Եթե «Լուսակերտը» չցանկանամ վաճառել, ոչ ոք չի կարող այն վերցնել

«Ցանկացած լավ առաջարկության դեպքում չվաճառվող ոչինչ չկա: Նայած ինչքան են վճարում դրա դիմաց», – «Առաջին լրատվականի» հետ զրույցում նշեց «Լուսակերտ» թռչնաֆաբրիկայի սեփականատեր, ԱԺ հանրապետական պատգամավոր Խաչիկ Մանուկյանը` անդրադառնալով այն լուրերին, թե ցանկանում են «Լուսակերտը» իր ձեռքից վերցնել:

– Ամփոփելով ձվի շուկայի ուսումնասիրությունների արդյունքները` ՀՀ ՏՄՊՊՀ-ն անցյալ շաբաթ որոշում է կայացրել վարչական վարույթ հարուցել «Լուսակերտ» ՍՊԸ նկատմամբ: Հավանական համարո՞ւմ եք, որ դեռ անցյալ տարեվերջին ձվի դեֆիցիտը ծրագրված լինի` Ձեր դեմ նման «հարձակում» կազմակերպելու համար:

– Դա ընդամենը շուկայի թելադրանքն էր: Պարզապես մի բանը, որը պակասում է, գները բարձրանում են: Միաժամանակ միշտ գտնվում են մարդիկ, ովքեր կարողանում են այդ շուկայում աժիոտաժ ստեղծել: Փաստորեն, գտնվեցին այդ ձևի մարդիկ, որ օգտվելով ձվի պակասից` աժիոտաժ ստեղծեցին: Այդ ժամանակահատվածում «Լուսակերտը» դեկտեմբեր ամսին ամենամեծ չափերի ձու է իրացրել` շուկա հանելով 10 ու կես միլիոն հատ ձու: Ավելին` նախորդ տարվա համեմատ, 40 տոկոսով ավելի: Բայց, երբ փողոցներում ձուն վաճառվել է 100 կամ 100-ից ավելիով, դա մեզ հետ որևէ առնչություն չի ունեցել: Այսինքն` մենք ձուն վաճառել ենք այն գներով, ինչ վաճառվում է այսօր: Պարզապես դեկտեմբերի ժամանակահատվածում շուկայում բոլոր ձու արտադրողները գիտեն, որ նախատոնական օրերին ձվի սպառումը 2-3 անգամ բարձրանում է: Մինչև անցյալ տարվա սկիզբը թռչնաֆաբրիկաները ամեն տարի պատրաստ են եղել այդ դիմակայությանը, քանի որ պահեստավորված ձվեր են ունեցել: Անցյալ տարվա խնդիրը պատճառահետևանքային կապ ուներ, քանի որ 2010թ.-ի սկզբից բոլորի մոտ լուրջ ավելցուկներ կային` գները իջան, և շուկան կարգավորելու համար բոլորը վերանայեցին իրենց խմբաքանակները: Արդյունքում եկավ մի պահ, որ ոչ ոք չսկսեց ավել արտադրել: Ստացվեց այն, ինչ ստացվեց: Այս ամենից հնարավոր կլիներ խուսափել, եթե չաշխատեին միջնորդ մարդիկ, կազմակերպությունները: Այսինքն` շահագրգիռ մարդիկ չհայտնվեին, ովքեր առիթը օգտագործելով ձվի արհեստական սուղ առաջացնեին: Դրա մեղավորներից մեկն էլ հենց լրատվամիջոցներն են, ովքեր անհարկի աղմուկ բարձրացրեցին և նրանց քայլեր հուշեցին: Սա ո՛չ թռչնաֆաբրիկաներին էր ձեռք տալիս, ո՛չ սպառողներին: Ընդամենը սպեկուլյանտ մասը` երրորդ կողմը, ստեղծված իրավիճակն օգտագործեց, ու նրանց մոտ ստացվեց: Հետևաբար այստեղ միտում չեմ տեսնում:

-Կարո՞ղ եք կոնկրետացնել, թե ում նկատի ունեք` 3-րդ կողմ ասելով:

-Դրանք անհատ մարդիկ են: Երբ խանութում կանտրոլ չկար, մտնում էին, 5 արկղ վերցնում էին, և խանութում ձու չէր մնում: Այնուհետև տանում էին կողքի խանութ, վերավաճառում ավելի թանկ գնով:

-Կարելի՞ է ասել, որ խանութներն են ձվի արհեստական դեֆիցիտ ստեղծել:

-Իհարկե, կարելի է ասել:

-Հայաստանը ձվի առումով ինքնաբավ երկիր է եղել: Նույնիսկ կար ժամանակ, երբ մեր երկիրը ձու էր արտահանում Վրաստան: Ինչպե՞ս ստացվեց, որ Հայաստանը սկսեց Պարսկաստանից ձու ներկրել: Չե՞ք կարծում, որ սա կարող է վտանգավոր նախադեպ դառնալ և հարվածել տեղական արտադրողին:

-Դեկտեմբեր ամսին Պարսկաստանից ներմուծել ենք, հիմա նրանք են մեզանից ձու ուզում, որովհետև նրանց մոտ նախատոնական օրեր են: Իսկ նրանց կողմից ներկրված հավկիթը շատ արագ սպառվել է: Ավելին, ներկրման ժամանակ որակի խնդիրը շատ կարևոր է եղել մեզ համար: Հատուկ 2 արկղ առանձնացված դրված է, և շաբաթը 1 անգամ լաբարատոր անալիզ է արվում: Արդեն անցել է 2 ամիս, և ոչ մի որակական հատկություն այդ հավկիթը չի կորցրել: Այստեղ շատ կարևոր է ներկրողի բարեխղճությունը: Ներմուծման դեպքում բոլոր ստանդարտները պահպանվել են: Այժմ Պարսկաստանից ներկրումը դադարեցվել է, որովհետև հիմա էլ այնտեղ է Նոր տարի: Հիմա մի քանի պարսկական կազմակերպություններ գալիս, ձու են ուզում իրենց համար: Այս պահին չունենք, որ տանք, դիմացը Զատիկ է, հետևաբար բոլորին մերժում ենք: Բայց եթե մեկ տարվա պայմանագիր կնքեն, մենք նրանց համար ձու կարտադրենք:

– Պարոն Մանուկյան, շրջանառվող լուրերի համաձայն` «Լուսակերտի» թռչնաֆաբրիկան ցանկանում են Ձեր ձեռքից խլել: Որքանո՞վ է սա հավանական, և որը՞ կարող է լինել նման ցանկության պատճառը:

– Մի բան ասեմ, տեսեք: Հիմա միայն «Լուսակերտի» մասին են խոսում: Ուրեմն ինչքան բարձր է մեր իմիջը, որ մենակ «Լուսակերտի» մասին են խոսում: Եթե այդ ձև են մտածում, ուրեմն ամենալավը «Լուսակերտն» է չէ՞, հետևաբար ցանկանում են «Լուսակերտը» վերցնեն: Բայց նման բան չի կարող լինել:

– Ի՞նչ երաշխիքներ ունեք, որ չի կարող լինել:

– Մենք օրենք ունենք, օրենսդրական դաշտում ենք գործում: Եթե ես ցանկություն չունենամ վաճառելու, ինչպես կարող են վերցնել: Այսինքն` եթե ցանկանաք մեր բաժնետոմսը վաճառել` դա պետք է լինի մեր ցանկությամբ: Այս վարչական վարույթի միջոցով է աժիոտաժ ստեղծվել, բայց վարչական վարույթի վերջնական հատուցումը 500 հազար դրամն է, և 500 հազար դրամի համար դեռ ոչ ոք ոչ մեկից ֆաբրիկա չի վերցրել: Այսինքն` այս ամբողջ խնդիրը կարող է բերել ընդամենը 500 հազար դրամ տուգանքի: Երբ դրանից առաջ «Լուսակերտի» դեմ վարույթ հարուցեցին, մենք մտանք դատարան, դատարանը ընդունեց մեր հայցը , վճիռ կայացրեց: Այս դեպքում նրանք մտածելու տեղ ունեն:

– «Լուսակերտը» գնելու առաջարկներ եղե՞լ են:

– Գնելու առաջարկ ամեն օր կա, ամեն օր: Ամեն օր ենք ստանում:

– Եթե կարելի է՝ մանրամասնեք, թե կոնկրետ ովքե՞ր են ցանկանում Ձեզանից գնել «Լուսակերտը»:

– Գնողները շատ են: Կասեմ միայն, որ թե՛ տեղացի են, թե՛ դրսից: Սա մի քիչ կոմերցիոն գաղտնիք է, հետևաբար չեմ ցանկանում անուններ հրապարակել: Նույնիսկ դրսից մարդիկ կան, ովքեր ցանկանում են «Լուսակերտը» գնել: Ցանկացած լավ առաջարկության դեպքում չվաճառվող ոչինչ չկա: Նայած ինչքան են վճարում դրա դիմաց:

– Ցանկանում եք ասել, որ եթե հարմար առաջարկ լինի` Դուք պատրա՞ստ եք «Լուսակերտը» վաճառել:

– Իհարկե:

– Եթե կարելի է պատճառների մասին խոսեք, որովհետև «Լուսակերտը» ձվի արտադրության շուկայում այսօր Հայաստանում շահույթ բերող ֆաբրիկաներից մեկն է: Ի՞նչն է պատճառը, որ ցանկանում եք վաճառել:

– Եթե ես մտածում եմ, որ գինը հարմար է, և այդ գումարով կարող եմ մի ավելի հետաքրքիր աշխատանքով զբաղվել, մյուս աշխատանքը կանեմ, որը ավելի շատ շահույթ կարող է բերել, քան նախորդը:

– Ներկա պահին ո՞ր շահութաբեր ոլորտներով եք հետաքրքրված, որի պատճառով պատրաստ եք «Լուսակերտը» վաճառել:

– Ներկա դրությամբ զբաղվում եմ գիտական, գիտահետազոտական աշխատանքներով: Զբաղվում ենք նաև լեռնամետալուրգիական և քիմիական արտադրության աշխատանքներով:

-Վարչապետը հայտարարեց, որ գործարարը չպետք է զբաղվի պատգամավորությամբ: Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այդ հայտարարությանը:

-Ասելը դեռ որոշում չէ: Երբ կորոշեն՝ այն ժամանակ մեր կարծիքը կարտահայտենք:

-Բայց այդ ժամանակ էլ ուշ կլինի, մեզ Ձեր կարծիքը հիմա է հետաքրքրում՝ ինչպե՞ս եք վերաբերվում այդ հայտարարությանը:

-Շա՜տ, շա՜տ վատ, որովհետև ներկա օրենքների մեծ մասը բոլոր գործարարների գլխով անցած օրենքեր են, մանավանդ տնտեսական դաշտի օրենքները: Օրինակ՝ հիմա իմ ամբողջ ցանկությունն այն է, որ ինչքան հնարավոր է՝ հավասարեցնենք տնտեսական դաշտը: Այսինքն՝ տվյալ օրենքը գործի և՛ մեր, և՛ մնացած բոլորի` մանր ու միջին գործարարների համար: Մեր խնդիրն այսօր դա է: Դե պատկերացրեք, օրենք կամ որոշում է գալիս, որ գործարարը մանդատ ունենալու իրավունք չունի: Խնդիր չկա, 15-20 տարի հետո կարող են նման քաղաքական գործիչները ԱԺ-ում տեղ չունենալ, նույնիսկ կարող են սահմանել, որ 40 կամ 50 տարեկանից բարձր մարդիկ պետք է լինեն ԱԺ-ում, որ նստեն աշխատեն: Բայց այսօր չի կարելի նման պահանջ դնել: Ինչո՞վ է դա խանգարում է տնտեսության զարգացմանը:

-Դե, այդ ձևով փորձում են պայքարել մոնոպոլիկ և օլիգարխիկ կլանի դեմ:

-Մոնոպոլիայի դեմ պայքարը այդպես չեն մղում: Մենք ունենք անտիմոնոպոլիայի կառույց, որի աշխատանքը, չգիտեմ, գոնե իմ կողմից, երբ կհնչի, երբ կտրվի: Ինքը պետք է կարողանա ճիշտ աշխատել. եթե 500 հազար դրամ տուգանքով է սահմանափակվում անտոմոնիպոլիայի տույժը էլ, որն է դրա ուժը: Երկրորդ՝ այն բոլոր ինֆորմացիաները, որ նա հավաքում է, և որի վրա ինչ-որ բան է կառուցում, պետք է լինեն հավաստի: Կամ պետք է իր լիազորությունները մեծացնի, թե չէ ինչ-որ տեղից՝ վարչությունից, փողոցից ինֆորմացիա է վերցնում, դրանով խնդրի դեմ չեն պայքարում: Այստեղ լուրջ օրենսդրական դաշտի խնդիր կա: Բոլորն էլ և՛ մոնոպալիան են տեսնում, և՛ անտիմոնոպոլիան: Այս ամենի լուծումը մի լուրջ նախադասություն ասելու խնդիր է ընդամենը:

-Եվ ո՞րն է այդ նախադասությունը:

-Որ վաղվանից այդպիսի բան չի կարելի անել:

– Հայաստանը որքանո՞վ եք նպաստավոր համարում գործարարությամբ զբաղվելու համար:

– Իմ գերխնդիրներից մեկը, որին ես գերակայություն եմ տալիս, դա այն է, որ Հայաստանում ներդրում կատարողները, նամանավանդ գյուղատնտեսական արտադրանք արտադրող բիզնեսում ներդրումները լինեն խիստ պաշտպանված: Ինչո՞ւ, որովհետև ինքը` ճյուղը, լուրջ է, իսկ ռիսկերը` մեծ: Այսինքն` այստեղ է, որ պետությունը, իշխանությունը, կառավարությունը պետք է նրանց կողքին կանգնեն` ներդրումը կատարողների ռիսկը պակասեցնելու առումով: Նորից կարող են օրենքների վերանայում անեն և այլն, և այլն: Եթե չեմ սխալվում, երբ մենք նոր պետություն էինք, այն ժամանակ ներդրողներ էինք հրավիրում և լուրջ լիազորություններ էինք տալիս, ազատում շահութահարկից և այլն, և այլն: Որ նա կարողանա նորմալ բիզնեսային դաշտ ստեղծի և կարողանա շահույթ ապահովի: Գյուղատնտեսական ապրանք արտադրողը պետք է լուրջ շահույթ ստանա: Նրանց դրա համար պետք է շահագրգռեն, ներդրում անեն: Ո՞վ է նման բան տեսել, որ այսօր նպաստավոր դաշտ ունենանք, ասենք, միս արտադրելու համար, բայց միսը ներմուծենք:

–Սերժ Սարգսյանի վերջին խորհրդակցությունը որքանո՞վ կարող է խնդրին լուծում տալ:

-Ես խորհրդակցությունից տեղյակ եմ, լսել և կարդացել եմ: Այն հանձնարարականները, որոնք տրվեցին Սերժ Սարգսյանի կողմից ոլորտին և ոլորտի պատասխանատուներին, ինձ թվում է, կարող են շատ արագ արդյունքի բերել: Գիտե՞ք՝ ինչն է այստեղ կարևոր. մարդ ցանկացած աշխատանքի դեպքում պետք է նպատակ դնի: Կարող ենք նպատակ դնել, որ 2012 թ. Հայաստանում վարելահողերի 75 տոկսը պետք է ցանվի, որովհետև մենք նպատակ ենք դրել ստանալ 450 հազար կամ 500 հազար տոննա հատիկային ցորեն: Այսինքն՝ նպատակը պետք է դրվի, և հետևողական աշխատանքի արդյունքում այն իրագործենք: Իսկ մեզ մոտ նպատակներ գոյություն չունեն: Այսինքն՝ խարխուլ է, խախուտ է, ով ինչ ուզում է՝ ցանում է, ով ինչ ուզում է՝ հնձում է:

-Գյուղնախարարության բացերը որո՞նք են ստեղծված իրավիճակում:

-Այսօր գյուղնախարության խնդիրն այն է, որ նա այս խնդիրների լուծման համար ուղղորդիչ դեր ունենա: Իր կառույցով սերմերի, սորտերի խնդիրը լուծի: Հուշի գյուղացուն, թե շուկան ինչ պահանջ ունի: Նաև պարտավորություն վերցնի գյուղատնտեսական ապրանքը իրացնելու առումով: Այսօր այդ ամենը հախուռն է: Մենք այսօր, որպես արտադրող, չենք զգում նույն գյուղնախարարության օգնելու միտումը կամ մեզ հետ աշխատելու ցանկությունը: Աշխատել ենք այնպես, ինչպես կարողացել ենք: Ստացվել է այն, ինչ այսօր կա:

-Ինչևէ, առաջիկա խորհրդարանական ընտրություններում Ձեր թեկնածությունը առաջադրելո՞ւ եք:

-Խորհրդարանական ընտրություններին դեռ բավական երկար ժամանակ կա: Բայց ինձ թվում է, որ, այո, կառաջադրեմ իմ թեկնածությունը, որովհետև աշխատանքներ կան, որոնք դեռ կիսատ են մնացել, որոնք դեռ չեմ հասցրել ավարտել: Օրենսդրական նախաձեռնությունների, աշխատանքների մի փունջ կա, որոնք չենք հասցրել ավարտել, հետևաբար, ինձ թվում է, որ կմասնակցեմ: Իսկ եթե չմասնակցեմ, հաստատ տեղյակ կպահեմ: