Եվրասիական տնտեսական միության կարգը Հայաստանում առաջացրել է հագուստի ներկրման մաքսազերծման կարգի վերանայման, մաքսազերծման արժեքի բարձրացման խնդիր, ինչն էլ առաջ է բերել հագուստ ներկրողների բողոքը:
Հետաքրքիր է, այսօր բողոքող հագուստ ներկրողներից քանի՞սն էին 2013 թվականին Հայաստանի ԵՏՄ գիշերային շրջադարձի դեմ բողոքող քաղաքացիների շարքում: Նույն հարցը, ի դեպ, կա նաև ավտոներկրողների դեպքում, որոնք վերջին շրջանում ունեն տարբեր բողոքներ, այն դեպքում, երբ այդ բողոքների պատճառը ԵՏՄ կարգերն են: Ընդ որում, այնպես չէ, որ այդ կարգերի մասին էլ հայ հանրությունը տեղեկացել է մեկ գիշերում: Այն, որ Հայաստանին սպասում են բազմաթիվ տնտեսական և քաղաքական խնդիրներ՝ ԵՏՄ անդամակցությամբ, հայտնի էր հենց այն ժամանակ, երբ տեղի էր ունենում գիշերային շրջադարձը: Բայց, թեև Հայաստանը պաշտոնապես ԵՏՄ անդամ դարձավ միայն երկու տարի անց, այդ երկու տարիների ընթացքում եվրասիական շրջադարձի դեմ բողոքող քաղաքացիների թիվը այդպես էլ չավելացավ այն «20-30 մարգինալից», որոնց մասին խոսում էր Հայաստանի եվրասիական շրջադարձի քաղաքական թիկունքն ապահոված ուժերից մեկի՝ ՀԱԿ առաջնորդ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը: Իհարկե, բողոքողները 20-30 չէին, սակայն, անշուշտ, չէին կազմում սոցիալական շոշափելի շերտ, որը կարող էր դեր ունենալ Հայաստանի քաղաքական ընթացքի հետ կապված որոշումներում: Մյուս կողմից այդ շերտը չձևավորվեց նաև այն պատճառով, որ դրա ուղղությամբ ոչինչ չարեց այսպես ասած՝ օրվա քաղաքական այդ ընդդիմությունը: Ավելին, նրանք լեգիտիմացնում էին ԵՏՄ շրջադարձը, փորձելով հենց առավելագույնս «մարգինալության» մղել դրա դեմ բողոքը:
Այդ գործընթացը, թերևս, մեծ դաս է հայաստանյան հանրության և մասնավորապես բիզնես-հանրության համար, որ չկայացած և չբալանսավորված քաղաքական համակարգերի պարագայում բիզնեսը պետք է իր վրա վերցնի քաղաքական առավել մեծ նախաձեռնողականություն և աշխուժություն, սեփական շահերը պաշտպանելու համար: Հատկապես այն դեպքում, երբ կա խոշոր բիզնեսի և քաղաքականության համակարգային սերտաճում, և այդ սերտաճման արդյունքում փոքր ու միջին բիզնեսի հարցերը ստորադասվում են ավելի խոշորների քաղաքական ու տնտեսական շահերին: ՓՄՁ հարցերը ավելի խոշորների համար ընդամենը բարեգործական կամ մարդասիրական «իլյուստրացիայի» և «վավերապատումների» համար են:
Ներկայումս իհարկե տեղի է ունենում բիզնեսի և իշխանության տարանջատում, սակայն քաղաքական համակարգի չկայացածությունն ու քաղաքական ինստիտուտների թերզարգացածությունը հրամայական է դարձնում փոքր և միջին ձեռներեցության ոլորտի ինքնակազմակերպումը՝ շահերը ավելի օպերատիվ պաշտպանելու համար, որպեսզի տարիներ անց՝ ինչպես ԵՏՄ պարագայում, չկանգնեն անցանկալի իրողությունների առաջ: Ավելին, ներկայումս բիզնես-հանրությունների ինքնակազմակերպումը կարևոր է դառնում նաև այն իմաստով, որ Հայաստանը նոր քաղաքական համակարգի ձևավորման փուլում է և դրա կառուցվածքն ու բալանսավորումը, նաև հայեցակարգային ու գաղափարախոսական պատկերը ձևավորելու գործում փոքր և միջին ձեռնարկատիրությունն ունի անելիք խոշորների հեռուստատեսային «վավերապատումների» իլյուստրացիոն օբյեկտի կարգավիճակում չմնալու համար:
Լուսանկարը՝ Armeniasputnik-ի
