Նեյրոֆիզիոլոգները կրծողների ուղեղի խորքային հատվածներում առանձնացրել են նեյրոնների հատուկ կատեգորիա, որոնք մայրերին ստիպում են իրենց սերունդը պաշտպանել նույնիսկ իրենց կյանքը վտանգելու գնով: TASS գործակալության փոխանցմամբ՝ հետազոտության արդունքները հրապարակվել են Cell Reports գիտական ամսագրում:
Ճապոնիայի RIKEN հետազոտական կենտրոնի գիտնական Կումի Կուրոդան հայտնել է, որ մկների հիպոթալամուսում նեյրոնների տվյալ խմբի ակտիվության ավելացումը մկներին ստիպում է ավելի մեծ եռանդով հոգ տանել իրենց սերնդի մասին և միևնույն ժամանակ զսպում է վտանգավոր իրավիճակներից խուսափելու նրանց բնազդային ձգտումը:
Մարդկանց և մյուս բոլոր կաթնասունների ուղեղում կան մի քանի հատվածներ, որոնք պատասխանատու են «մայրության ծրագրի» աշխատանքի համար, որն ակտիվանում է սերնդի ծնվելուց հետո: Մասնավորապես, մկների վրա կատարված փորձերը ցույց են տալիս, որ այդ հատվածներից մի քանիսի հարկադիր ակտիվացումից հետո կրծողները սկսել են խնամել ուրիշների ձագերին:
Նեյրոֆիզիոլոգները պարզել են, որ այս ծրագրի աշխատանքի համար պատասխանատու է հիպոթալամուսի՝ այսպես կոչված նախաօպտիկ շրջանի ներսում գտնվող նեյրոնների մի փոքր խումբ: Սա ուղեղի ամենախորքային հատվածներից մեկն է, որը, ենթադրաբար, վերահսկում է կենդանիների և մարդկանց սեռական վարքը, ինչպես նաև նրանց արձագանքը ծարավին, ջերմաստիճանի տատանումներին և որոշ այլ պարզ գրգռիչների:
Գիտնականները ենթադրում էին, որ հիպոթալամուսի այս նույն հատվածները կարող են կարևոր դեր ունենալ «մայրության ծրագրի» աշխատանքում, բայց սերունդների խնամքի հարցում նրանց ճշգրիտ դերը մնում էր առեղծված: Կուրոդան և նրա գործընկերները փորձել են ստանալ այս հարցի պատասխանը ՝ դիտարկելով, թե ինչպես է փոխվել տարբեր տեսակի նեյրոնների ակտիվությունը նոր ծննդաբերած մկների ուղեղի նախաօպտիկ շրջանում:
Դիտարկումները ցույց են տվել, որ ամենամեծ ակտիվությունը ցուցաբերում է նյարդային բջիջների մի խումբ, որոնք ակտիվ արձագանքում են կալցիտոնինի մոլեկուլներին՝ հորմոն, որը վերահսկում է օրգանիզմում կալցիումի և ֆոսֆորի հավասարակշռությունը: Այդ բջիջներն արգելափակելու դեպքում փոխվել է մկների վարքը: Դա արտահայտվել է նրանով, որ այդ մկներն իրենց սերունդներին չեն տեղափոխել բույն, չեն ծածկել այն իրենց մարմնով և լքել են ձագերին վտանգի առաջին իսկ նշանների դեպքում: Նման վարքագիծը բնորոշ չէ նոր մայրացած մկների համար:
Պարզելով այս նեյրոնների կարևոր դերը մայրական բնազդների աշխատանքում՝ գիտնականները հետաքրքրվել են, թե ինչպես են այդ նյարդային բջիջներն ազդում արուների վարքի վրա: Այսպիսով, տվյալ նեյրոնների հարկադիր ակտիվացումը ուժեղ սեռի ներկայացուցիչներին ստիպել է ավելի ակտիվ կերպով խնամել մկնիկներին, ինչպես նաև զրկել է նրանց ուրիշների սերունդները ոչնչացնելու ցանկությունից:
Մոտ ապագայում Կուրոդան և նրա գործընկերները նախատեսում են ուսումնասիրել, թե ինչպես են այդպիսի նյարդային բջիջները ազդում պրիմատների վարքի վրա: Գիտնականները հուսով են, որ դրա շնորհիվ նրանք կհասկանան՝ արդյո՞ք փոխվել է «մայրության ծրագրի» այդ հատվածի աշխատանքը մեր ամենամոտ բարեկամների և անմիջական նախնիների էվոլյուցիայի գործընթացում:
