Հայաստանի նախկին արտգործնախարար Վարդան Օսկանյանը հոդված է հրապարակել՝ անդրադառնալով արցախյան խնդրի կարգավորման ներկայիս իրավիճակին: Նրա կածիքով՝ ամեն ինչ դեռ կորած չէ և շատ բան կարելի է վերականգնել:
Դիվանագետը երկու վտանգավոր միտում է տեսնում: Առաջինն այն է, որ Արցախի՝ օրակարգի առաջնային հարց լինելուց սահուն անցում է կատարվում դեպի զուտ Հայաստան-Ադրբեջան երկկողմ օրակարգ, ինչի արդյունքում հակամարտության վերջնական ելքի վրա ազդեցություն ունեցող մայրաքաղաքներում ձևավորվում են մեզ համար վնասակար նոր կարծրատիպեր:
Եվ երկրորդ վտանգավոր միտումն, ըստ Օսկանյանի, այն է, որ Ադրբեջանը փորձում է Հայաստանին իր օրակարգը պարտադրել և այն իրականացնելու համար օգտագործում է հնարավոր բոլոր լծակները՝ օգտվելով Հայաստանի պաշտպանության ու բանակցային թույլ դիրքերից:
Օսկանյանը դեմ չէ, որ Հայաստանը Ադրբեջանի հետ հաշտության պայմանագիր կնքի, բայց առաջարկում է այնտեղ ամրագրել որոշ նախապայմաններ: Նրա խոսքերով՝ բանակն այսօր ի վիճակի չէ լուծել մեր երկրի առջև ծառացած խնդիրները և դա պետք է անել միայն արդյունավետ դիվանագիտության ճանապարհով:
Քաղաքագետ Ռոբերտ Ղևոնդյանը «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում անդրադառնալով Արցախի հարցը Հայաստան-Ադրբեջան օրակարգ տեղափոխելու՝ Օսկանյանի պդնումներին, նշեց. «Համոզված եմ՝ Օսկանյանը փայլուն կերպով հիշում է, որ հենց իր արտաքին գործերի նախարար եղած ժամանակ Արցախը վերջնականապես դուրս մղվեց բանակցություններից ու խնդիրը տեղափոխվեց Հայաստան-Ադրբեջան բանակցությունների հարթություն: Իհարկե Օսկանյանն այստեղ փորձում է այս հարցն օգտագործել իր ներքին շահերն իրացնելու համար: Նա փորձում է ՀՀ ներկայիս իշխանություններին մեղադրել մի բանում, ինչի հիմքերը դրվել են դեռ իրենց իշխանության օրոք: Սակայն այն խնդիրը, ինչի մասին նա խոսում է, չի վերանում: Այդ խնդիրը կա և մեր իշխանությունների համար շատ կարևոր կլինի՝ անկախ պատերազմի արդյունքներից, պնդել այն թեզը, որը Նիկոլ Փաշինյանն իշխանության գալով հայտարարել է: Այն է՝ Արցախի խնդիրը հնարավոր չէ լուծել առանց Արցախի և պետք է մասնակցեն նաև Արցախի ներկայացուցիչները»:
Ըստ Ղևոնդյանի՝ հիմա դա անելը բարդ կլինի, բայց մեր շահերից է բխում դա անել:
Ինչ վերաբերում է հարցին, որ բանակը չի կարող լուծել մեր երկրի առջև ծառացած մարտահրավերները և դա պետք է անել դիվանագիտության ճանապարհով, քաղաքագետն ասաց. «Միշտ էլ բանակը հնարավորություն չի ունեցել միայնակ լուծել այն բոլոր խնդիրները, որոնք ծառացած են եղել Հայաստանի առջև: Այսօր էլ, բնականաբար, նույն իրավիճակն է: Պարտությունից հետո էլ ավելի բարդ է, քանի որ կա նաև բարոյալքման խնդիր՝ թե՛ հասարակության և թե՛ բանակի մոտ, որը հասարակության մի մասն է: Դիվանագիտությունը գալիս է փակելու այն հնարավորությունների պակասը, որն ունի բանակը: Հայաստանն այս առումով շատ աշխատելու տեղ ունի և շատ մեծ ջանքեր են պետք գործադրելու, որպեսզի բանակը ցույց չտա,թե ինչ կարող է կամ ինչ չի կարող անել: Տեսանք, որ դիվանագիտությունը բավարար չափով չաշխատեց նախկին արտգործնախարար Զոհրաբ Մնացականյանի օրոք, ինչի հետևանքներից մեկն էլ պատերազմն էր: Ստիպված եղանք բանակը գործի դնել՝ իհարկե գիտեք, որ Հայաստանի բանակը մեծ մասով չի մասնակցել պատերազմի: Հույս ունենանք, որ նոր արտգործնախարարի ղեկավարման ժամանակահատվածում հնարավոր կլինի այդ բացերը փակել և խնդիրները կլուծվեն այնպես, որ բանակը կօգտագործվի միայն որպես այլընտրանքային հնարավորություն»,-եզրափակեց նա:
