Հայաստանում վերջին օրերին հասարակական մեծ դժգոհության առիթ տվեց երկու իրադարձություն, որ տեղի ունեցան միաժամանակ: Խոսքը Արտաշատում և Սևանում եկեղեցիների բացման մասին է: Ըստ որում՝ հասարակության դժգոհությունը ամենևին էլ եկեղեցիների բացման առիթով չէ, որ հնչում է: Այլ այն պատճառով, որ այդ եկեղեցիները կառուցվում են պետական բարձրաստիճան պաշտոնյաների կամ մեծահարուստների գումարներով, իսկ բացման արարողություններն էլ վերածվում են այնպիսի համապետական միջոցառման, կարծեք Հայաստանում տիեզերակայաններ կամ բարձր-տեխնոլոգիական տարածաշրջանային կենտրոններ են բացվում:
Սերժ Սարգսյանի և իշխանական ողջ շքախմբի մասնակցությունը եկեղեցիների բացումներին, նույնիսկ հիմնարկեքների արարողություններին լուսաբանվում է այնպիսի մանրամասնությամբ, կարծեք խոսքը Հայաստանի տնտեսական զարգացման բեկումնային իրադարձության մասին է: Ահա հենց այդ պատճառով է, որ հասարակությունը նմանօրինակ յուրաքանչյուր իրադարձության կապակցությամբ արտահայտում է իր բողոքն ու դժգոհությունը: Որովհետև նրանք, ովքեր մասնակցում են այդ բացումներին, ովքեր կառուցում ու հովանավորում են եկեղեցիները, իրենց մաշկի վրա, իրենց զավակների, թոռնիկների մաշկի վրա չեն զգում այն ծանր սոցիալ-տնտեսական կացությունը, որ առկա է Հայաստանում արդեն տարիներ շարունակ:
Մինչդեռ եթե գումարները եկեղեցիների շինարարությանն ուղղվելու փոխարեն գնան հանրային, տնտեսական նշանակության նախագծերի, ապա դրանից կշահի և՛ հասարակությունը, և՛ պետությունը: Իսկ բարձրաստիճան պաշտոնյաները կոչված են հենց այդ շահն ապահովելու, որովհետև վարձատրվում են այդ հասարակության վճարած հարկերից: Եկեղեցաշինությունը այլ մարդկանց գործ է, այն համապետական նշանակության խնդիր չէ:
Այսպիսով, հարցն ունի հստակեցման կարիք՝ հասարակությունը չի դժգոհում եկեղեցի կառուցելու փաստից: Հասարակությունը դժգոհում է, որ դրանով զբաղվում են մարդիկ, որոնք լիովին այլ զբաղմունք, այլ պարտականություն պետք է իրականացնեն, որոնք պարտավոր են հասարակությանը մատուցել տնտեսական զարգացմանը և հանրային բարեկեցությանը միտված մեխանիզմներ, ինստիտուտներ: Սակայն պարզ է նաև, որ սեփական պարտականությունների կատարման մասին մոռանալը չէ, որ ընկած է պետական մակարդակի հասցված, համապետական զբաղմունքի վերածած եկեղեցաշինության հիմքում: Հայաստանի իշխանական «էլիտայի» ներկայացուցիչները չեն մոռանում իրենց պարտականությունների մասին: Ավելին՝ հենց այդ մասին հիշելով էլ նրանք զբաղվում են եկեղեցաշինությամբ, հասցնում այդ ամենը համապետական հնչեղության մակարդակի:
Բանն այն է, որ Հայաստանի բարձրաստիճան պաշտոնյաները իրենց անմիջական պաշտոնեական պարտականությունները կատարում են անարդյունավետ, վատ, հաճախ նույնիսկ շատ վատ: Հենց այդ անարդյունավետությունը, վատ, նույնիսկ ամոթալի ու խայտառակ արդյունքը քողարկելու համար էլ նրանք աղմկոտ եկեղեցաշինություն են նախաձեռնում և պարբերաբար մատուցում հանրությանը, որպեսզի մարդիկ մոռանան նրանց պարտականությունների մասին:
Եկեղեցու, հոգևորի, մշակույթի, ինքնության, քրիստոնեության մասին տեքստերը հանրությանը մատուցվում են Սահմանադրության և օրենքների տեքստերից կտրելու, իրավական տեքստերը ստվերելու, ծածկելու, մոռացության մատնելու համար, որպեսզի հասարակությունը ավելորդ հարցեր չունենա կամ հնարավորինս քիչ հարցեր ունենա այդ՝ իրավական, օրենսդրական, սահմանադրական տեքստերի ոտնահարման և աղավաղման կապակցությամբ: Այդ խնդիրը ունի նաև փոքր-ինչ լայն շերտ: Հանրությանը նաև պետք է կտրել այդ իրավա-սահմանադրական տեքստերի հետ գիտակցական հաղորդակցությունից, քանի որ այդ հաղորդակցության անխափան կապը ստեղծում է քաղաքացիական, իրավագիտակից հասարակություն: Իսկ այդ հասարակությունը կյանքին, հետևաբար նաև պետական կառավարմանը, պետական համակարգին և դրա ճյուղավորումներին նայում է այլևս բոլորովին ուրիշ չափանիշներով և մոտեցումներով: Դա էլ նշանակում է, որ մարդիկ բոլորովին այլ կերպ են նայում ընտրական գործընթացներին, իշխանության որոշումներին, թաղային հեղինակություններին: Դա նշանակում է, որ գործնականում անհնար է դառնում նրանց ավտոբուսներով կամ երթուղայիններով ընտրատեղամասեր տանելը, կաշառելը, երիտասարդներին էժանագին հնարքներով գայթակղելը, ահաբեկելը:
Այսինքն՝ ստացվում է որակապես այլ հասարակություն: Այնպիսի հասարակություն, որպիսին կարճ դրվագներով, օրինակ, մենք տեսանք Երևանի Կարապի լճում Քանյե Ուեսթի խելահեղ համերգի ժամանակ, ինչպիսին մենք տեսանք Երևանի Հանրապետության հրապարակում հորդառատ անձրևի տակ SOAD-ի համերգի ժամանակ: Այդ հասարակությունը չի թելադրվում, այդ հասարակությունն ինքն է թելադրում՝ թելադրում է կյանքի նոր որակներ, նոր մտածողություն, նոր աշխարհայացք, նոր ընկալումներ, նոր արժեքներ, որոնք առավել մրցունակ են, որոնք իրենց խորքում իրապես ավելի քրիստոնեական և մարդասիրական են, առավել արդարացի, քան այն ամենը, ինչ իրականում թաքցվում է եկեղեցաշինության ընդամենը առերևույթ, խորքում՝ բովանդակային առումով Աստծո և քրիստոնեության հետ որևէ աղերս չունեցող պաստառների և ճառերի տակ:
Այդ հասարակությանը տեսավ նաև իշխող համակարգը: Տեսավ ու վախեցավ, քանի որ Հանրապետության հրապարակում հորդառատ անձրևի տակ SOAD լսող բազմությունը կամ Ուեսթի հետևից ջուրը ցատկող երիտասարդությունը արժեքային, խորքային իմաստով շատ ավելի վտանգավոր է այդ համակարգի համար, քան, ասենք, տասնյակ հազարանոց աղմկոտ հանրահավաքները: Եվ անհապաղ քայլեր են ձեռնարկում «ապրիլյան բացթողումներն» արագ վերականգնելու, հանրային «մեյնստրիմն» արագորեն իր «ազգային ավանդական» կառավարելիության հուն վերադարձնելու համար:
