«2020թ. ԱՄՆ արտաքին օգնությունը Հայաստանին կկազմի ընդամենը 6.75 մլն դոլար»,- ֆեյսբուքյան իր էջում այդ մասին գրառում է կատարել ամերիկագետ Սուրեն Սարգսյանը։
Սարգսյանը մասնավորապես նշել է. «Foreign Assistance»-ի խողովակով հենց այսքան գումար է նախատեսված Հայաստանին աջակցելու համար: Համեմատության համար նշեմ, որ 2019-ին այդ գումարը 6.4 մլն դոլար էր, 2018-ին՝ 6.80 մլն դոլար, 2017-ին՝ 26.41 մլն դոլար, 2016-ին՝ 23.10 մլն դոլար»։
«Foreign Assistance»-ի խողովակով ամենամեծ օգնությունը ստացել ենք 2011-ին` 45.2 մլն դոլար։ «Սա ԱՄՆ 2020թ. արտաքին աջակցության բյուջեով նախատեսված օգնությունն է: Իհարկե, չեն բացառվում նաև լրացուցիչ փաթեթներ, բայց դեռևս առաջընթաց չկա»,- ընդգծել է Սարգսյանը։
Սուրեն Սարգսյանը նաև տեղեկացնում է, որ ԱՄՆ կառավարությունը նախատեսում է կրճատել Արցախին տրամադրվող օգնությունը ևս, որի նպատակն է ականապատված տարածքների ականազերծումը. «Սա USAID-ի կողմից ֆինանսավորվող ծրագիր է, որի դադարեցումը լուրջ քաղաքական մեսիջ է իր մեջ պարունակում։ Կոչ եմ անում ամերիկաբնակ ընկերներիս միանալ Հայ դատի գրասենյակի կազմակերպած արշավին: Նորից եմ ասում, սա լրջագույն քաղաքական հետևանքներ է ունենալու: Սա դառնալու է քաղաքական և իրավական նախադեպ, որի հետևանքները բոլորս ենք գիտակցում:
Սուրեն Սարգսյանը հիշեցնում է, որ ԱՄՆ-ն աշխարհի միակ պետությունն է ՀՀ-ից հետո՝ որ, չճանաչելով Արցախի անկախությունը, ուղիղ ֆինանսական աջակցություն է տրամադրում Ստեփանակերտին։
ՄԱՀՀԻ փորձագետ Արմեն Վարդանյանի կարծիքով՝ ՀՀ դիվանագիտությունն այս հարցում պետք է առավել ակտիվ լինի և աշխատի անմիջապես Պետդեպարտամենտի հետ։ «Հայկական լոբբին շատ լավ աշխատում է Սենատի հետ, բայց Պետդեպի հետ լոբբիստական աշխատանքը շատ ցածր մակարդակի վրա է։ Հենց այս պատճառով էլ մենք թերացումներ ու բացթողումներ ունենք»,- «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց նա։
Վարդանյանի դիտարկմամբ՝ Պետդեպարտամենտի հետ մեր աշխատանքների մակարդակը վերջին տարիներին շատ ցածր է եղել. «Երևի թե դա սկսվեց 2008-ից հետո, երբ դադարեցվեց «Հազարամյակի մարտահրավերներ» ծրագիրը, նաև Հայաստանին տրամադրվելիք ֆինանսական օգնությունը քչացավ։ Ես հիշում եմ՝ այդ տարիներին մինչև 100 միլիոն դոլար ֆինանսական օգնություն էր ստացվում, իսկ վերջին տարիներին իջել էր 6 միլիոն դոլարի։ Այո՛, այս ուղղությամբ աշխատանքներն անբավարար են, կամ աշխատանքներ տարվում են, բայց արդյունքներ չեն տալիս»։
Միևնույն ժամանակ մեր զրուցակիցն ասաց. «Ընդհանրապես, Թրամփի վարչակազմը կրճատում է ամբողջ աշխարհին տրամադրվելիք օգնության ծավալները, և խնդիրն ամբողջ աշխարհին է վերաբերում։ Մենք դա տեսնում ենք Պակիստանի ու այլ երկրների մասով, Թրամփի վարչակազմը գնում է ծախսերի ավելի չափավորման, արտաքին օգնության տրամադրման նվազեցմանը։ Դա գրեթե բոլոր երկրներին է վերաբերում, այդ թվում՝ պարզվում է, որ Արցախին։ Թեպետ պետք է նշել նաև, որ սա սիմվոլիկ գումար էր, այդքան էլ մեծ չէր։ Նաև հնարավոր է, որ այդ գումարի կրճատումը ինչ-որ մեսիջներ է պարունակում»։
Արդյոք ՀՀ իշխանություններն իրենց առաջնահերթությունն են համարում ԱՄՆ-ի հետ հարաբերությունների զարգացումը, հարցին ի պատասխան փորձագետն ասաց. «Առաջնահերթություն համարում են, բայց կա՛մ չունեն համապատասխան հմտություններ, կա՛մ էլ այլ պատճառներով այդ համագործակցությունը դեռևս ցածր մակարդակի է, ու լուրջ հաջողություններ չեն գրանցվում։ Գուցե չունեն համապատասխան դիվանագիտական հմտություններ, կապեր, հենց այդ պատճառով էլ այս ուղղությամբ ձախողումներ ունենք։ Հայաստանում 400 միլիոն դոլարի ներդրումներ կատարելու պատրաստակամություն հայտնած ամերիկա-բրիտանական «Լիդիան» ընկերությունն էլ խոչընդոտների է հասնում, ԱՄՆ նախկին դեսպան Միլսը, այլ դիվանագետներ բաց տեքստով հայտարարել են, որ քանի դեռ այս խնդիրը չի կարգավորվում՝ ամերիկյան ներդրումներ Հայաստանում չակնկալեք։ Այս ուղղությամբ իսկապես լուրջ բացթողումներ կան, որոնք մտածելու տեղիք են տալիս»։
Ըստ մեր զրուցակցի՝ միանշանակ չենք կարող պնդել, որ սա ինչ-որ ազդակ է ուղղված Հայաստանին, սա Թրամփի վարչակազմի քաղաքականությունն է շատ երկրների մասով. «Գուցե կա նաև քաղաքական մեսիջ, երկու տարբերակներն էլ չենք կարող բացառել։ Ընդհանրապես, Թրամփը ռացիոնալ մարդ է, բիզնեսմենի հոգեբանություն ունի ու հենց այնպես որևէ երկրին գումար չի տալիս, դրա դիմաց որևէ բան ակնկալում է ստանալ։ Քաղաքականությունն ունի «դու ինձ, ես՝ քեզ» սկզբունք, հետևաբար Հայաստանն էլ պետք է հետևություններ անի ու մտածի՝ ինչ առաջարկել ԱՄՆ-ին, որ դրա դիմաց ֆինանսական օգնության ծավալները մեծանան»։
Եզրափակելով՝ փորձագետն ասաց, որ մեր դիվանագիտությունը պետք է ակտիվանա, ու մենք պետք է փորձենք աշխատել Պետդեպարտամենտի հետ։