«Առաջին լրատվական»-ի Realpolitik հաղորդաշարի հյուրն է ԱԺ ՀԱԿ խմբակցության պատգամավոր, Վերակազմյալ ՍԴՀ Կուսակցության ատենապետ Լյուդմիլա Սարգսյանը:
– Այս օրերին բոլորը կարծես թե ամփոփում են կառավարության 100-օրյա գործունեությունը և բավական կոշտ դիտարկումներ անում ՝ հույսեր չփայփայելով, որ այս կառավարությունն ընդունակ կլինի բեկում մտցնելու երկրի սոցիալ-տնտեսական կյանքում: Քառյակը մինչև աշուն ժամանակ է տվել այն 12 կետերի կատարման մասով, որոնք չկատարելու դեպքում խիստ գործողություններ են սպասվում, ինչու չէ՝ նաև հանրային գործողությունների տեսքով: Կխնդրեի՝ ամփոփեք կառավարության գործունեությունը, այն կառավարության, որի ծրագիրը հաստատվել է ԱԺ-ում, որի հաշվետվություններն եք լսել տարբեր գերատեսչություններից և տարբեր նախարարներից: Նաև` 12 կետի պահանջով ի՞նչ հույսեր ունեք:
– Նախ պետք է ասեմ, որ ի սկզբանե մենք արդեն մեր կարծիքը հայտնել էինք նորաստեղծ կառավարության կազմի մասին՝ փաստելով, որ որևէ կառավարություն Հայաստանում անգամ ամենաազնիվ մղումներն ունենալու պարագայում ինչ-որ բան փոխելու ունակ չէ:
– Իսկ ինչո՞ւ էիք պահանջում Տիգրան Սարգսյանի հրաժարականը:
– Որին պիտի հաջորդեր արդեն Սերժ Սարգսյանի հրաժարականը: Դա պրոցես էր, որը պիտի բերեր դրան:
– Իսկ ինչո՞ւ չբերեց… Դուք շատ լավ գիտեիք, որ Տիգրան Սարգսյանին հաջորդելու է Հովիկ Աբրահամյանը, որ օլիգարխիան գալու է իշխանության, որ կառավարությունը դառնալու է օլիգարխիկ: Այսինքն՝ իմանալով այդ բոլորը՝ դուք այնուամենայնիվ պահանջում էիք Տիգրան Սարգսյանի հրաժարականը:
– Դա ճանապարհ էր ամբողջական իշխանափոխության, որին մենք ձգտում էինք:
– Այսինքն՝ գոնե ձեր գործընկների հետ պայմանավորվել էիք, որ առաջինը Տիգրան Սարգսյանի հրաժարականն է, հաջորդը Սերժ Սարգսյանի՞նն է լինելու:
– Բոլոր հարցերը չէ, որ դու նախօրոք ձևակերպում ես, բայց հասկանում ես, որ պրոցեսի ընթացքում այդ ձևակերպմանը կարող ենք գալ, և այդ տրամադրությունները կային բոլորի մոտ, հետևաբար կարելի է ասել, որ, այո, մենք ունեինք այդ համաձայնությունը, և եթե մեզ հաջողվում էր հասնել Տիգրան Սարգսյանի հրաժարականին հանրային ճնշման արդյունքում, ապա միանշանակ այդ հանրային ընդվզումը շարունակություն էր ունենալու, և հասարակությունը չէր բավարարվելու միայն Տիգրան Սարգսյանի հրաժարականով: Կար նման համաձայնություն, և մենք գնում էինք դրան:
– Հովիկ Աբրահամյանի վարչապետ նշանակվելուց հետո Ձեր գործընկերները հրաժարվեցի՞ն այդ նախնական համաձայնությունից:
– Ո՛չ, նման բան չկար: Խնդիրն այն էր, որ Սերժ Սարգսյանը կանխեց այն, ինչ մենք ծրագրում էինք:
– Փաստորեն, Սերժ Սարգսյա՞նն էր ընդհանուր առմամբ տնօրինում և կառավարում քառյակի պայմանավորվածությունը:
– Դուք կարող եք այդպես մտածել, իսկ ես կարող եմ ասել, որ դա զուրկ է հիմնավորումից: Ձեր ձևակերպումը մի փոքր սխալ է: Մենք չէինք կարող կանխատեսել, որ Սերժ Սարգսյանը մեկ շաբաթ առաջ Տիգրան Սարգսյանին գահընկեց կաներ: Ամեն դեպքում, նա հաշվարկել էր, թե ինչ է սպասվում իրեն, և Տիգրան Սարգսյանի հրաժարականը վաղուց արդեն պլանավորված էր: Նա ուղղակի սպասել էր հարմար պահի, որպեսզի այդ ընդհանուր լարվածությունը կարողանա մեղմել: Ինչը, պիտի խոստովանեմ, այդ պահին նրան հաջողվեց:
– Եվ արդյունքում 100 օ՞րը…
