Շարունակում են թեժ մնալ ՀՀ անկախության 21 ամյակի առիթով Հայաստանի մարզերից 51 հուշարձանների Երևան բերելու շուրջ խոսակցությունները: Ամեն օր այս թեմայով հնչում են հարձակումներ մշակույթի նախարարության և առանձնապես՝ Հայաստանի պատմության թանգարանի հասցեին և հակահարձակում վերջիններիս կողմից: «Կան հուշարձաններ, որ իրենց չափով շատ փոքր են և քաշով տանելի, նման բացառիկ հուշարձանները իբրև ժամանակավոր ապաստան կարելի է տեղափոխել, մինչև վերադարձնեն վտանգ չպարունակող վայր»,- «Արմնյուզ» հեռուստաընկերության «Բանաձև» հաղորդման եթերում ասել է հուշարձանագետ Սամվել Կարապետյանը:
Տեղափոխված հուշարձանների մեջ կա վիշապաքար: Դրանք, ըստ հուշարձանագետի, եթե հնարավոր է չտեղափոխել, պետք է չտեղափոխել: Հուշարձանների պատմական իմաստը, ըստ նրա, իրենց ծննդավայրի, ստեղծման վայրի մեջ է, և տեղափոխման համար պետք է ստիպողական պատճառ լինի: «Ցանկի մեջ կան այս ու այն մարդու տան բակում, ոչ հնավայրում, մասնավոր հուշարձաններ: Կարելի է հետաքրքրվել, թե ում է պատկանում, որ հնավայրին, և վերադարձնել»,- ասել է Սամվել Կարապետյանը:
Հուշարձանագետը մտահոգիչ իրողություն է մատնանշում. «Եթե դուք գնաք Մատենադարանի կամարաշարի տակ, կառավարության երրորդ շենքի դիմաց, Էջմիածին, Ստեփանկերտի պատմության թանգարան, կտեսնեք խաչքարեր և հուշարձաններ: Հարցնում ես՝ այս խաչքարը որտեղից է, ո՛չ տնօրենը գիտի, ո՛չ էլ մեկ ուրիշը: Դա այլևս հուշարձան չէ, հուշանվեր է: Այն դադարում է պատմություն ներկայացնել»:
Հուշարձանագետը չի հավատում նաև խոստումներին, թե 2016 թ. հուշարձանները վերադարձվելու են. «Նախորդ տարի խաչքարերին նվիրված ցուցահանդես եղավ, որի առիթով Երևան բերված խաչքարերից մեկն այդպես էլ չվերադարձվեց, այժմ պատմության թանգարանում է»:
Սամվել Կարապետյանը կոչ է անում այն բոլոր հուշարձանները, որոնք դեռ գիտենք, թե որտեղից են բերվել, վերադարձնել իրենց ծննդավայրեր: Հավատացյալներին էլ կոչ է անում խաչքարի վրա մոմ չվառել: Նա նաև հիշում է կոթողներ որոնք փլուզման եզրին են, բայց անուշադրության մատնված. «Շիրակում Պեմզաշեն ավանի մոտ Մակարավանքի գմբեթը մեծ մասամբ փլվել է, և նոր է փլվել, կարելի է ամրակայել փոքր միջոցներով, մինչև հնարավորություն ունենանք վերականգնելու: Այսօր կարող ենք՝ չենք վերականգնում 11-րդ դարի եկեղեցին»: