«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Հանրային խորհրդի նախագահ Վազգեն Մանուկյանը:
– Պարոն Մանուկյան, Սերժ Սարգսյանն այսօր սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովի անդամների հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարել է, թե ինքն այլևս երբեք չի առաջադրվի որպես ՀՀ նախագահ: Նա նաև ավելացրել է, որ «մեկ մարդը երկու անգամից ավելի իր կյանքում չպետք է հավակնի ընդհանրապես երկրի կառավարման ղեկին»: Արդյո՞ք սա ուղերձ էր նաև ՀՀ նախկին նախագահներին, հատկապես Ռոբերտ Քոչարյանին:
– Բայց ինչու ես պետք է մտածեմ այդպիսի բաների մասին: Ինքն այդպես է հայտարարում, իր հայտարարության հետ համաձայն եմ: Դա աշխարհում շատ ընդունված մոտեցում է, ես այդտեղ քննարկելու հարց չունեմ:
– Ս. Սարգսյանը նաև հայտարարել է, որ եթե Հայաստանն անցնի խորհրդարանական կառավարման համակարգին, ինքը չի ուզենա վարչապետ դառնալ:
– Միայն կարելի է հարգել այդպիսի որոշումը, հատկապես, որ օրենքը դա չի արգելում: Դա կամ իր ցանկությունն է, կամ էլ գտնում է, որ իսկապես չարժե, որ երկրում մեկը երկար մնա: Դա քաղաքական մոտեցում է, որը միայն հարգանքի է արժանի:
– Ս. Սարգսյանի այդ հայտարարությունից հետո կարծիքներ հնչեցին, թե այդպիսով նա հասկացնել է տալիս, որ կամաց-կամաց հանձնում է իշխանությունը:
– Ամբողջ աշխարհում ցանկացած նախագահ իր ժամկետի ավարտին դուրս է գալիս, և ընտրությունների միջոցով ձևավորվում է նոր իշխանություն: Դա տեղավորվում է համաշխարհային ստանդարտների մեջ: Ի՞նչ է նշանակում՝ իշխանություն հանձնել:
– Քաղաքական շրջանակներում տեսակետ կա, որ հատկապես այս շրջանում լարվել են Ռ. Քոչարյանի ու Ս. Սարգսյանի թիմի հարաբերությունները: Իսկ Ս. Սարգսյանն իր այդ հայտարարությամբ կարծես թե նրանց անուղղակիորեն ուղերձ է հղում:
– Ռ. Քոչարյանի ժամկետն էլ երբ անցավ, նա հեռացավ, փոխարենն ուրիշը եկավ: Հիմա էլ Ս. Սարգսյանի ժամկետը կլրանա, կգնա, մեկ ուրիշը կգա: Բնականոն փոփոխություններ են, որոնք տեղի են ունենում ամբողջ աշխարհում: Ինչու դրա տակ ինչ-որ բան փնտրել: Ես չեմ էլ պատկերացնում, թե ինչ կարելի է փնտրել և փնտրելուց հետո ինչ գտնել:
– Այսօր հրապարակվեց նաև սահմանադրական փոփոխությունների հայեցակարգը: Արդյո՞ք այն ժողովրդավարական առաջընթաց կապահովի մեր երկրի համար:
– Ես հասցրեցի ծանոթանալ դրա միայն հիմնական սկզբունքին, բայց դա շատ քիչ է, որ կարողանամ վերջնական կարծիք ասել: Միայն կարող եմ ասել, որ այդ նախագիծը կարծես թե հրապուրիչ էր: Հատկապես որ ԱԺՄ կուսակցությունը միշտ պառլամենտական հանրապետության կողմնակից է եղել:
– Թե սահմանադրական բարեփոխումների հայեցակարգի հրապարակումը, թե Ս. Սարգսյանի այս հայտարարությունները նախորդեցին նախագահի և խորհրդարանական կուսակցությունների հանդիպումներին: Այդ հանդիպումների ժամանակ քննարկվում էր նաև նոր կոալիցիա կազմելու հարցը: Արդյո՞ք այդ հայտարարությունները մտածված նախապես արվեցին:
– Չգիտեմ, բայց դա քաղաքական տեխնոլոգիա է կամ պատահականություն է: Ես դա չեմ ուզում մենաբանել:
– Սահմանադրական բարեփոխումների հայեցակարգի համաձայն` ՀՀ նախագահը 5 տարվա փոխարեն պետք է պաշտոնավարի 7 տարի և մեկ շրջան: Այս մոդելը Հայաստանի պարագայում արդյունավետ կլինի՞:
– Այդպիսի մոդել կա, օրինակ, Էկվադորում: Մի քանի երկրում էլ այդպիսի մոդել փորձարկվել է: Երկրներ կան, որ նույնիսկ պատգամավորը չի կարող երկրորդ անգամ ընտրվել: Այդ մոդելը միշտ օգտագործել են այն նպատակի համար, որ սովորաբար երբ մարդը երկու ժամկետ է ընտրվել, ապա առաջին ժամկետում երբեմն ամեն ինչ անում է ոչ հօգուտ պետության, որպեսզի երկրորդ ժամկետ էլ մնա: Այսինքն` քաղաքական կոռուպցիայի երևույթն ինչ-որ իմաստով մեծանում է: Դրա համար որոշ երկրներում փորձ արվեց նախագահի պաշտոնավարման համար մեկ ժամկետից ավելի չթողնել: Բայց որոշ երկրներին այդ մոդելը հաջողության բերեց, որոշ երկրներին՝ ոչ: Ես կարծում եմ, որ եթե նախագահն ընդհանրապես գործադիր լիազորություններ չունեցող պաշտոնյա է, ապա դա նորմալ եմ համարում: Ես դրան մեծ նշանակություն չեմ տալիս:
– Նույն հայեցակարգի համաձայն` նախագահը որևէ կուսակցության անդամ չպետք է լինի: Ձեզ համար ընդունելի՞ է այս տարբերակը:
– Բայց եթե մարդը քաղաքական դաշտում դերակատար է, չի կարող պատահել, որ կուսակցություններից ոչ մեկին չմիանա, եթե մարդը քաղաքական դաշտում է, ապա իր կենսագրության ընթացքում եղել է ինչ-որ կուսակցության մեջ կամ ղեկավարել է ինչ-որ կուսակցություն: Ուրիշ բան, որ ասվի, թե ճիշտ չէ, որ մարդը լինի և կուսակցական, և նախագահ: Այսինքն` նախագահ դառնալուց նա պետք է կուսակցությունից դուրս գա, որպեսզի իր թեկնածությունը քննարկվի: Եթե այդպես է հասկացվում, դա խելքին մոտիկ է: Բայց եթե պիտի մարդ լինի, ով ընդհանրապես կուսակցությունների մեջ չի եղել, նա կարող է լինել լավ նկարիչ կամ լավ երաժիշտ: Բայց այդտեղից չի բխի, որ կարող է երկիր ղեկավարել:
– Չէ՞ որ նաև կուսակցական գործունեության ընթացքում է գործիչը փորձառություն ձեռք բերում:
– Իհարկե: Այլ բան, որ ինչ-որ տարիքից հետո այդ մարդը հաշվի առնելով նաև այն հանգամանքը, որ իր թեկնածությունը դրվում է նախագահի համար, դուրս գա կուսակցությունից: Մենք նման վիճաբանությունների հետ առնչվել ենք: Օրինակ` Հանրային խորհրդի կանոնադրության մեջ գրված է, որ այն ոչ քաղաքական մարմին է: Եվ հարց էր առաջանում, թե ես ԱԺՄ-ում շարունակո՞ւմ եմ մնալ կուսակցության նախագահ, բայց նաև՝ Հանրային խորհրդի նախագահ: Կարծես թե ինչ-որ մի բան այն չլինի: Բայց քանի որ ԱԺՄ-ն ակտիվ քաղաքական դաշտում չէ, հակասություն չառաջացավ: Բայց եթե ԱԺՄ-ն մտնի ակտիվ քաղաքական դաշտ, ապա հարց կառաջանա, որ ակտիվ աշխատող կուսակցության նախագահը չի կարող նաև Հանրային խորհրդի նախագահ լինել: Եվ կարող է նաև հարց առաջանա, որ կամ այստեղ պետք է լինես, կամ՝ այնտեղ: Ես կարծում եմ, որ նույն հարցը կարող է դրվել ապագա նախագահի առջև:
– Ձեր կարծիքով` արժե՞, որ նույն կուսակցությունները նորից կոալիցիա կազմեն, հատկապես, որ նախկինում կազմել են, բայց մի մասը՝ ԲՀԿ-ն և ՀՅԴ-ն դժգոհություններ են ունեցել և դուրս են եկել: Կարծիք կա, թե այդ կուսակցություններին ՀՀԿ-ի հետ կոալիցիա կազմելուն խանգարում էր Տիգրան Սարգսյանը, ով արդեն հրաժարական է տվել:
– Այդ կուսակցությունները թող ինքնուրույն քաղաքական որոշում ընդունեն, ինձ ինչու եք հարցնում: Դա այդ և իշխող կուսակցության երկկողմանի համաձայնության արդյունք կարող է լինել: Կոալիցիա ստեղծելու տրամաբանութամբ կոալիցիա ստեղծում են այն ժամանակ, երբ Ազգային ժողովում չունեն մեծամասնություն: Կոալիցիա են ստեղծում մեծամասնություն ունենալու համար: Տվյալ դեպքում Հանրապետական կուսակցությունն ունի խորհրդարանում մեծամասնություն: Այսինքն` ՀՀԿ-ին կոալիցիան որպես քաղաքական ռեսուրս պետք չէ:
– Բայց ՕԵԿ-ի հետ ստեղծեցին:
– Այո, այն ժամանակ էլ կազմել են, հիմա էլ կարող են կազմել, կարող են և չկազմել: Այդ կուսակցություններն իրենք են որոշում, ես կողքից որևէ ասելիք չունեմ:
Լուսանկարը՝ Armenpress-ի
