«Առաջին լրատվական»-ի հարցերին պատասխանել է տնտեսագետ Արմեն Քթոյանը
-Պարոն Քթոյան, Վրաստանի էկոնոմիկայի փոխնախարար Գիորգի Կակաուրիձեն նշում է, որ հաշվի առնելով համաշխարհային շուկայի ցուցանիշները, ակնկալվում է, որ Վրաստանում վառելիքի գների նվազման միտումը կշարունակվի: Հայաստանում այդ միտումը ինչո՞ւ չի նկատվում, նավթի գներն իջնում են, բայց վառելիքի շուկայում գները նվազման միտում չունեն:
-Դա գլխավորապես պայմանավորված է մատակարարներով: Վրաստանի պարագայում մատակարարման աղբյուրները տարբեր են՝ ի տարբերություն Հայաստանի: Իրենք, օրինակ, օգտվում են Ադրբեջանից, որպես նավթամթերքի մատակարարման կարևոր ուղղություն, կարևոր աղբյուր, ինչն իրենց հնարավորություն է տալիս էականորեն թե դիվերսիֆիկացնել, թե գնի առումով որոշակի ճկունություն հաղորդել: Հայաստանի պարագայում դիվերսիֆիկացիայի հնարավորությունները այդքան էլ մեծ չեն: Չնայած Հայաստանն ու Վրաստանը հարևան երկրներ են, տնտեսական համակարգերը, մաքսային համակարգերը, գոտիները տարբեր են, և դրանով պայմանավորված մի բան կարող է այստեղ ավելի բարձր գին ունենա, քան այնտեղ և հակառակը՝ այստեղ ինչ-որ բան ավելի ցածր գին ունենա այնտեղի համեմատությամբ: Հարևան լինելը դեռևս չի նշանակում, որ եթե մի բան քեզ մոտ տեղի է ունենում, անպայման պետք է տարածվի հարևան երկրի վրա:
-Որքան շատ լինեն շուկայի մասնակիցները, այնքան դիվերսիֆիկացման մակարդակը բարձր կլինի՞:
-Ոչ այնքան շատի խնդիրն է, որքան կոնկրետ աղբյուրի: Այո, մատակարարների թվի աճը նշանակում է որոշակի գնային մրցակցություն և շուկայական մեխանիզմների գործարկում, ինչը թույլ է տալիս նվազեցնել գները: Հիմա մեզ մոտ որպես ԵԱՏՄ երկիր քվոտավորման սկզբունքով որոշակի մեխանիզմներ են կիրառվում, իսկ եթե կիրառվում է մի մեխանիզմ, որտեղ կա թեկուզ փոքր, բայց ոչ շուկայական բաղադրիչ, դա նշանակում է, որ շուկայական կոնյուկտուրայի փոփոխությունը դրա վրա կարող է և այդքան ցանկալի ազդեցություն չունենա: Սա մյուս ասպեկտն էլ ունի, որ ասենք, գների կամ շուկայական կոնյուկտուրայի ոչ նպաստավոր պայմանի ձևավորումը կարող է այդ աստիճան գների վրա ազդեցություն չունենալ, ինչպես կարող էր ունենալ, ասենք Վրաստանի պարագայում: Այստեղ երկակի մոտեցում կա:
Մեզ մոտ, օրինակ, այդ գաղափարն էր փորձ արվում օգտագործել և որպես մատակարարման աղբյուր դիտարկել նաև Ղազախստանը, սակայն լուրջ լոգիստիկ խնդիրներ ի հայտ եկան, այդ նույն խնդիրները նույն Վրաստանը չունի: Ինքն ազատորեն կարող է Ադրբեջանով Ղազախստանից նավթամթերք ներմուծի, Ադրբեջանից ներմուծի, ծովային ճանապարհով կարող է ներմուծել տարածաշրջանի նավթավերամշակող գործարաններից: Մեր պարագայում առավել նշանակալի աղբյուրը Ռուսաստանն է, որը, ճիշտ է, վերջին ժամանակաշրջանում որոշակիորեն զիջել է իր դիրքերը, իրանական է ավելանում, բայց սա ցանկալի ու լիակատար դիվերսիֆիկացիա չէ:
Այսինքն՝ չենք կարող ակնկալել, որ առաջիկայում նավթի գների նվազում կհանգեցնի նաև Հայաստանում վառելիքի գների իջեցման
Չի կարող չազդել, բայց ավելի շատ կախված է նրանից, թե այդ գնանկումը կամ փոփոխությունն ինչպես կանդրադառնա Ռուսաստանում նավթավերամշակող գործարաններում պատրաստի արտադրանքի գների վրա: Մեզ համար ավելի շատ դա է կարևոր:
