1953 թվականի սեպտեմբերի 3-ին ուժի մեջ մտավ Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների մասին եվրոպական կոնվենցիան, որի շնորհիվ Եվրոպայում ապրող շուրջ 800 միլիոն մարդ կարող է օգտվել Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանից, որը շատերի համար իրենց խախտված իրավունքների վերականգնման վերջին հույսն է, քանի որ տարբեր՝ և՛ օբյեկտիվ, և՛ սուբյեկտիվ պատճառներով պետական դատական ատյանները միշտ չէ, որ անխափան են գործում։
Հայաստանը ևս հնարավորություն ունեցավ, ի թիվս այլ երկրների, օգտվել ՄԻԵԴ-ից։ Առհասարակ, ինչպիսի՞ն է սրա ազդեցությունը Հայաստանի դատական համակարգի վրա․ «Առաջին լրատվական»-ի հարցին փաստաբան Արման Զրվանդյանը պատասխանեց․ «Ես կարծում եմ, որ ազդեցությունը շատ մեծ է։ Հայաստանում ուշադիր հետևում են ՄԻԵԴ-ի վճիռներին, զգայուն են այդ վճիռների նկատմամբ։ Մի շարք փոփոխություններ, որոնք տեղի են ունեցել Հայաստանում, այդ վճիռների արդյունքն են։ Օրինակ՝ 2016-17 թվականներին խոշտանգման հանցակազմը ներառվեց Քրեական օրենսգրքում, որը նախկինում չկար։ Սա ՄԻԵԴ-ի վճիռների կատարման արդյունք է։ Ընդհանրապես, բազմաթիվ օրենքներ և այլ իրավական ակտեր համապատասխանեցվել են ՄԻԵԴ-ի վճիռներին և Եվրոպական կոնվենցիային։ Այդ առումով ազդեցությունը շատ մեծ է»։
Սա իրավական առումով, իսկ բարոյահոգեբանական առումով ի՞նչ կասեք։ Տարբեր հետազոտություններ փաստում են, որ մարդիկ ընկճվում, կոտրվում կամ արտագաղթում են ոչ միայն ֆինանսական խնդիրների հետևանքով, այլ նաև հենց սոցիալական անարդարության հետևանքով՝ երբ չեն կարողանում ճեղքել այդ անարդարության պատը։ Հայաստանի համար ամենածանր շրջանը 2008 թվականն էր։ Այս փուլն այսօր հաղթահարվա՞ծ է․ «Առաջին լրատվական»-ի հարցին փաստաբանը պատասխանեց․ «Գիտեք, իրավունքների վերականգնումը, իմ կարծիքով՝ սոցիալական արդարության խնդիր չէ։ Դա հենց իրավական խնդիր է։ Ինչպես գրված է Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայում՝ առաջնայինը պետությունները են պարտավոր իրականացնել իրավունքների պաշտպանությունը։ Այսինքն՝ առաջինը պետությունները պետք է պաշտպանեն իրավունքները, և եթե ինչ-ինչ պատճառներով դա նրանց չի հաջողվում, դրանից հետո միայն Եվրոպական դատարանը դա կիրականացնի»։
Մանրամասները՝ տեսանյութում։
