Ֆրանսիայի արտաքին գործերի նախարար Կատրին Կոլոնան հայտարարել է, որ Հայաստանում ԵՄ դիտորդական առաքելության տեղակայման մասին որոշումը կարևոր որոշում է և Ֆրանսիան հաճույքով կմասնակցի այդ առաքելությանը: Եվրամիությունը որոշել է երկամյա ժամկետով դիտորդական առաքելություն տեղակայել Հայաստանում: Ըստ էության, այդ նախաձեռնությունը, որ փաստացի որպես գաղափար սկզբնավորվեց դեռևս 2022 թվականի հոկտեմբերին Պրահայում, գործնականում Ֆրանսիայի նախաձեռնությունն է: Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին կայունության հարցում դրա հնարավոր ազդեցության վերաբերյալ խոսվել ու խոսվում է շատ, այդ իսկ պատճառով այս տողերի շրջանակում կշրջանցեմ դա:
Դիտարկենք Ֆրանսիայի առավել խորքային հետաքրքրությունը: Եվրամիության դիտորդական առաքելությունն այդ իմաստով Ֆրանսիայի համար Կովկասում դերակատարման ընդլայնման գործիք է, որին նա հասավ օգտագործելով Եվրամիությունում իր ազդեցությունը, թերևս նաև այն հանգամանքը, որ ԵՄ երկրների շարքում գործնականում գոյություն չունեցավ այդ ամենին ընդդիմանալու ծանրակշիռ մոտիվ: Կովկասում ազդեցության ֆրանսիական գլխավոր մոտիվը կապված է իհարկե Թուրքիայի հետ: Ռուսաստանի թուլացումը առաջացրել է Թուրքիայի դիրքերի ամրապնդման և նույնիսկ որոշակի առաջխաղացման ռիսկեր: Իսկ դա ռիսկ է ոչ միայն լոկ Կովկասի համար, այլ նաեւ դեպի կենտրոնասիական եւ մերձավորարևելյան ուղղություններ՝ նվազագույնը: Մինչդեռ, մերձավորարևելյան ուղղությունը Ֆրանսիայի համար ավանդական ուղղություն է, որն այսօր առանց այդ էլ ստացել է որոշակի հարվածներ, իսկ կենտրոնասիական ուղղությունը՝ հետաքրքրության համեմատաբար նոր ուղղություն, որն արտահայտվեց օրինակ ամիսներ առաջ այդ գոտու նախկին խորհրդային երկրների ղեկավարներին Փարիզում ընդունելով:
Ֆրանսիայի համար, որը իր էներգետիկ անվտանգության մոտ 80 տոկոսը ապահովում է միջուկային էներգետիկայով, շատ կարևոր են ուրանի պաշարները, որոնք սպառվում են Աֆրիկայում, և որոնք գոյություն ունեն կենտրոնասիական ռեգիոնում: Այստեղ է նաև ՌԴ հետ պայմանավորվելու Ֆրանսիայի ձգտումը, քանի որ հակառակ դեպքում ռեգիոնում իր ազդեցությունը կմեծացննի Թուրքիան: Իսկ այդ ճանապարհը անցնում է նաև Կովկասով, ըստ այդմ Ֆրանսիայի համար շատ կարևոր է Անկարայի ճանապարհին հնարավորինս արգելապատնեշներ «կառուցել» այստեղ: Հայաստանի համար այստեղ կան թե հնարավորություններ, թե իհարկե նաև որոշակի ռիսկեր, որոնք պետք է կառավարել: Միաժամանակ հարց է իհարկե, թե Ֆրանսիային որքանով է հաջողվելու արդյունավետ կառավարել նոր մեխանիզմը և պահել իր վերահսկողության ներքո: Այդ խնդիրը հազիվ թե հաջողվի արդյունավետ լուծել առանց Գերմանիայի, հատկապես հաշվի առնելով մրցակցային այլ շահերը՝ Թուրքիայից բացի նաև այլ եվրոպական դերակատարների տեսքով:
