ԼՂ հակամարտության գոտում իրավիճակի սրման դեպքում ՌԴ-ն խաղաղապահների կոնտինգենտ կձևավորի: Այս մասին «Ռեգիոն» կենտրոնի նախաձեռնությամբ կազմակերպված զրույցում, ի պատասխան «Առաջին լրատվական»-ի հարցերի, ասաց Ռազմավարական հետազոտությունների ռուսական ինստիտուտի Պաշտպանական հետազոտությունների կենտրոնի ղեկավար Գրիգորի Տիշենկոն՝ անդրադառնալով Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությանն ու ռուսական դերակատարությանը:
Մասնավորապես ի պատասխան այն հարցի, թե երբ Հայաստանը դառնա ԵՏՄ լիիրավ անդամ, հնարավո՞ր է, որ հայ-թուրքական սահմանի բացման հարցը դառնա ռուս-թուրքական բանակցությունների առարկա, և ի՞նչ զիջումների դիմաց Հայաստանը գուցե ունենա բաց սահման Թուրքիայի հետ, ասաց, որ չի հետևել թեմային, բայց, հետխորհրդային տարածքում ընթացող գործընթացների զարգացումների տրամաբանության համաձայն, առևտուրը կապված է ոչ թե սահմանի, այլ ԵՏՄ անդամ երկրների և Թուրքիայի առևտրի ու տնտեսության փոխկապակցվածության հետ:
Նա նաև հերքեց այն տեսակետների հավանականությունը, թե Ռուսաստանն օգնություն է ակնկալում Թուրքիայից Արևմուտքի հետ սառը պատերազմի պայմաններում: Ըստ նրա՝ դա թյուրընկալում է: «Թուրքիան չի մասնակցում սառը պատերազմին: Առանցքային բառն այստեղ նեոօսմանիզմն է: Թուրքերն այս դեպքում իրենք են ենթարկվում Արևմուտքի ճնշումներին: Ես դժվար եմ պատկերացնում, որ թուրքական կողմն ընդհանրապես բանակցությունների ժամանակ հիշի Հայաստանի մասին: Նրանց պետք են մեր շուկաները, մեր գազային տարանցումը, Սև ծովում Ռուսաստանի հետ համակեցությունը՝ առանց ԱՄՆ-ի ու ՆԱՏՕ-ի, վերջապես, «Յանդեքսի» որոնման համակարգը թուրքերեն և ոչ ընդհանրապես Հայաստանը:
Ամենալավ տարբերակում խոսքը կարող է լինել Հայոց ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցի մասին, և դա շրջանառվի»,- ասաց ռուսաստանցի փորձագետը: Նա նշեց, որ այն փաստը, որ կողմերը հանդիպման ընթացքում հրապարակայնորեն չեն քննարկել ԼՂ հակամարտության խաղաղ կարգավորման գործընթացը՝ նշանակում է, որ այդ հարցը դուրս է ռուս-թուրքական հարաբերությունների օրակարգից:
«Թուրքիայի արտաքին քաղաքականությունը Սևծովյան ավազանում և հարակից հատվածներում, ռուսական դիրքերը հաշվի առնելով, հիմնվելու է հետևյալ երեք կետերի վրա. արհամարհում, ԼՂ հակամարտությունից հեռացում և «մոդերատորի» դերակատարության ստանձնում այնպիսի հարցերում, ինչպիսին ղրիմ-թաթարական բնակչության ադապտացումն է ռուսական պետությանը և ավելի լայն այնպիսի հարցերում, ինչպիսին Ղրիմի վերամիացումը Ռուսաստանին «փափուկ» կերպով միջազգային ճանաչման գործընթացում:
Վերջին տարբերակում կարելի է հիշել Սերբիայի և Բուլղարիայի սուր արձագանքը «Հարավային հոսքի» դադարեցման հարցում: Առավել ևս, որ ռուսական գազը ներկայումս կգնա Բալկաններ Թուրքիայի միջոցով, իսկ գազային խողովակը կկցվի դեպի Հարավային Եվրոպա Թուրքիայի և Հունաստանի սահմանին»,- ասաց Գրիգորի Տիշենկոն:
Խոսելով ԼՂ հակամարտության խաղաղ կարգավորման գործընթացից և Ռուսաստանի գործադրած միջնորդական ջանքերից՝ ասաց, որ պետք է մի կողմ թողնել ղարաբաղա-ադրբեջանական հակամարտ զորքերի շփման գիծը, իսկ հայ-ադրբեջանական սահմանն իսկապես մի թեմա է, որը պետք է դառնա քննարկումների առարկա:
«Այնտեղ հաճախ է առաջանում լարվածություն, բայց նույն արագությամբ էլ կարգավորվում է, և մեղմանում լարվածությունը: Դա ավելի ճիշտ նյարդերի պատերազմ է, այլ ոչ թե պատերազմի պատրաստություն: Եվ չգիտես թե ինչու՝ որևէ մեկն այդ մասին չի խոսում՝ ո՛չ Հայաստանում, ո՛չ Ադրբեջանում չկան միջազգային ահաբեկիչներ և չվերահսկվող տարածքներ: Այս խնդիրների բացակայությունը տարածաշրջանի ցանկացած երկրի երազանքն է: Իսկ փոքր հակամարտությունները միջկառավարական մակարդակում հեշտ է կարգավորելը»,- ասաց Տիշենկոն:
Ինչ վերաբերում է Հայաստանին տրամադրվող ռուսական անվտանգության երաշխիքներին և Ռուսաստան-Ադրբեջան զենքի գործարքներին՝ ռուսաստանցի փորձագետը կարծում է, որ այն, ինչը չի կարելի վաճառել, ամրագրված է միջազգային պայմանագրերում, իսկ մնացածը օրինական է, և այդպիսի առևտուրը բացառապես երկկողմ հարաբերությունների հարց է: Տիշենկոն նաև ասաց, որ ճիշտ չէ պնդել նաև, թե ՌԴ-ն Բաքվին վաճառել է զանգվածային ոչնչացման համար նախատեսված զենք: Նա նաև կոչ արեց սպեկուլյացիայի չենթարկել Գյումրիի «անվճար բազաների» հարցը և այն, թե ում պետք է պաշտպանեն այդ զինվորները: «Ոչ մեկ անգամ է հայտարարվել, որ Ռուսաստանը Հայաստանի անվտանգության երաշխավորն է: Նկատեք, Հայաստանի, և ո՛չ Ղարաբաղի: Պրակտիկայում դա նշանակում է հետևյալը. երբ որևէ զինվոր որևէ երկրի ուսադիրներով հատի Հայաստանի սահմանը, նա միանգամից կոչնչացվի ռուսական զենքի ողջ ծավալով: Պայմանագրերը լուրջ հիմք են: Հենց Հայաստանի տարածք ներթափանցեն «անհայտ ահաբեկիչներ», ՀԱՊԿ-ի մեխանիզմները գործի կդրվեն: Երբ ԼՂ-ի շուրջ իրավիճակը սրվի, գործի կդրվեն խաղաղապահության ինստիտուտի բոլոր հնարավորությունները: Կօգտագործվեն ռուսական դիվանագիտության բոլոր ռեսուրսները, անհրաժեշտության դեպքում համապատասխան մանդատ ունեցող խաղաղապահների կոնտինգենտ կձևավորվի, կտրամադրվի հումանիտար օգնություն: Համաձայնեք, դա քիչ չէ»,- ասաց Տիշենկոն:
