Այսօր Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում մեկնարկում է Դողու Փերինչեքի հայտնի գործը Հայոց ցեղասպանության ժխտման կապակցությամբ: Ինչպես հայտնի է, Շվեյցարիայի կառավարությունը Հայոց ցեղասպանությունը ժխտելու համար Փերինչեքին ենթարկել էր պատասխանատվության, ինչը, սակայն, Փերինչեքը վիճարկել էր Եվրոպական դատարանում և ստացել իր հայցը բավարարող որոշում: Դրանից հետո ՄԻԵԴ դիմեց Շվեյցարիայի կառավարությունը, և հունվարի 28-ին ՄԻԵԴ-ում սկսում է այդ գործի քննությունը:
Ուշադրությունը գործի հանդեպ բավական մեծ է, և սա միանգամայն հասկանալի է. Հայոց ցեղասպանության ժխտման իրավական հետապնդման հարցն ըստ էության դուրս է գալիս առանձին վերցրած մի երկրի սահմաններից և դառնում համաեվրոպական դատական ատյանի հարց, և այստեղ դատավճիռը, անկասկած, շատ մեծ ազդեցություն է ունենալու հարցի հետագա ընկալման առումով առնվազն ամբողջ եվրոպական հանրության համար, եթե ոչ ամբողջ աշխարհի:
Ուշադրությունը մեծ է նաև հատկապես այն առումով, որ ամեն ինչ տեղի է ունենալու Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին, երբ միջազգային ուշադրությունը Հայոց ցեղասպանության խնդրի հանդեպ առավել քան մեծ է:
Ինչ խոսք, չենք կարող ասել, որ ՄԻԵԴ այս կամ այն դատավճիռը ճակատագրական նշանակություն կունենա Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացի կամ դրա արգելակման տեսանկյունից (վերջին հաշվով այդ վճռով աշխարհը չի ավարտվելու), սակայն որ դատավճիռը Շվեյցարիայի կառավարության օգտին լինելու պարագայում այն կարող է դառնալ շղթայական ռեակցիայի նախադրյալ, նույնպես անկասկած է:
Մասնավորապես, չպետք է բացառել, որ նմանօրինակ դատավճռի դեպքում Ֆրանսիայում նոր երանգ ստանա Հայոց ցեղասպանության ժխտումը քրեականացնող հոդվածի հարցը, որը մեկ անգամ արդեն հասել է մինչև Ֆրանսիայի սահմանադրական դատարան և միայն այնտեղ կասեցվել, ըստ որում՝ հենց մարդու իրավունքների սահմանափակման հիմքով: Մինչդեռ ՄԻԵԴ որոշումը կարող է նշանակել, որ ժխտման քրեականացումը բոլորովին էլ մարդու իրավունքների սահմանափակում չէ, ինչը կարող է նոր փաստարկ լինել Ֆրանսիայում այդ օրինագծի նախաձեռնողների ձեռքին:
Միևնույն ժամանակ, ըստ էության ստեղծում է ընդհանրապես գլոբալ իմաստով դատական նախադեպ Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ հարցում, ինչը կարող է նաև խթանել արդեն սփյուռքահայերի հայցերը թուրքական իշխանությունների դեմ, առավել ևս, որ նման խոսակցություններ արդեն ընթանում են, և նույնիսկ միջազգային, թուրքական մամուլում տեղեկություններ են հայտնվում, որ սփյուռքի հայությունը պահանջներ կարող է ներկայացնել Թուրքիային Ստամբուլի օդանավակայանի և Անկարայի նախագահական պալատի տարածքների հանդեպ սեփականության իրավունքի մասով:
Ահա այս տեսանկյունից Փերինչեքի գործով ՄԻԵԴ քննությունը կարող է ունենալ ոչ ճակատագրական, սակայն ելակետային նշանակություն միջազգային տրամադրությունների առումով, եթե նկատի ունենանք նաև այն, որ արևմտյան աշխարհը ներկայումս, մեղմ ասած, այնքան էլ լավ հարաբերությունների մեջ չէ Թուրքիայի հետ, ինչի մասին էր վկայում նաև վերջին օրերին Էրդողանի արած հայտարարությունը, թե Թուրքիան երբեք չի լինի Եվրամիության մուտքի թույլտվություն խնդրող պետություն, և իրենց համար այդ հարցն այլևս օրակարգային չէ:
Իհարկե, սա նաև Անկարայի հերթական դիվանագիտական մանևրի փորձն է, սակայն նման հայտարարություններ նախկին մանևրների ընթացքում անկասկած չեն հնչել, և ներկայումս նման տոնայնությամբ մանևրներն արդեն խոսում են Արևմուտք-Թուրքիա հարաբերություններում նոր իրավիճակի մասին:
