Այս տարվա մեկուկես ամիսների ընթացքում Արցախի Հանրապետությունում ոչ մարտական գործողությունների ժամանակ գրանցված 10 զինծառայողների մահերը կարոտ են հետաքննության և պարզաբանումների։ Հնչում են առաջարկություններ, որ պետք է պաշտոնանկ արվեն Հայաստանի և Արցախի պաշտպանության նախարարները, Զինված ուժերի շտաբների պետերը։
ԱԺ «Իմ քայլը» դաշինքի նախկին պատգամավոր Էդգար Առաքելյանն էլ առաջարկում է օրենսդրորեն ամրագրել, որ յուրաքանչյուր ժամկետային զինծառայող երկու տարվա ընթացքում 3-4 անգամ կարող է դիմում գրել զորամասը փոխելու խնդրանքով, և իր այդ դիմումն անմիջապես և առանց լրացուցիչ հարցերի, առանց որևէ քննության պետք է բավարարվի ղեկավարության կողմից։
«Հարկավոր է օրենսդրորեն ամրագրել, որ յուրաքանչյուր ժամկետային զինծառայող 2 տարվա ընթացքում 3-4 անգամ կարող է դիմում գրել զորամասը փոխելու խնդրանքով, և իր այդ դիմումն անմիջապես և առանց լրացուցիչ հարցերի, առանց որևէ քննության պետք է բավարարվի ղեկավարության կողմից: Այս կերպ մենք հնարավորություն կտանք անելանելի հոգեբանական, ֆիզիկական կամ նյութական վիճակում հայտնված զինվորին խուսափել, իր կարծիքով, անխուսափելի ողբերգությունից՝ լինի դա սպանություն, ինքնասպանություն կամ որևէ այլ տիպի էական բռնություն: Քանի որ ծառայակիցների ճնշումների կամ բռնությունների մասին սպայակազմին, իրավապահներին հայտնելը բանակում գերիշխող քրեական հակամշակույթի օրենքներով համարվում է «գործ տալ» կամ պատգամավոր Գևորգ Պետրոսյանի հիշատակած՝ 3 տառանոց երևույթը, և ինքնին կարող է պարունակել նոր լրջագույն սպառնալիքներ տվյալ զինծառայողի համար, ապա նոր զորամաս տեղափոխումը պետք է կատարվի առանց որևէ հետաքննության և տուժածին լրացուցիչ վտանգների ենթարկելու: Որպեսզի նոր զորամասում կանխակալ վերաբերմունք չլինի տեղափոխվածի նկատմամբ, հարկավոր է սրան զուգահեռ իրականացնել պարբերական ռոտացիաներ: Այս կերպ սպանություն-ինքնասպանությունից կամ պարզապես անտանելի հոգեբանական ու ֆիզիկական բռնությունից «փախուստ տված» զինծառայողները չեն տարբերվի ռոտացիայի արդյունքում այլ զորամասում հայտնվածներից»,- Ֆեյսբուք սոցիալական ցանցում օրեր առաջ այսպիսի գրառում էր արել Էդգար Առաքելյանը:
Պաշտպանության նախկին փոխնախարար Գագիկ Մելքոնյանը կարծում է, որ ամեն ոք կարող է ներկայացնել տարբեր առաջարկներ, բայց բանակում չեն կարող ծառայել սեփական ցանկությամբ, անել այն, ինչ ուզում են, հետո էլ ասեն, թե պետք է փոխել զորամասը։
«Բանակում պետք է բարձրացնել կարգապահությունը։ Պաշտպանության նախարարը, Զինված ուժերի շտաբի պետը պետք է ուշադիր լինեն ամեն ինչի նկատմամբ։ Այն զորամասում, որտեղ մահ է գրանցվում, հրամանատարը պետք է ազատվի զբաղեցրած պաշտոնից։ Մինչդեռ հիմնականում պատժվում են դասակի և վաշտի խեղճուկրակ հրամանատարները։ Պատիժը պետք է վերևից սկսվի, որպեսզի պատասխանատվությունը կրկնապատկվի»,- «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում նշեց Գագիկ Մելքոնյանը։
Պաշտպանության նախկին փոխնախարարը ուշադրություն է հրավիրում նաև հեռուստաալիքներով իրականացվող քարոզչության վրա։ «Նայեք, թե ինչ են սովորեցնում երեխաներին՝ գողական բարքեր։ Հեռուստացույց նայելով մեր տղաները պատրաստ կլինեն հանցագործության։ Երբ ԱԺ-ում խոսում են երեքտառանի բառերից, դրա մասին պետք է մտածել։ Պետք է մտածել, որ ԱԺ-ն օրինակ է ծառայում երիտասարդության համար»,- նշեց նա։
Ինչ վերաբերում է Հայաստանի և Արցախի պաշտպանության նախարարների հրաժարականի պահանջին, ապա Գագիկ Մելքոնյանն ասում է. «Ես չեմ կարող ասել, իրենք պետք է որոշեն։ Եթե մեկը չի կարողանում աշխատել, ապա պետք է իր տեղը զիջի այլոց»։
Մտահոգություններ են հնչում, որ Արցախի Հանրապետության բանակում տեղի ունեցող զինծառայողների մահերը կապված են Արցախում առաջիկայում սպասվող նախագահի ընտրությունների հետ։ «Չեմ կարծում, որ բանակում տեղի ունեցող մահվան դեպքերը կապ ունենան նախագահի ընտրությունների հետ։ Ուղղակի պետք է քրեական ենթամշակույթը հանվի բանակից։ Զինվորին ինքնասպանության հասցնելը, սպանությունները մեկ օրում չեն տեղի ունենում, դրանք բարդ հարաբերությունների արդյունք են։ Զորամասի հրամանատարությունը պետք է այդ ամենը նկատած լինի և կանխի, ոչ թե հասցնի այն վիճակին, որ տեղի ունենա ինքնասպանություն։ Իրենք ամեն օր զինվորների հետ են շփվում, հնարավոր չէ, որ չիմանան, թե ինչ է կատարվում»,- կարծում է Գագիկ Մելքոնյանը։