Հայաստանում արմատավորված արատավոր պրակտիկայի համաձայն` կուսակցություններն ընտրությունների շրջանում ոչ այնքան զբաղվում են իրենց ընտրական գործերով, որքան իրենց քվեները կեղծելուց և գողանալուց պաշտպանելով: Այսօր կայացած քննարկմանը նման տեսակետ հայտնեց Քաղաքական և միջազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի տնօրեն Ռուբեն Մեհրաբյանը:
Նրա խոսքով` թեպետ ընտրակեղծիքները բացառելու նպատակով յուրաքանչյուր ընտրությունից հետո Ընտրական օրենսգիրքը փոփոխության է ենթարկվում, սակայն կամ փոփոխություններն արմատական չեն լինում, կամ էլ կեղծարարներն են չափազանց ճարպիկ գտնվում և օգտագործում են օրենսգրքի նոր տարընթերցումները:
«Միաժամանակ իշխանությունները պնդում են, որ անցկացնելու են աննախադեպ թափանցիկ և արդար ընտրություններ: Բայց արդյոք Ընտրական օրենսգիրքը տարընթերցումների և սողանցքների հնարավորություն չի՞ տալիս, և ի՞նչ միջոցներով պետք է դիմագրավենք խախտումներին»,- հռետորական հարց հնչեցրեց Ռուբեն Մեհրաբյանը:
Քննարկմանը ներկա ՀՀԿ-ական պատգամավոր Արտակ Զաքարյանը նշեց, որ այս պահի դրությամբ արդեն իսկ առկա են ձևավորված ընտրական գործընթացներ:
«Ընտրությունների կազմակերպման միակ մեխանիզմը Ընտրական օրենսգիրքն է: Մեզանում արմատացած է կարծիք, թե ամեն ինչում նույն այդ Ընտրական օրենսգիրքն է մեղավոր, ինչն այդպես չէ: ԱԺ-ն բարեփոխումների լույսի ներքո պարբերաբար փոփոխություններ է արել այդ օրենսգրքում: Սակայն ընտրական գործընթացի համար պատասխանատու մարմինները և մնացած բոլոր անձինք ունեն հնարավորություններ` անցկացնելու ազատ և արդար ընտրություններ:
Միաժամանակ ես չեմ բացառում, որ կլինեն ուժեր, որոնք պարտվելուց հետո կփորձեն աղաղակել` մեղքը գցելով ընտրական գործընթացի վրա»,- նշեց նա:
«Ազատ դեմոկրատներ» կուսակցության ներկայացուցիչ Արմեն Առաքելյանն էլ իր հերթին հավելեց, որ անգամ վատ օրենսգրքի պայմաններում կարելի է լավ ընտրություններ անցկացնել:
«Ինչ վերաբերում է ներկա Ընտրական օրենսգրքին, նախընտրական գործընթացներին, ապա այսօրվանից արդեն քողարկված ընտրակաշառքներ են բաժանվում: ՀՀԿ-ն ու ԲՀԿ-ն ամբողջ ժամանակ համերգներ են կազմակերպում և անվճար բուժօգնության մասին հաղորդումներ ցույց տալիս հեռուստատեսությամբ: Բայց եթե ՀՀԿ-ի կողմից քաղաքական կամք լինի, պատրաստ ենք մի քանի առաջարկություններ անել նրան:
Մենք, օրինակ, կարող ենք համաձայնության գալ և կիրառել, ասենք, Գերմանիայի փորձը, երբ ընտրական գործընթացի տեխնիկական մասը լուծում է պետությունը, սակայն ձայների հաշվարկը կատարում են կուսակցությունների ներկայացուցիչները:
Բացի այդ, պետք է տուգանել կամ պատասխանատվության ենթարկել ընտրություններին իրենց պարտքը չկատարած քաղաքացիներին»,- նշեց Առաքելյանը:
«Ժառանգություն» կուսակցության պատգամավոր Արմեն Մարտիրոսյանն իր հերթին նկատեց, որ ժողովրդավար ընտրությունների և ժողովրդավարության մասին խոսելը վաղ է:
«Փաստ է, որ ներկա Ընտրական օրենսգիրքը բազմաթիվ սողանցքներ է թողել, այն, կարելի է ասել, կոալիցիայի օրենսգիրք է: Ցուցակների հրապարակայնության հարցը մյուս կարևոր կետն է, որը մենք պնդում ենք, և որը կարելի է կյանքի կոչել առանց որևէ դժվարության: Իշխանությունները մշտապես ձեռքի տակ են ունենում 600-800 հազար ձայն` կեղծելու, իսկ ընտրողների ցուցակների հրապարակայնացումը կբացառի նման դեպքերը»,- ասաց Մարտիրոսյանը:
Հայ ազգային կոնգրեսի ներկայացուցիչ Ֆելիքս Խաչատրյանը անդրադառնալով քննարկման թեմային` նկատեց, որ ընտրությունների նորմալ անցկացումը Հայաստանում կախված է մեկ մարդուց:
«Չենք ակնկալում, որ առաջիկա ընտրություններն արդար են լինելու: Այս օրենսգրքի մասին մի բան կարող եմ ասել` փիղը երկնեց և մուկ ծնեց: Այս օրենսգիրքը լեցուն է անհեթեթ բառակույտերով, այնտեղ «հանճարեղ» մտքեր են ներկայացված: Ընտրատարածքները ձևավորվում են քմահաճության սկզբունքով: Ընտրական օրենսգիրքը թույլ է տալիս վերահաշվարկի ժամանակ քաղվածքներ անել, բայց, չգիտես ինչու, թույլ չեն տալիս հրապարակել ընտրողների ցուցակները: Ընտրությունները Հայաստանում բլեֆ են»,- ընդգծեց ընդդիմադիր գործիչը:
ՀՅԴ պատգամավոր Արծվիկ Մինասյանը ընտրությունները դիտարկեց մի քանի հարթություններում: «Օրինակ` համաձայն չեմ այն մտքի հետ, թե վատ օրենքների առկայության պարագայում հնարավոր է լավ ընտրություններ անցկացնել: Անհրաժեշտ է, որպեսզի ընտրություններին մասնակցող ուժերը հավասարակշռված լինեն: Իշխանությանը, որը նվաճել է իշխանությունը և այն սերտաճեցրել բիզնեսի հետ, պետք է հասարակական լայն կոնսոլիդացիայի շրջանակներում կամք պարտադրվի: Այս դեպքում մենք կունենանք ինստիտուցիոնալ հիմք, երբ ոչ ոք չի փորձի փողի ուժով իշխանություն նվաճել:
Իշխանությունը պետք է խաղա հասարակության թելադրած կանոններով: Մեր քաղաքական դաշտում առողջացում է պետք, որպեսզի որևէ հաստավիզ չկարողանա ընտրատեղամասում իր կամքը պարտադրել»,- ամփոփեց խորհրդարանականը: