2011 թվականի նոյեմբերի 25-ին Հայ ազգային կոնգրեսի հանրահավաքում Լևոն Տեր-Պետրոսյանի «քաղաքագիտական ելույթը» թերևս կարելի է համարել Կոնգրեսի «քաղաքացիական կյանքի» վերջը, ավարտը, եզրագիծը: Երբ համաժողովրդական շարժման առաջնորդը հայտարարում է, որ անհնար է նպատակին հասնել առանց «այլազան» քաղաքական ուժերի հետ գործակցելու, դա նշանակում է, որ քաղաքացիական հենքի վրա կառուցված պայքարը տեղափոխվում է առնվազն քաղաքագիտական, իսկ ավելի շուտ`քաղաքական հենք, որտեղ արդեն գերակշռում են ինտրիգները, քանի որ Հայաստանում «այլազան» քաղաքական ուժերը միայն ինտրիգան ուժերն են:
Միևնույն ժամանակ, Տեր-Պետրոսյանն ինքն էլ միգուցե հասկանում է այդ եզրագիծը հատելու իրողությունը, կամ գիտակցում է, որ մոտեցել է, շարժումը մոտեցրել է այդ ապաքաղաքացիականացման եզրագծին: Եվ հենց այդ գիտակցումն է երևի թե պատճառը, որ նա հայտարարում է Կոնգրեսում իր ելույթի բովանդակության վերաբերյալ կոնսենսուսի բացակայության մասին: Այլ կերպ ասած, Տեր-Պետրոսյանը հայտարարում է, որ Կոնգրեսում կա այլ կարծիք, բացի իր կարծիքից: Նա կարծես թե հենց այդ այլ կարծիքը կանչում է իրեն օգնության:
Ի վերջո, քաղաքական գործչի հմտությունը նաև այն է, որ նա ժամանակին գիտակցում է իր սխալը, մարտավարական հաշվարկի վրիպումները, և փորձում է հնարավորություններն օգտագործել դրանք շտկելու համար: Եվ որպես այդպիսի հնարավորություն, Տեր-Պետրոսյանը գուցե տեսնում է Կոնգրեսի այդ այլընտրանքային կարծիքները, կոնսենսուսի բացակայությունը, որը տվյալ պարագայում կարող է լինել հենց այն գործիքը, որով Կոնգրեսը հետ կանգնի Տեր-Պետրոսյանի վրա հիմնված մարտավարության որոշակի շեղումների ճակատագրականացումից:
Եվ այս առումով այսօր հարց է առաջանում, թե ի՞նչ է անելու Կոնգրեսի այդ այլ կարծիքը, ինչ է ասելու հասարակությանը, կամ համարձակվելու է արդյոք ասել, թե շարունակելու է թաքնվել Լևոն Տեր-Պետրոսյանի թիկունքում և խուսափել շարժման քաղաքացիական պատասխանատվությունը կրելուց: Սա երևի թե շատ կարևոր հարց է Կոնգրեսի համար ներկայումս: Մինչ այժմ, կարծես թե էական ձայն չկա: Այսինքն, կան երերուն խոստովանություններ, որ իրենց կարծիքը դեմ է Տեր-Պետրոսյանի կարծիքին, բայց դա երերուն է հենց այն իմաստով, որ դրանց հեղինակները չեն համարձակվում հրաարակավ աջակցություն ակնկալել իրենց կարծիքի համար, այլ ընդամենը բավարարվում են նրանով, որ հայտարարում են, թե իրենք այլ կերպ են մտածում: Այլ կերպ ասած, առայժմ Կոնգրեսում նկատվում է միայն ինքզինքը փրկելու միտում, իսկ ահա Տեր-Պետրոսյանին և Կոնգրեսի քաղաքացիական, ժողովրդական հենքը փրկելու համարձակություն կամ կամք, առայժմ չի նկատվում որևէ մեկի մոտ: