– Պարոն Շահինյան, օրեր առաջ ՀՀ կառավարությունը հավանության արժանացրեց «Հայրենադարձության մասին» օրենքի նախագիծը, որն առաջիկայում կներկայացվի նաև ՀՀ ԱԺ քննարկմանը։ Ինչպե՞ս եք գնահատում Սփյուռքի նախարարության այս նախաձեռնությունը։
– Կարծում եմ, որ Հայաստանի Հանրապետության հիմնադրումից 20 տարի անց խոսել հայրենադարձության օրենքի մասին, մի քիչ ժամանակավրեպ է։ Առաջին օրվանից պետք է խոսվեր այդ տեսակի վերադարձի անհրաժեշտության մասին, և պետք եղած հնարավորությունները դրվեին, որպեսզի դա իրականացվեր։ Ես տարօրինակ եմ համարում, որ նման օրենք է մշակվում այն ժամանակ, երբ Հայաստանը դատարկվում է։
– Սփյուռքի նախարարության հայրենադարձության վարչության պետ Արման Եղիազարյանը տեսակետ հայտնեց, որ այս օրենքի ընդունումից հետո հայրենադարձների թիվը կտրուկ կաճի։ Ի՞նչ եք կարծում, միայն օրենքը բավարա՞ր է սփյուռքահայերին հայրենիք բերելու համար։
– Այսպիսի օրենք ընդունել այն ժամանակաշրջանում, երբ մարդիկ հնարավորություններ չունեն ապրուստի, աշխատանք չունեն ու թողնում գնում են, ընդամենը հռետորիկա է։ Օրենքը ստեղծելուց առաջ նախ հնարավորությունների խնդիրը պետք է լուծվի, անշուշտ, որ մարդիկ վերադառնան։
– Պարոն Շահինյան, ծրագրվում է իրականացնել 2 տեսակի հայրենադարձություն՝ կամավոր և մասնագիտական։ Մասնավորապես՝ նախատեսվում է պետությանն անհրաժեշտ մասնագետների, մտավորականների վերադարձ իրականացնել։ Դուք սա իրատեսական համարո՞ւմ եք։
– Իհարկե ոչ. քանի որ մինչև հիմա նույնիսկ հայրենիքում ապրող մարդկանց համար պայմաններ, աշխատատեղեր չեն ստեղծվում, ուր մնաց նոր՝ դրսից եկած անձնավորությունների համար, որոնք տարիներ շարունակ ապրել են այլ պայմաններով։ Ինչո՞ւ պետք է, օրինակ, Շվեյցարիայում ապրող մի հայ հետաքրքրված լինի, չեմ ասում վերադառնալ, այլ ուղղակի գալ Հայաստան։ Էլ չեմ խոսում այն մեկ միլիոն մարդու մասին, որ այս վերջին 20 տարիներին թողել են հայրենիքը ու վերադարձի մասին ընդհանրապես չեն խորհում։ Այսպիսի օրենք նախաձեռնել այս պայմաններում՝ միայն մարդկանց աչքին փոշի նետելու համար է։
– Պարոն Շահինյան, Դուք` որպես սփյուռքի ներկայացուցիչ, ո՞ր դեպքում առանց երկմտելու կվերադառնայիք և բնակություն կհաստատեիք Հայաստանում։
– Երբ կարողանամ երջանիկ լինել իմ հայրենիքում։ Քանի որ մինչ հայ լինելը առաջին հերթին ես մարդ եմ։ Իսկ երջանիկ կարող ես լինել, եթե ինքզինքը մտավոր և սոցիալական իմաստով լիակատար ես զգում, որպեսզի հնարավորություններ լինեն ստեղծել այնպիսի շրջապատ, այնպիսի բարձունք, որ ես ու իմ ընտանիքը մեզ մարդ զգանք։ Առաջին հերթին, իհարկե, աշխատանքային պայմանները պիտի բավարար լինեն։
Իմ զավակներն, օրինակ, հպարտությամբ ու ապահով պիտի ծառայեն ազգային բանակում։ Իրենց համար բանակը պիտի լինի ոչ թե մի վտանգ կամ վախ, այլ լինի մի կամք, մի բարձունք, որ վազելով ուզենան գնալ բանակ ծառայելու, ու ոչ թե ամեն ինչ անենք, որ 7, 8, 10 հազար դոլար տանք, որպեսզի նրանց փախցնենք բանակից։