«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ՀՀ Գերագույն խորհրդի նախկին պատգամավոր Վիգեն Խաչատրյանը:
– ԲՀԿ-ն, ՀՅԴ-ն ու «Հայրենիքը» որոշել են հոկտեմբերի 8-ին հանրահավաք կազմակերպել, թեև չեն նշել, թե արդյոք օրակարգում լինելո՞ւ է վարչապետի հրաժարականի հարցը: Ինչպե՞ս եք գնահատում հանրահավաք կազմակերպելու քայլը, առհասարակ նրանք շանս ունե՞ն հանրային մոբիլիզացիայի:
– Նախ սկսենք նրանից, որ ցանկացած քաղաքական միավոր հանրահավաքների իրավունք ունի, այսինքն՝ այստեղ ես որևէ արտառոց բան չեմ տեսնում: Կանեն հանրահավաքը՝ կտեսնեն, թե ինչ աջակցություն ունեն, ինչ արձագանքներ կլինեն: Հանրահավաքը կապված է ոչ միայն աջակցության հանգամանքի հետ, այլ նաև ուղղակի կարող են լինել մարդիկ, որոնց համար հետաքրքիր է, կգնան, կնայեն, կտեսնեն, դա էլ է բնական: Այնպես որ, հանրահավաքին մասնակցությունը դեռ չի նշանակում, որ այնտեղ իրենց տեսակետների հետ 100 տոկոսով համամիտ մարդիկ են լինելու: Ինչ վերաբերում է հանրային մոբիլիզացիային, ես կարծում եմ, որ մեր հանրությունը շատ փորձված է, փորձառու է, և այստեղ չեմ կարծում, թե հանրային մոբիլիզացիայի մասին խոսք կգնա: Կան չլուծված հարցեր, կա բազմաթիվ դժգոհությունների առիթ, որովհետև դեռևս կան շատ չլուծված հարցեր: Կան բազմաթիվ հարցեր, որոնք կա՛մ դանդաղ են լուծվում, կա՛մ սկզբունքորեն չեն էլ լուծվում: Բայց չեմ կարծում, որ այդ հարցերի լուծման այլընտրանքը մարդիկ կտեսնեն ի դեմս այդ ուժերի:
Նրանց հայտարարության մեջ մի հետաքրքիր բան կա, հատկապես դա վերաբերում է ԲՀԿ-ին ու ՀՅԴ-ին՝ որ մարդկանց մեջ արթնացել են սպասելիքներ: Այսինքն՝ նրանք իրականում աստիճանաբար, չընդունելով սեփական մեղսակցությունը, այդուհանդերձ ընդունում են, որ շատ ծանր ժառանգություն է ստացել այս իշխանությունը: Այդ առումով, թեկուզ ակամա, դա խոստովանում են: Չեմ կարծում, թե իրենք ուզում են, որ դա այդպես հնչի, բայց մարդիկ դա լավ են հասկանում: Իրականում անձամբ ինձ համար նրանք ոչ թե ձգտում են օժանդակել հարցերի լուծմանը, այլ շահարկում են իրավիճակը:
– Հայտնի դարձավ, որ Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանի Կենտրոնի նստավայրում նախատեսված է ԲՀԿ նախագահ Գագիկ Ծառուկյանի խափանման միջոցի հարցի քննությունը: Ձեր կարծիքով՝ որքանո՞վ է հանրահավաքային այդ ակտիվությունը պայմանավորված նրանով, որ հնարավոր է Ծառուկյանը կալանավորվի:
– Ես չգիտեմ՝ նրանց ակտիվությունն ինչով է պայմանավորված, բայց ակնհայտ է, որ ԲՀԿ-ի վարքագիծը պայմանավորված է դրանով: Կարծում եմ՝ դա ճիշտ մարտավարություն չի որևէ քաղաքական ուժի համար: Չնայած ընդունված է Հայաստանում, հատկապես այս վերջին 2 տարիներին համոզվեցինք, որ ցանկացած օրինախախտ փորձում է իրեն ներկայացնել որպես քաղաքական հետապնդումների զոհ: Համոզված եմ, որ դա չաշխատող սկզբունք է, որովհետև ինչ-ինչ, բայց ակնհայտ է, որ այս իշխանությունները շինծու գործերով չեն զբաղվում և անմեղ մարդկանց չեն հետապնդում: Այլ խնդիր է, որ օրինախախտներին պատասխանատվության կանչելու գործընթացները ձգձգվում են, դրանք ցանկալի արագությամբ տեղի չեն ունենում: Սա կարող ենք ասել, բայց ասել, որ որևէ անմեղ մարդու վրա «գործ են կարում»՝ ծիծաղելի է: Այն առավելությունը, որ այս իշխանությունն ունի բոլոր նրանց հանդեպ, որոնք առայժմ հավակնում են հետ գալ նորերի փոխարեն, այն է, որ նորերը մաքուր են: Սա շատ մեծ առավելություն է: Ոչ միայն մաքուր են, այլև չեն կեղտոտվում և հնարավորինս փորձում են կեղտի մեջ թաթախվածներից արագ մաքրվել: Սա է էականը, մնացած հարցերը ժամանակի մեջ կլուծվեն: Այս իշխանության ամենամեծ առավելությունը այն է, որ ինքը մաքուր իշխանություն է և թույլ չի տա կեղտոտել այդ: Իրենց շարքերում անխուսափելիորեն կլինեն կեղտոտվողներ, որոնց պատասխանատվության պետք է կանչեն: Ինչ վերաբերում է մնացածին, դա ժամանակի խնդիր է, որովհետև և՛ ծանր ժառանգություն են ստացել, և՛ ծանր իրավիճակում են հայտնվել, որովհետև ամբողջությամբ այդ բեռը կրելու պատրաստվածությունը իրենք չունեին և չէին էլ կարող ունենալ այն մթնոլորտում, որում իրենք ձևավորվել էին:
Հիմա տեսեք՝ ներկայացվում է երկրի զարգացման հեռանկար, բացատրվում է, որ դա ընդհանրապես մեզ համար չի, որ երկիրը պետք է նման հեռանկար ունենա: Եվ ի՞նչ են պատասխանում որոշ շրջանակներ. ասում են՝ Նիկոլը չի, որ դա պետք է ներկայացներ, այսինքն՝ չեն խոսում բովանդակության մասին: Դա արդեն ծիծաղելի է դառնում:
– Այդ նույն ռազմավարության վերաբերյալ նշվում է, որ այս իշխանությունը ճիշտ կլիներ՝ առաջիկա 3 տարիների համար իր տեսլականը ու ռազմավարությունը ներկայացներ, ոչ թե խոսեր 2050 թվականի մասին:
– Դա արդեն անլրջություն է, որովհետև այդ ամենը ներկայացվում է: Երբ իշխանությունը բյուջե է ներկայացնում, իր կարճաժամկետ հեռանկարն այդտեղ ներկայացնում է: Այսինքն՝ այդ շրջանակներին բնորոշ է կեղծիքն ու սուտը տարածելը: Բայց, ինչպես ասում են, ինչ-որ բանի և ստի ոտքերը կարճ են լինում, կյանքն էլ մի 40 օր է տևում: Դրա համար հենվել այդ ստերի վրա՝ անհեռանկար է: Դժբախտաբար, այդ գործողություններից նավթալինի հոտ է գալիս, ոչ մի հետևություն չեն արել: Չեն ասում, որ այլևս հասարակությունը չի մոբիլիզացվի մերժելու սկզբունքի վրա, հանունի շուրջն են մոբիլիզացվելու այլևս: Իսկ իրենք օգտվում են իրավիճակից: Զգացվում է, որ ոչ մի հետևություն չեն արել այդ ուժերը, այդ թվում՝ Վանեցյանի կազմը: Երբ նայում եմ, թե դրանք ովքեր են, ինչ ճանապարհ են անցել ու այսօր ինչով են զբաղված, զարմանում եմ: Կարծում եմ՝ այդ մարդիկ գալու են հանրահավաքի և այն հին ձայնապնակը միացնեն, որը մենք մի 20 տարի անընդհատ տեսել ենք:
– Ձեր շրջապատում կա՞ն մարդիկ, որոնք պատրաստ են այսպիսի հանրահավաքի կոչին անսալ ու մասնակցել:
– Ճիշտն ասած, ես չեմ հետաքրքրվում, բայց չեմ բացառում, որ մարդիկ, այն էլ հետաքրքրությունից դրդված, գնան այդ հանրահավաքին: Հանրահավաքն այնպիսի բան է, որ մարդկանց հետաքրքիր է, թե տեսնես՝ ինչ կասեն: Որովհետև բոլորը հո քաղաքագետներ, վերլուծաբաններ չե՞ն: Հանրահավաքի մասնակցությունը ոչինչ չի նշանակում, բայց կարևոր են հանրահավաքի արձագանքները, որոնք իրենք անպայման կունենան: Վերջերս մենք տեսանք, որ 20 հոգով հանրահավաք են անում, և այդ 20-ից 15-ը նախապես վարժեցված մարդիկ են՝ թե երբ ինչ պետք է գոռան, ոնց պետք է վանկարկեն: Վերջերս մի այդպիսի հանրահավաք եղավ մի 50 հոգանոց, դրանցից 40-ը վարժեցված էին: Դա զգացվում է. այո, կվարժեցնեն, կբերեն, մենք դա էլի ենք տեսել: Հիշում եք՝ Ծառուկյանի տան մոտ մարդիկ գնացել խնդրում էին, որ նա վերադառնա քաղաքականություն: Մի հետաքրքիր փողոցային կրկես էր: Հիմա ի՞նչ դժվար է այսօր, այս պայմաններում որոշ քանակի մարդկանց վարժեցրած բերել այնտեղ ու նրանց գլխին էլ ունենալ մի խումբ կազմակերպիչներ: Դա չի այսօր կարևորը, էականն այն է, որ այն քաղաքական ուժերը, որոնք այսօր փորձում են հանրահավաք անել, իրենք չեն տեսնում իրենց իրական ինչ լինելը, ինչպիսին լինելը: Ոչ միայն չեն տեսնում, իրենք հենց այդպես էլ պատկերացնում են քաղաքականությունը: Իրենց համար իշխանությունն օգտվելու տեղ է, ոչ թե սպասարկելու:
Մենք դրանում համոզվել ենք, ոչ թե ենթադրում ենք: Այդ մարդիկ սովոր են մնալ իշխանությունում և օգտվել աջ ու ձախ, ով ինչպես կարող է: Ամենասարսափելին այս երկու տարվա այն էր, որ մենք չէինք պատկերացրել, որ այդ օգտվելը կարող է այդքան խորացված լինել: Խայտառակ բաներ ենք իմանում, անտառներ են սեփականաշնորհել, մանկապարտեզներ են գնել, ո՞ր մեկն ասեմ: Այս վիճակում փոխանակ լռեն, սսկվեն՝ ակտիվանում են: Ավելի են խայտառակվելու, ես այդտեղ լավ բան չեմ տեսնում: Այլ բան է, եթե իրենք կազմակերպեին և լուծումներ պարտադրեին, լուծողներ ներկայացնեին մեզ: Բայց իրենք բողոքում են, ասում են՝ տապալեցիք, հեռացեք: Չեն ասում՝ իսկ այդ ի՞նչ պետք է արվեր, որ չի արվում, իսկ ո՞վ կարող է այդ բաները անել, իսկ ի՞նչ են առաջարկում ընդհանրապես: Ճիշտ հակառակը, համավարակ է երկրում, իրենք ասում են՝ դիմակներ մի կրեք: Այդպես մերժելու վրա ո՞ւր պետք է հասնեն: Ակնհայտ տեղի է ունենում քաղաքական սերնդափոխություն, և դժբախտաբար դա տեղի չի ունենում նախկինում իշխանության մեջ եղած քաղաքական կոչվող ուժերում: Նորից նույն դեմքերը, նույն անալի ելույթները, նույն անսխալականի կերպարները: Մեղք են իրենք: Հասարակությունը փոխվում է, բայց հասարակության մեծ մասը դեռ փոխված չի: Նրանց հաշվարկը հենց դա է, որ այդ փոփոխությունները մերժվեն, հասարակությունը չհավատա: Տեսեք, թե ինչ կոչ էր անում ԲՀԿ-ական ընկերը՝ անմիջապես Ռուսաստանից պարտք ուզեք, անմիջապես սահմանը բացեք: Ի՞նչ ասես այդ մարդկանց:
