Գրեթե անվիճելի է, որ հայաստանյան ներքաղաքական ներկայիս ինտրիգը այլևս հանդիսանում է բացառապես սահմանադրական բարեփոխումների խնդիրը, որի ճանապարհին ընդդիմությունն, այսպես ասած, չեզոքացված է:
Ասօր արդեն որևէ մեկի մոտ կասկած չի առաջացնում այն, որ Սերժ Սարգսյանն ի զորու է անցկացնել սահմանադրական բարեփոխումների հանրաքվեն առանց որևէ խոչընդոտի: Սակայն ինչպես երևում է, նա չի շտապում: Գալուստ Սահակյանը հայտարարեց, որ սահմանադրական բարեփոխումների հայեցակարգը հանրաքվեի կդրվի կամ աշնանը, կամ հաջորդ գարնանը: Այսինքն՝ ակնհայտ է, որ դեռ կա կողմնորոշման խնդիր: Այդ խնդիրը կարծես թե ներսում չէ, համենայնդեպս՝ այս իրավիճակում շատ դժվար է պատկերացնել, թե Սերժ Սարգսյանը ներսում ինչ խնդիր պետք է ունենա հենց վաղը սահմանադրական բարեփոխումների հայեցակարգը հանրաքվեի դնելու և անցկացնելու առումով: Սա էլ իր հերթին նշանակում է, որ ուրեմն խնդիրներ կան Հայաստանից դուրս:
Ըստ որում, սա էլ բոլորովին անսպասելի չէ: Հայաստանում կառավարման մոդելի փոփոխության հարց է դրված, այսինքն՝ ըստ էության, փոխվում են իշխանության ներքին կառուցվածքն ու տրամաբանությունը: Իսկ քանի որ այդ իշխանությունը միշտ պահվել է արտաքին լեգիտիմության հիման վրա, բնական է, որ նմանօրինակ առանցքային փոփոխությունը չի կարող տեղի ունենալ առանց արտաքին լեգիտիմության աղբյուրների հովանավորության:
Սա է, ըստ ամենայնի, խնդիրը, և այս հարցում է, որ Սերժ Սարգսյանը դեռևս չի հասել լիակատար համաձայնության աշխարհաքաղաքական առանցքային կենտրոնների հետ:
Այստեղ էական են բազմաթիվ նրբերանգներ, որոնք առաջին հայացքից դետալներ են ընդամենը, սակայն իրականում շատ կարևոր մանրուքներ են, մանրուքներ, որոնց մեջ՝ ինչպես անգլիացիները կասեն, սատանան է:
Խնդիրն այն է, որ սահմանադրական բարեփոխումների ճանապարհով կառավարման մոդելի փոփոխությունը Հայաստանում բերում է արդեն իշխանության ներսում նոր հարաբերությունների: Այդ հարաբերությունները կարող են ինչ-որ ժամանակ իներցիայով շարունակվել այնպես, ինչպես հին, բրգաձև մոդելի պայմաններում, սակայն որոշակի ժամանակահատված հետո անխուսափելիորեն դե յուրե մոդելը դե ֆակտո զգացնել է տալու իրեն, իսկ սա նշանակում է բրգաձև տրամաբանության տրանսֆորմացիա: Սա էլ իր հերթին անդրադառնալու է իշխանության ներսում փոխհարաբերությունների բնույթի վրա, որոշումների կայացման մեխանիզմի վրա:
Այս մեխանիզմի հետ էլ աշխատում են աշխարհաքաղաքական կենտրոնները, և եթե նախկինում սա նախագահական ինստիտուտն էր, ապա այսօր արդեն խորհրդարանական մեծամասնության կամ իշխող կուսակցության ինստիտուտն է, և եթե անգամ ներկայացուցիչը լինելու է մեկ մարդ, միևնույն է՝ լիազորությունների առումով նա արդեն մեկը չէ: Իսկ սա էլ իր հերթին կարող է առաջացնել որոշակի կազուսային ռիսկեր՝ Հայաստանի հետ հարաբերություններում:
Հետևաբար աշխարհաքաղաքական կենտրոնները, որոնց հետ, այսպես թե այնպես, հաճախակի կամ մշտապես աշխատում է, առնչվում է Հայաստանը, իրենց համաձայնությունը տալու հարցում պետք է Սերժ Սարգսյանից ստանան նոր մեխանիզմի աշխատանքի վերաբերյալ մանրակրկիտ պարզաբանումներ և երաշխիքներ:
Ու քանի որ խնդիրը վերաբերում է առանցքային նշանակության հարցի՝ որպիսին իշխանության բնույթն է, ապա առանց աշխարհաքաղաքական կենտրոնների առնվազն գլխավոր եռյակի՝ Մոսկվայի, Վաշինգտոնի և Բրյուսելի միջև կոմպրոմիսի ուղղակի անհնար է պատկերացնել Հայաստանում կառավարման մոդելի նմանօրինակ բեկումնային փոփոխություն:
Եվ ահա այս կտրվածքով Սերժ Սարգսյանին դեռ ժամանակ է պետք, իսկ, այնուամենայնիվ, ներկա տարբերակի շուրջ հաջողության չհասնելու դեպքում բոլորովին բացառված չէ, որ մինչև աշուն կամ մինչև հաջորդ գարուն Հայաստանի սահմանադրական բարեփոխումների հայեցակարգում առաջ գան փոփոխությունների անհրաժեշտություններ՝ արտաքին կոմպրոմիսը ապահովելու նպատակով: