Անկախության երրորդ տասնամյակը բոլորող Հայաստանում կողք կողքի ապրում են ծայրահեղությունները` դաժանությունն ու բարությունը, անիրավությունն ու իրավագիտակցությունը, քաղաքացիականությունն ու գողականությունը, չքավորությունն ու գերհարստությունը: Հայաստանը ծայրից ծայր գոյատևող և ծայրահեղությունից ծայրահեղություն ընկած պետություն է:
Այլ կերպ ասած` Հայաստանի համար օրախնդիր է «ոսկե միջինի» տարբերակը, որ պետական կյանքում ընդունված է ասել միջին խավ: Մինչդեռ ակնհայտ է, որ հատկապես վերջին երեք տարիների ընթացքում այդ խավի հետևողական ոչնչացման քաղաքականություն է վարվում: Թեև հայտարարվում է օլիգոպոլիաների և մենաշնորհների դեմ պայքարի մասին, իրականում սակայն ընդամենը փոխվում են դրանց կրող դեմքերը, ընթանում է այդ գործընթացը, բայց օլիգոպոլիաներն ու մոնոպոլիաները ամենևին չեն վերանում: Կամ էլ` տեղի է ունենում մեկ այլ գործընթաց` մի դեմքը հանդես է գալիս իրավաբանական մի քանի այլ դեմքերով, որը ֆորմալ առումով վկայում է իբր բազմազանության մասին, իսկ իրականում ընդամենը մոնոպոլիայի քողածածկույթ է:
Կարո՞ղ է արդյոք իշխանությունը բացահայտել այդ ամենը: Իհարկե կարող է: Իրավապահ համակարգը հնարավորություն ունի օպերատիվ միջոցառումների շնորհիվ պարզելու, թե իրականում, ասենք, մի քանի ընկերությունները ինչ ընդհանուր տանիք ունեն: Նույն օպերատիվ հնարավորություններն ունի նաև հարկային համակարգը` օպերատիվ-հետախուզական ծառայության տեսքով: Բայց Հայաստանում այդ ծառայությունները` թե՛ հարկային, թե՛ իրավական համակարգերում, գործում են ոչ թե մոնոպոլիաները, օլիգոպոլիաները քանդելու ուղղությամբ` բացահայտելով դրանցում առկա հանցավոր համաձայնությունները, այլ պարբերաբար ընդամենը այցելում են այն ձեռնարկություններ, որոնք փոքր և միջին բիզնեսի ոլորտում են և դեռ չեն անցել խոշոր որևէ մեկի ազդեցության և տանիքի տակ: Այսինքն` օպերատիվ-հետախուզական պետական մեքենան ևս օգտագործվում է միջին ու մանր բիզնեսը խոշորների տակ մղելու համար: Բանն այն է, որ ծայրահեղությունները Հայաստանի իշխանությանն օգնում են իրավիճակը դարձնել կառավարելի:
Թվում է, որ եթե մարդկանց մի հսկայական մաս ծայրահեղ աղքատ է դառնում, այն դառնում է չափազանց վտանգավոր: Իրականում, սակայն, ստեղծելով այդպիսի ագրեսիվ տրամադրությունների պոտենցիալ պարունակող հսկայական շերտ, իշխանությունը դրանով ստիպում է, որ նույն կերպ ագրեսիվ հակատրամադրություններ ձևավորվեն հակառակ բևեռում: Արդյունքում, ստեղծելով այս ծայրահեղ էմոցիոնալ ֆոնը, իշխանությունը կարողանում է երկուստեք շահարկել էմոցիաները և ստանալ կառավարելի իրավիճակ: Իսկ միջին խավը, կամ այսպես ասած` «ոսկե միջինը», առաջին հերթին աչքի է ընկնում իրավիճակի հանդեպ պրագմատիկ գնահատականով` զերծ թե՛ մի, թե՛ մյուս ծայրահեղությունից: Հետևաբար, զուրկ լինելով գերէմոցիոնալ ֆոնից, այդ շերտը դադարում է լինել զանազան քարոզչական մանիպուլյացիաների թիրախ` ունենալով հստակ պահանջներ, հարցեր և տարբերակելով այդ հարցերի կոնկրետ ու վերացական պատասխանները, դրանք գնահատելով միանգամայն հաշվարկային ու սառը դատողության պրիզմայով: Իսկ դա դառնում է այն քարը, որին դեմ է առնում Հայաստանի իշխանության խոփը` քարոզչական մանիպուլյացիաների մեխանիզմը: Ահա թե ինչու Հայաստանն իր անկախության քսան տարիների ընթացքում միջին խավի ձևավորմանը, պետության մրցունակության և դիմադրունակության հարցում այդ` ըստ էության ռազմավարական խնդրի լուծմանը մոտենալու փոխարեն, հնարավորինս հեռացել է այդ լուծումից և փորձում է նույնիսկ փակել լուծմանը վերադառնալու ճանապարհները:
