Միացյալ Թագավորության խորհրդարանում քննարկում է անցկացվել «Լեռնային Ղարաբաղի փախստականներին միջազգային աջակցություն» խորագրով։
Քննարկման ընթացքում պատգամավոր Քարոլ Մոնագանն իր ելույթում նշել է, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև վերջին ռազմական գործողությունները ցույց են տալիս, որ հակամարտությունը երբեք հեռու չէ:
«Թեև նրանք վերջերս բանակցություններ են վարել խաղաղության համաձայնագրի շուրջ, լարվածությունը մնում է բարձր, և եթե խաղաղություն լինի, դա, անշուշտ, փխրուն է: Անցյալ տարի մեզանից ոմանք Վեսթմինսթերյան դահլիճում բարձրաձայնեցին Հայաստանից Լեռնային Ղարաբաղ մատակարարման հիմնական ուղին՝ Լաչինի միջանցքի շրջափակման մասին: Այն ժամանակ, մի քանի հարգարժան անդամները ընդգծեցին սովի և հումանիտար աղետի հավանականությունը: Ենթադրյալ ռուս խաղաղապահները լավագույն դեպքում դիտորդներ էին, իսկ վատագույն դեպքում՝ ակտիվորեն աջակցում էին տեղի հայ բնակչության նկատմամբ շարունակվող հալածանքներին»,- ասել է Մոնագանը։
Նա ցավով նշել է, որ այն արդյունքը, որից ամենից շատն էին վախենում, իրականացավ անցյալ տարվա սեպտեմբերին, երբ իննամսյա շրջափակումից հետո ադրբեջանական զինուժը արտաքսեց հայ բնակչությանը:
«Քանի որ Հայաստանը 3 միլիոն բնակչությամբ փոքր երկիր է, Լեռնային Ղարաբաղից ավելի քան 100,000 փախստականների, ինչպես նաև 2020 թվականին պատերազմից հետո ևս 40,000 փախստականների ժամանումը ՀՀ էական ազդեցություն է ունեցել վերջինիս վրա»,- նշել է բրիտանացի պատգամավորը։
Պատգամավորը հավելել է, որ անցյալ ամիս Հայաստան այցելած Միջխորհրդարանական միության պատվիրակության անդամ էր։
«Մենք հանդիպեցինք Լեռնային Ղարաբաղից մի խումբ փախստականների, ովքեր սարսափելի մանրամասներ նկարագրեցին շրջափակման և նրանց վերջնական վտարման վերաբերյալ: Նրանք նկարագրում էին, որ այսպես կոչված ռուս խաղաղապահներն արտոնյալ կարգավիճակով մեկնում էին Հայաստան, որի հնարավորությունը տեղի բնակչությունը չուներ, և ապրանքներ էին գնում միայն սովամահ եղած ժողովրդին զանգվածաբար ուռճացված գներով վերավաճառելու համար: Նրանք նկարագրել են բժշկական պարագաներ, վառելիք և նույնիսկ ջուր ձեռք բերելու դժվարությունը: Նրանք նկարագրել են շրջափակման բռնի ավարտը, երբ մարդիկ հրետակոծվել են իրենց տներում: Լսեցինք, թե ինչպես է հրետակոծությունը սկսվել ժամը 12.30-ին, երբ երեխաները դպրոցում էին։ Նրանք նկարագրեցին այն քաոսը, երբ մարդիկ փորձում էին գտնել իրենց սիրելիներին, ինչպես նաև այն մարդկանց տառապանքները, ովքեր լքում էին իրենց տունը միայն հագուստները մեջքին։ Փախստականներից շատերն այժմ մնում են ընտանիքի անդամների հետ սահմանամերձ քաղաքներում և Ջերմուկում և շրջակայքում, սակայն յուրաքանչյուր հայկական քաղաք տուժել է փախստականների հոսքից: Փախստականները, իհարկե, քննադատում են Ադրբեջանին, բայց նաև քննադատում են ռուս խաղաղապահների՝ իրենց պաշտպանելու ձախողման համար»,- հավելել է Մոնագանը։
Պատգամավորը քննադատել է ԼՂ-ում ՌԴ խաղաղապահ զորակազմի գործողությունները, որոնք չեն միջամտել և չեն պաշտպանել ԼՂ-ի բնակչությանը Ադրբեջանի զինված ուժերի հարձակման ժամանակ։
Խորհրդարանականի խոսքով՝ այդ իրավիճակում ՌԴ խաղաղապահների չմիջամտելը վտանգավոր նախադեպ է ստեղծում, որ միջազգային մարդասիրական իրավունքը կարող է խախտվել առանց հետևանքների և ստեղծում է ապագա ադրբեջանական ներխուժման վտանգը Հայաստան, օրինակ՝ դեպի Նախիջևան տանող ճանապարհն ապահովելու համար:
«Շատերի համար ժողովրդի այս էթնիկ զտումը հիշեցնում է 1915-ից 1923 թվականների Հայոց ցեղասպանությունը: Հատկանշական է, որ մոտ 34 երկիր, այդ թվում՝ ԱՄՆ-ը, Կանադան և Ֆրանսիան, ճանաչել են պատմական ցեղասպանությունը, Մեծ Բրիտանիան չի կարողացել դա անել: Հերքելով պատմական ոճրագործության պաշտոնական ճանաչումը՝ Միացյալ Թագավորության կառավարությունը շարունակում է ապալեգիտիմացնել հայ համայնքի կրած հավաքական ցավը»,- ասել է Մոնագանը:
