Մոսկվան ամեն կերպ կողջունի Երևանի և Բաքվի միջև երկխոսության հաստատումը, որը կբերի ռեգիոնում լարվածության թուլացման, ինչը կարևոր և օգտակար է ամբողջ Հարավային Կովկասի, ըստ այդմ նաև Ռուսաստանի համար: Այդ մասին հայտարարել է Ռուսաստանի արտգործնախարարության խոսնակ Մարիա Զախարովան: Այս օրերին շատ է քննարկվում հարցը, որ Ռուսաստանը, Մոսկվան, Պուտինը շտապում է: Ըստ այդմ, դիտարկվում է, որ շտապում է մինչև ԱՄՆ վարչակազմի փոփոխություն, երբ Ջո Բայդենը կստանձնի նախագահի պաշտոնը:
Ենթադրվում է, որ դա կբերի Կովկասի և Ռուսաստանի հանդեպ ամերիկյան քաղաքականության փոփոխության: Պուտինը, սակայն, շտապում է թերևս ոչ այդ իմաստով: Պուտինը, ըստ ամենայնի, պատկերացնում է, որ միևնույն է, ԱՄՆ նոր վարչակազմի պաշտոնամուտին ընդառաջ Կովկասում, մասնավորապես հայ-ադրբեջանական տիրույթում իրադրության սկզբունքային փոփոխություն՝ նոյեմբերի 9-ի դրության համեմատ, չի լինելու:
Հունվարի 11-ի հանդիպումը հաստատեց այդ հանգամանքը: Խոշոր հաշվով, այդ հանդիպումը ընդամենը նոյեմբերի 9-ի որոշակի, մասնակի ամրագրում էր, իսկ դրան նախորդած և հաջորդած իրողությունները իրենց հերթին ցույց էին տալիս, որ խորքային առումով չլուծվող և անգամ ռազմավարական հակասություններ ենթադրող հարցերը իրենց զգացնել են տալու ժամանակի ընթացքում: Մոսկվան շտապում է ահա այդ տեսանկյունից՝ հնարավորինս արագ կապիտալիզացնել նոյեմբերի 9-ի իր ձեռք բերած ստատուս-քվոն և թուլացնել լարվածությունը, այդպիսով թուլացնելով նաև ռեգիոնալ քաղաքականության իր լարվածությունն ու բեռի ծանրությունը: Այդ իմաստով, եթե Մոսկվան որոշակի շտապողականություն ունի ԱՄՆ նոր վարչակազմի առումով, ապա ոչ թե արցախյան ուղղությամբ ինչ-որ քայլերի, այլ ընդհանրապես Ռուսաստանի հանդեպ կոշտ քաղաքականության տեսանկյունից: Իսկ դա նշանակում է, որ Մոսկվան կարող է տագնապալի զարգացումներ ունենալ իր հետխորհրդային ծիրի ամբողջ երկայնքով: Ըստ այդմ, նա փորձում է սառեցնել Կովկասում գերտաքացած վիճակը, հնարավոր այլ տեղերում տաքացումների համար, այսպես ասած, ազատ հրդեհամարման ռեսուրս ազատելու համար:
Ադրբեջանը փորձում է օգտվել Ռուսաստանի այդ շտապողականությունից, ձգտելով հնարավորինս բարձր գին պահանջել այսպես ասած լարվածության թուլացման ռեժիմի շուրջ համաձայնությունն ընդլայնելու համար: Բաքվի այդ փորձը, անշուշտ, կառուցված է Թուրքիայի հովանու վրա, այլապես Ալիևը ինքնուրույն ընդունակ չէ Մոսկվայի դեմ որևէ խաղի: Ամբողջ հարցն այն է, որ իրադրության հնարավորինս արագ լիցքաթափումն ու տևական կայունացումը էապես անհրաժեշտ է նաև հայկական կողմին, որովհետև կա հետպատերազմական վերականգնման կենսական խնդիր:
Նոր լարվածությունը Հայաստանից կպահանջի ռեսուրսներ, որոնք այս պահին չկան, որոնք գեներացնելու համար պետք է տևական ժամանակ: Այդ իմաստով, Երևանը հետաքրքրված է հնարավորինս արագ կայունացման ռեժիմ հաստատելու Ռուսաստանի հաջողությամբ, մյուս կողմից, սակայն, այդ հանգամանքը բավականին բարձրացնում է Երևանից ակնկալվելիք այնպիսի համաձայնությունների ռիսկը, որը Հայաստանին պետք չէ, սակայն պետք է Ռուսաստանին՝ արագ հաստատուն կայունության հասնելու ձգտման պարագայում: Դա բավականին բարդ ու հակասական իրավիճակ է, որտեղ Հայաստանն ունի օգնության կարիք:
Կարևոր է, որպեսզի Ռուսաստանից բացի, Կովկասի հնարավորինս արագ կայունությունը ունենա այլ շահառուներ ևս: Այդ հարցում կա Իրանը, որը, սակայն, ունի մի խնդիր, չունի էական ազդեցություն թուրք-ադրբեջանական տանդեմի վրա, որն առավել ևս փորձում է ներգրավել Պակիստանին: ԱՄՆ և Ֆրանսիայի գործուն ներգրավումը Հայաստանի համար դառնում է ավելի ու ավելի կենսական, նվազագույնը բալանս ապահովելու համար:
