Հայ ազգային կոնգրեսի մաս կազմող «Ժողովրդավարական հայրենիք» կուսակցության նախագահ Պետրոս Մակեյանը Ազատություն ռադիոկայանի հետ հարցազրույցում դեմ է արտահայտվել ԲՀԿ-Կոնգրես գործակցության թեմային՝ ասելով, որ այն կհարվածի Կոնգրեսին, պարունակելով շատ վտանգներ:
Մակեյանը նաև ակնարկել է, որ ինքը Կոնգրեսում մենակ չէ, որ դեմ է թեմային և մոտեցմանը: Կոնսենսուսի բացակայության մասին խոսել էր նաև Լևոն Տեր-Պետրոսյանը, ընդ որում՝ առաջին անգամ: Մինչ այդ նա երբեք չի խոսել այն մասին, որ Կոնգրեսում կա իր տեսակետին դեմ տեսակետ: Ավելին՝ այն, որ նա հայտարարեց այդ մասին և ընդգծեց, որ ինքը հայտնում է անհատական կարծիք, թերևս վկայում է, որ Տեր-Պետրոսյանն այդ հարցում եղել է փոքրամասնություն: Այսինքն՝ ավելի շատ դեմ են եղել, քան կողմ նրա մոտեցմանը: Չի բացառվում նաև, որ նա եղել է միայնակ կամ գրեթե միայնակ:
Այդտեղ, իհարկե, որևէ ողբերգություն չկա: Քաղաքական ուժը քաղաքական ուժ է հենց նրանով կամ ավելի շուտ ուժ է հենց նրանով, որ ոչ թե վախենում է ներքին տարակարծությունների դրսևորումից, այլ դրանք համարձակ հանում է հանրության առաջ և քննարկում: Մինչ այդ Կոնգրեսը չի արել այդպիսի բան, թեև հայտարարել է, թե կան տարակարծություններ: Հայտարարում էին, ասում, որ ներքին բուռն քննարկումներ են լինում տարբեր հարցերով, սակայն հանրությունն այդ ամենին ականատես չէր լինում: Ով ինչ է մտածում, ինչպես է մտածում, ով ինչին և ինչի համար է դեմ եղել, հանրությունը չէր իմանում, քանի որ այդ ամենը մնում էր Կոնգրեսի պատերից ներս և դուրս էր գալիս միայն Տեր-Պետրոսյանի «դատավճիռ»-ելույթը: Այդ ամենը Կոնգրեսի հասարակական հենարանը հիմնականում կամ գերազանցապես մտածող մարդկանցից վերածեց հիմնականում կամ գերազանցապես հավատացող մարդկանց: Դա էլ իր հերթին թուլացրեց Կոնգրեսի հասարակական մոբիլիզացիայի պոտենցիալը, իրավիճակը հասցնելով այնտեղ, որ ելքերն ավելի շատ ոչ թե հասարակության մեջ սկսեցին որոնել, այլ հիմնականում քաղաքական կոմբինացիաների, նույնիսկ ինտրիգների մեջ: Այդ ամենի արդյունքն էլ դարձավ այն որոշակի փակուղին, որում հայտնվելով, Կոնգրեսը այժմ թերևս ստիպված է հանել իր տարակարծությունները և քննարկել հանրային շրջանակում, չպահելով դրանք Կոնգրեսի պատերից ներս:
Ընդհանրապես, դա պետք է լինի, այսպես ասած, մրցունակ, բաց և հրապարակային քաղաքական ուժի հավատամքը: Մենք անցած երեք տարիների ընթացքում որևէ անգամ չենք տեսել Կոնգրեսի, այսպես ասած, «ներկուսակցական» բանավեճ որևէ թեմայով: Իհարկե, Կոնգրեսը կուսակցություն չէ, բայց քաղաքական միավոր է, որտեղ որոշակի սկզբունքների շուրջ հավաքվել են մարդիկ, կուսակցություններ և խմբեր: Մի՞թե այդ սկզբունքները պահելը անհնար էր լինելու, եթե նրանք բանավեճեր ունենային տարբեր մարտավարական հարցերի և ընթացիկ թեմաների վերաբերյալ: Մի՞թե այդքան հեղհեղուկ էր Կոնգրեսի հենքը, որ բանավեճերը պետք է քանդեին այն կամ ջլատեին: Այդպես լինում է այն ուժերի դեպքում, որոնց հետևում չկա ժողովուրդ, չկա սոցիալական հենարան: Մինչդեռ Կոնգրեսի հետևում կար դա, կար այդ հենարանը, բայց փոշիացավ հենց այն պատճառով, որ ունենալով այդ հենարանը, Կոնգրեսը հենարանը ծառայեցնում էր Հայաստանի քաղաքական դաշտի համար ավանդական մոտեցումների կիրառմանը, ոչ թե օգտագործում էր նոր որակի քաղաքականություն իրականացնելու համար:
Հիմա, ինչպես բոլոր մյուս ուժերի պարագայում, այս անգամ էլ Կոնգրեսի խոփը դեմ առավ քարին, և ևս մեկ անգամ պարզ դարձավ, որ եթե վարվում է հին որակի, ավանդական որակի քաղաքականություն, ապա այդտեղ միշտ հաղթում է նա, ում ձեռքին է ուժը, փողը, իշխանությունը, ինտրիգների համար անհրաժեշտ լծակների ամբողջությունը: Կոնգրեսն այժմ շանս է ստացել փոխելու իրավիճակը, բացելու քաղաքական գործունեությունը: Իհարկե փոշիացածն այնքան է, որ քիչ հավանականություն կա շանսը արդյունավետ օգտագործելու առումով, բայց դա անելուն այլընտրանք չկա: Այլընտրանքը կլինի այն, որ Կոնգրեսը ստիպված կլինի խորհրդարանի ընտրության արդյունքի վրա որոշակի «քաղաքագիտական» շենք կառուցել իշխանության հետ համատեղ, համատեղ մշակելով Կոնգրեսի հետագա տեղը քաղաքական դաշտում: Այլ կերպ ասած՝ Կոնգրեսն ընդամենը կգնա ու կհամալրի Հայաստանի համար սովորական դարձած քաղաքական ուժերի շարքը, եթե արդեն իսկ չի գտնվում այդ շարքում:
Ներկայիս թեմատիկայի վրա կառուցվող հանրային քննարկումները լավ ֆոն են Կոնգրեսի համար բանավիճային հարթակ բարձրանալու և ներքին անհամաձայնություններն ու տարաձայնությունները բաց քաղաքական դիսկուրսի ռեժիմ բերելու համար: Իրականում ոչ թե «Բարգավաճ Հայաստանի» հետ կապը, այլ հենց այդ բաց գործընթացն է Կոնգրեսի միակ շանսը: Պատրաստ կլինի՞ արդյոք Կոնգրեսը գնալ այդ քայլին: Ինքնին հասկանալի է, որ այս ժամանակահատվածում հրապարակային ներքին բանավեճի պրակտիկայից ամեն գնով խուսափած քաղաքական ուժի համար շատ մեծ դժվարություն է ներկայացնելու նոր ոճի կիրառումը, բայց Կոնգրեսի համար ստեղծված իրավիճակը ներկայումս ավելի հեշտ չէ: Այսպես ասած՝ ներքին կայունությունը քաղաքական ուժի համար չպետք է լինի ինքնանպատակ:
Դա կարելի է հստակ պատկերացնել պետության օրինակով: Իշխանությունը ինքնանպատակ է հռչակել պետության ներքին կայունությունն ու սպառնում է այն խախտողներին՝ ամեն մի շեղում որակելով որպես ցնցում և հակասահմանադրականություն: Իրականում այդ կայունության ինքնանպատակ պահպանումը, որի համար կիրառվում են ներքին ու արտաքին վտանգների վրա ձևավորված քարոզչական հնարքներ, խոչընդոտում է երկրի զարգացմանն ու խթանում արտագաղթը, քանի որ մարդիկ պարզապես ստիպված են ենթարկվել համընդհանուր կայունության կանոնին և զսպել իրենց մտքի և կամքի ինքնուրույն դրսևորումները: Դա ոչ մի կապ չունի կազմակերպվածության, կարգի, կանոնի հետ: Դա պարզապես ինքնանպատակ կարծրատիպ է, որը ծառայեցվում է իշխանությունը պահելուն, լինի պետություն, թե առանձին որևէ միավոր այդ պետության ներսում: Նույնը քաղաքական ուժի պարագայում է՝ ինքնանպատակ կայունությունը հանգեցնում է այդ ուժի լճացման, հոգեբանական անկման և «արտագաղթի»՝ համակիրների կորստի: Առավել ևս, որ տվյալ պարագայում կայունություն ասվածը խիստ պայմանական է և դրա հականիշը ամենևին անկայունությունը չէ:
