«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Ռազմական և պաշտպանական քաղաքականության խորհրդի ղեկավար, «Ռուսաստանը գլոբալ քաղաքականության մեջ» ամսագրի խմբագիր, ռուսաստանցի քաղաքական վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկյանովը:
-Պարոն Լուկյանով, օրերս Ուելսում ավարտվեց ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովը, որը նշանավորվեց հռչակագրով, որում գերակշռում էր տարածքային ամբողջականության սկզբունքը և սա նաև Հրվ Կովկասի դեպքում, գագաթնաժողովի ընթացքում վճռական որոշումներ կայացվեցին Արևելյան Եվրոպայում ՆԱՏՕ-ի քաղաքականության վերաբերյալ: Սրանք ինչպե՞ս կանդրադառնան տարածաշրջանում Ռուսաստանի քաղաքականության վրա:
-Իմ գնահատմամբ, որևէ արտասովոր բան և որևէ արտասովոր որոշում չի կայացվել: Եթե չլսենք և չարձագանքենք այն հռետորաբանությանը, որը հնչեց այդ գագաթնաժողովի ժամանակ, բավականին կոմպրոմիսային մոտեցում էր ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովի ընթացքում հնչեցված տեսակետները: Ռուսաստանի տեսանկյունից ամենակարևորն այն է, որ 1997թ Ռուսաստանի և ՆԱՏՕ-ի միջև կնքված ակտը մնաց ուժի մեջ, իսկ դա ունի մեկ հետևանք՝ այն է, որ ՆԱՏՕ-ն չի կարող ռազմական ենթակառուցվածք տեղակայել ՆԱՏՕ-ի նոր անդամ երկրների տարածքում: Մյուս բոլոր որոշումները, որոնք կայացվել են, փորձ է շրջանցել, խորամանկ կերպով ցուցադրել ՆԱՏՕ-ի աճող ներկայությունն Արևելյան Եվրոպայում՝ մաքսիմալ կերպով այդ ակտը չխախտելով և չանցնելով այդ տարածքներում ՆԱՏՕ-ի ենթակառուցվածքների մշտական տեղակայման, բայց ժամանակ առ ժամանակ ՆԱՏՕ-ի ներկայություն է լինելու Արևելյան Եվրոպայում, սա ավելի քաղաքական քայլ է ցույց տալու համար, որ ՆԱՏՕ-ն չի հրաժարվում իր պարտավորություններից: Պրատիկայում այն որոշումները, որոնք վերաբերում են օպերատիվ խմբի ձևավորմանը ,կարդինալ կերպով Արևելյան Եվրոպայում ուժերի հավասարակշռությունը չեն փոխում, թեև արդեն ՆԱՏՕ-ն ու Ռուսաստանն իրար դիտարկում են որպես հակառակորդներ , իսկ որոշումները կառուցում են արդեն այս գաղափարից ելնելով: Իհարկե, այս ամենի արդյունքում տարածաշրջանը չի վերադառնա 30 տարի առաջ առկա ռազմականացվածությանը իրավիճակին, սակայն ամեն դեպքում ինչ որ երկկողմանի ներկայություն կլինի և ոչ ավելի: Ինչպես սա կանդրադառնա Ռուսաստանի քաղաքականության վրա, հետևյալ կերպ, Ռուսաստանը պետք է շարունակի ամրապնդվել այն տարածքներում, որտեղ արդեն ունի ազդեցություն:
–Այսօր ի՞նչ փուլում են գտնվում Եվրասիական ինտեգրացիոն պրոյեկտները և այսօր կարո՞ղ ենք խոսել դրանց ընդլայնման մասին, երբ կան տարաձայնություններ ԵՏՄ-ում, երբ Ռուսաստանը զբաղված է այլ առաջնահերթություններով:
-Իհարկե ընդլայնման մասին խոսել պետք է ու անհրաժեշտ է, այս առաջնահերթությունը ոչ մի տեղ չի կորել, առավել ևս այն իրադրությունում, որը ստեղծվել է, Ռուսաստանին ստիպում ցույց տալ, որ որևէ կերպ գլուծը չի կախում: Ուստի ես կարծում եմ, որ այն երկրները, որոնք թեկնածու են համարվում ԵՏՄ անդամակցության, կմիանան ըստ իս, այդ գործընթացը պետք է շարունակվի: Կան տարաձայնություններ ԵՏՄ-ում ոչ թե բուն այդ գաղափարի այլ գործընթացի արագության վերաբերյալ: Հայտնի է, որ Ղազախստանը ոգևորված չէ Հայաստանի անդամակցության հեռանկարով, որքան Ռուսաստանը: Բայց ես կարծում եմ, որ դա հաղթահարելի է ու Ռուսաստանը կհաջողի ամենայն հավանականությամբ, որ պորեյկտն ընդլայն նվի:
-Պարոն Լուկյանով, ասում էին, որ Հայաստանը կստորագրի ԵՏՄ անդամակցության փաստաթուղթ հոկտեմբեր ամսին, հստակ պաշտոնական հայտարարություն այս մասին չկա: Ի՞նչ կարելի է սպասել:
-Պաշտոնական որևէ հայտարարություն ինձ ևս հայտնի չէ: Ես կարծում եմ, որ դա հնարավոր է, բայց երաշխավորված չէ: Հնարավոր է, որովհետև ևս մեկ անգամ ասեմ, որ դա Ռուսաստանի համար կարևոր է, քանի որ սա Ռուսաստանին թույլ է տալիս ավելի սերտ կապեր հաստատել այն երկրների հետ, որոնց հետ Ռուսաստանն ունի որոշակի լավ հարաբերություններ այս իրավիճակում, երբ բավականին ծանր պայքար է սկսվել ԱՄՆ-ի հետ ու կարևոր է, որ այն երկրները, որոնք չեն զբաղեցնում հակառուսական դիրքորոշում, միանան միությանը: Ուստի ես մտածում եմ, որ այն ամենն, ինչ կախված է Ռուսաստանից կարվի, որպեսզի Հայաստանը միանա այդ պրոյեկտըին:
-Այսինքն՝ չե՞ք բացառում, որ Ղազախստանը խոչընդոտի Հայաստանի անդամակցության գործընթացը:
-Ես չեմ բացառում, ես կարծում եմ, որ դա հնարավոր սցենար է և կախված է Ռուսաստան-Ղազախստան պայմանավորվածություններից և փոխանակումից: Սովորաբար ինտեգրացիան հենց այդպես էլ զարգանում է. փոխադարձ զիջումների հիման վրա: Պետք է սպասել:
