրս ու ուժ ունի՝ այդ խնդիրը լուծելու համար։
-Հիմա Հարավային Կովկասն ու առհասարակ Լեռնային Ղարաբաղը հետաքրքրու՞մ են Ռուսաստանին։ Կան տեսակետներ, որ Ռուսաստանը հիմա տարված է Ուկրաինայով ու այս տարածաշրջանն իրեն այնքան էլ չի հետաքրքրում։
-Անկեղծ ասած ինձ զարմացնում է այս հարցը։ Հայաստանում ինչ-որ մեկը մտածում է, որ Ռուսաստանն ամբողջությամբ զբաղված է Ուկրաինայո՞վ։ Ինձ զարմացնում է այդ հարցը։ Դուք իսկապե՞ս այդպես եք մտածում։ Այսինքն՝ Ռուսաստանը զբաղված է Ուկրաինայով ու աշխարհում ուրիշ ոչինչ չի՞ նկատում։ Չգիտեմ շատերն ինչ են ասում, բայց ես այդ տրամաբանությունը չեմ հասկանում։ Համենայնդեպս եթե Հայաստանում այդպես են մտածում, ապա պարզապես չեն հասկանում՝ ինչպես է Ռուսաստանը դիրքավորված, ինչպես է իրականացնում իր արտաքին քաղաքականությունը և որոշումների կայացման ինչ մեխանիզմներ ունի։
-Հայաստանից արդեն պաշտոնական մակարդակով հնչում են հայտարարություններ իրավիճակը միջազգային մեխանիզմներով լուծելու հետ կապված։ Կարծում եք՝ այս փուլում արևմուտքը կարո՞ղ է քայլեր անել, օգտվել այդ վիճակից։
-Արևմուտքն այժմ կօգտվի ցանկացած միջոցից՝ Ռուսաստանին վնասելու համար։ Բայց ես այդքան էլ լավ չեմ հասկանում, թե նա ինչ մեխանիզմներ ունի՝ Հարավային Կովկասում, կոնկրետ Ղարաբաղում միջամտելու համար։
-Ամեն դեպքում՝ այս իրավիճակն ինչի՞ կարող է հանգեցնել, լայնամասշտաբ պատերազմական գործողություններն ինչքանո՞վ են հավանական։
-Ես հիմա նման դատողություններ չէի անի։ Պարզապես կասեմ, որ լայնամասշտաբ գործողությունները կարող են այլ երկրների լայնամասշտաբ արձագանքին արժանանալ։
-Հայաստանը պնդում է, որ պետք է անհապաղ սկսել խաղաղության համաձայնագրի շուրջ բանակցությունները։ Այս փուլում դա հնարավո՞ր է։
-Կարծում եմ, որ խաղաղության մասին բանակցություններ ամեն դեպքում պետք է վարել։ Հասկանալի է, որ կողմերի կարծիքները էականորեն տարբերվում են, բայց ես չեմ հասկանում, թե ինչու հակամարտության գոտում իրավիճակի սրացումը պետք է բերի բանակցությունների դադարեցմանը։ Հակառակը՝ բանակցությունները պետք են հենց այսպիսի սուր իրավիճակում։