– 100 օրը ինձ համար սիմվոլիկ ժամանակահատված է, և կարծում եմ՝ բոլորն էլ հասկանում են, որ 100 օրում ոչ մի բան չի կարող փոխվել, առավել ևս՝ տեսանելի մասով: Հովիկ Աբրահամյանի անձին չեմ ուզում անդրադառնալ, որովհետև ինձ համար էական չէ, թե ով է վարչապետը:
– ՀԱԿ առաջնորդն ասում է, որ նա թալանչի է:
– Եթե ՀԱԿ առաջնորդը ասում է՝ ուրեմն մի բան գիտի:
– Թալանչի՞ է, թե՞ ոչ…
– Ես ինքս չեմ աշխատել Հովիկ Աբրահամյանի հետ և նման փաստերի մասին չեմ ուզում խոսել, որովհետև ինքս անձամբ այդ փաստերին տեղյակ չեմ: Բայց չեմ կարող չընդունել, որ Հովիկ Աբրահամյանը կլանի մաս է կազմում և բավական մեծ դերակատարություն ունի: Քանի դեռ կա այս քրեաօլիգարխիկ համակարգը, ով էլ նրանց հետ համագործակցում է և զբաղեցնում լրջագույն պաշտոն՝ նա ապրում և գործում է կլանի օրենքներով, և որևէ մեկը զերծ չէ այդ հանցանքներից: Հետևաբար, ընդունելով Լևոն Տեր-Պետրոսյանի տեսակետը՝ անձնական տեսակետ չեմ ուզում արտահայտել, որովհետև, նորից եմ կրկնում, Լևոն Տեր-Պետրոսյանը մեծ ճանապարհ է անցել այդ թիմի որոշ անդամների հետ, որոնք նախկինում աշխատել են նաև Լևոն Տեր-Պետրոսյանի օրոք, ես բարեբախտություն եմ ունեցել չաշխատելու, հետևաբար ինձ համար 100 օրը սիմվոլիկ ժամանակ է:
– Իսկ գործունեության այս 100 օրվա ընթացքում կարևոր քայլերը, որ ձեռնարկել է կառավարությունը, Ձեզ տպավորել կամ հիասթափեցրե՞լ են…
– Ինձ ոչինչ չի տպավորել, որովհետև, նորից եմ ասում, դրանք կարող են իմիտացիոն քայլեր լինել:
– Օրինակ՝ Ալեքսանյան Սամվելի հարկային արտոնությունները Ձեզ չե՞ն ոգևորել…
– Շատ են ոգևորել, որովհետև կարծես թե Սամվել Ալեքսանյանն ընդհանրապես ոչ մի արտոնությունից չէր օգտվում: Հիմա եթե արտոնություն տվել են՝ ուրեմն լավ է:
– Կառավարությունը կուտակայինի մասով փոփոխություններ արեց, որին դուք ոչ մի կերպ չմասնակցեցիք:
– Կարծում եմ, որ Հովիկ Աբրահամյանը այստեղ սկզբնական շրջանում փորձեց տպավորություն ստեղծել, որ ինքը կգնա արմատական փոփոխությունների և պարտադիր բաղադրիչը կհանվի օրինագծից, բայց արդյունքում ունեցանք այն, ինչ այսօր ունենք: Բայց նորից կրկնեմ՝ Հովիկ Աբրահամյանը չի որոշում, թե մեր երկրում ինչ պետք է լինի:
– Հիմա ստացվում է, որ Դուք պաշտպանում եք Հովիկ Աբրահամյանին և ասում եք, որ Հովիկ Աբրահամյանը մեղավոր չի:
– Չէ, չէ, չէ, չէ: Ինձ համար բոլոր չարիքները սկսվում են Սերժ Սարգսյանից: Եթե հիմա Հովիկ Աբրահամյանի փոխարեն լիներ, ասենք, Դավիթ Հարությունյանը` ես նույն կերպ էի արտահայտվելու, որովհետև ինձ համար վարչապետի անձը ոչինչ չի փոխում մեր երկրում:
– Բայց Հովիկ Աբրահամյանը ունի քարտ-բլանշ, ունի բոլոր իրավունքները, ինչպես ՀՀԿ Գերագույն մարմնի նիստում ասվեց` Սերժ Սարգսյանը նրան տվեց գործելու ազատություն, հնարավորություններ, աջակցություն, որպեսզի նա կարողանա դրսևորվել:
– Ես չեմ կարծում, որ այդ ազատությունը նրան լիարժեքորեն տրվի, որովհետև Սերժ Սարգսյանը սովորություն ունի ամեն ինչ վերահսկելու և ամեն ինչ ծառայեցնելու իր կոնկրետ կլանային շահերին, որի անդամ է նաև, բնականաբար, Հովիկ Աբրահամյանը: Նորից եմ կրկնում, որ չունեինք որևիցե վստահություն և՛ այս կառավարության նկատմամբ, և՛ հաջորդի նկատմամբ չենք ունենա, եթե դեռ նախագահական աթոռին է նստած Սերժ Սարգսյանը, որովհետև ամեն ինչ ուղղորդվում է այնտեղից: Եվ նորից եմ ասում` անձերով ոչինչ չի փոխվում Հայաստանում: Քրեաօլիգարխիկ համակարգը պետք է փոխել:
– Հայ ազգային կոնգրես կուսակցության առաջնորդ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը վերջերս հրատապ հարցազրույց էր տվել լրատվամիջոցներից մեկին և ասել, որ իր ունեցած տեղեկություններով` գործի դնելով ողջ իրավապահ մեքենան, Սերժ Սարգսյանը պատրաստվում է ԲՀԿ նկատմամբ կիրառել մտրակի, այն է` սպառնալիքների ու շանտաժի լեզուն, ինչը ոչ մի պարագայում չի կարող հանդուրժվել քաղաքական մյուս ընդդիմադիր ուժերի և ողջ հասարակության կողմից: Անցած շաբաթավերջին Ծառուկյանն ու Սարգսյանը Ծաղկաձորում միասին «Լավագույն մարզական ընտանիք» միջոցառումն էին դիտում և բավական ջերմ հարաբերությունների մեջ էին կարծես: Ծառուկյանը թողնո՞ւմ է այնպիսի մարդու տպավորություն, որին, ըստ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի տեղեկությունների, մտրակեն: Ծառուկյանը հույս ներշնչո՞ւմ է, որ կարող է Սերժ Սարգսյանի դեմ կտրուկ գործողությունների գնալ և մինչև 2017 թվականը պահանջել նրա հրաժարականը:
– Եթե հույս չներշնչեր, ապա մենք միանշանակ նույն ճանապարհով չէինք գնա: Հրապարակային գործունեությունը մի բան է, իրականում պրոցեսներն ընթանում են շատ ավելի ստվերային հատվածում: Ես վստահ եմ, որ Գագիկ Ծառուկյանը թիմով կգնա այն ծրագրով, ինչը համատեղ մշակվել է քառյակի կողմից: Հնարավորություն կլինի ամբողջական իշխանափոխության գնալ: Վստահ եմ, որ նա մեզ հետ նույն ճանապարհով կգնա:
– Այսինքն` նա այդպիսի հավաստիացում է տվել:
– Ես բանակցություններին չեմ մասնակցել, չեմ կարող որևիցե բան պնդել կամ հերքել, բայց ես տեսնում եմ, թե ինչպես է այսօր գործում նրա թիմը: Ավելին` կարծում եմ, որ Գագիկ Ծառուկյանը պակաս մտահոգված չէ մեր երկրի ապագայով:
– Ծառուկյանի մտահոգությունները գոնե մասնակի բավարարվել են: Հովիկ Աբրահամյանը վարչապետ է, նրա բիզնեսները այս պահին անձեռնմխելի են, նրա հետևից չի գալիս դատախազությունը, նրա շրջապատը այսօր պաշտպանված է:
– Ես չեմ կարծում, որ այդքան պաշտպանված է: Հնարավոր է` մեկ այլ իրավիճակում այդ թիմի նկատմամբ մտրակի գործողություններ կիրականացվեն, և Լևոն Տեր-Պետրոսյանն ընդամենը փորձել է ներկայացնել այն, ինչ որ ինքը կանխատեսում է:
– Ինչ-որ տագնապ եմ տեսնում Տեր-Պետրոսյանի մոտ, վախ, որ Ծառուկյանը փախչում է այդ ոչ իշխանական ճամբարից և գոնե առժամանակ իրեն չի տեսնում կտրուկ գործողություններ իրականացնողի դերում:
– Անկեղծ ասած, ես նման տագնապ չեմ տեսնում Լևոն Տեր-Պետրոսյանի մոտ: Ավելին` նա միշտ շատ ինքնավստահ է, գիտի իր անելիքները: Միշտ չի, որ բոլորը կարող են այդ անելիքները իրենց համար ընդունելի համարել, բայց նա երկարաժամկետ քաղաքական խաղի մեջ մտած մարդ է:
– Վարչապետի հրաժարականի ժամանակ չհրապարակեցիք վարչապետի Ձեր թեկնածուի որևէ անուն, կարելի՞ է իմանալ` ո՞վ է լինելու քառյակի թեկնածուն, եթե Սերժ Սարգսյանը հեռանա:
– Ինձ թվում է` մի քիչ շատ ենք առաջ անցնում:
– Դե աշնանը ուզում եք Սերժ Սարգսյանին տապալել: Ո՞վ է թեկնածուն: Ընդամենը 3-4 ամիս հետո կարող է Սերժ Սարգսյանը նախագահ չլինել:
– Թեկնածուները բազմաթիվ կարող են լինել, բայց ինձ համար կա նախընտրելի թեկնածու:
– Կարելի՞ է իմանալ:
– Կգա ժամանակը, ես այդ մասին կհայտարարեմ:
