ԱՄՆ Կոնգրեսի հայկական հարցերով հանձնախմբի նամակը, որը կոչ է անում Ներկայացուցիչների պալատի արտաքին օգնության հատկացումների հանձնաժողովի նախագահ Հալ Ռոջերսին և հանձնաժողովի անդամ Նիտա Լոուեին 2019 ֆինանսական տարում աջակցել Արցախի և Հայաստանի համար 70 միլիոն դոլարի օգնության փաթեթին, ստորագրությունների համար շրջանառության մեջ է դրվել Ներկայացուցիչների պալատում։
Այս փաստը հայկական լոբբիստական կազմակերպությունների հետևողական և նպատակասլաց աշխատանքի արդյունքն է, սակայն խիստ ուշագրավ է, որ այն ժամանակային առումով համընկնում է Հայաստանի խորհրդարանի պատվիրակության` ԱՄՆ կատարած այցի հետ: Ի դեպ, Հայաստանի խորհրդարանականների այցը ԱՄՆ «պատմական» է որակվել, և մեր օրենսդիրները երեկ բովանդակային հագեցած օրակարգով հանդիպում են ունեցել հենց Կոնգրեսի հայկական հարցերով հանձնախմբի ներկայացուցիչների հետ:
Սակայն անդրադառնանք այն օգնության փաթեթին, որը հանձնախումբը գալիք ֆինանսական տարում առաջարկում է Հայաստանի և Արցախի համար: Փաթեթի կառուցվածքը խիստ ուշագրավ է և թույլ է տալիս որոշակի պատկերացում կազմել հայ-ամերիկյան քաղաքական օրակարգի գոնե ուրվագծի մասին:
Հանձնախումբը, մասնավորապես, 6 միլիոն դոլար է խնդրել տրամադրել Արցախին՝ ականազերծման և հաշմանդամների օգնության համար, 4 միլիոն դոլար խաղաղության աջակցման համար, ինչպես նաև 30 միլիոն դոլար Հայաստանին՝ որպես տնտեսական օգնություն, 10 միլիոն դոլար՝ որպես ռազմական օգնություն, 20 միլիոն դոլար՝ որպես Միջին Արևելքից փախստականների ընդունման համար օգնություն: Հանձնախումբը խնդրել է նաև ռազմական օգնություն չտրամադրել Ադրբեջանին:
Եվ այսպես` Կոնգրեսի հայկական հարցերով հանձնախումբն առաջարկում է հայ-ամերիկյան երկխոսության օրակարգ` առնվազն չորս ուղղություններով. տարածաշրջանային խաղաղություն, զինված ուժերի արդիականացում, փոքր և միջին բիզնեսի զարգացում և Հայաստանի, ըստ էության, ներգրավվում Մերձավոր Արևելքում խաղաղության հաստատմանն ուղղված միջազգային գործընթացում:
Եթե ամերիկյան օգնության առաջին երեք ուղղությունները, ըստ էության, նորություն չեն, ապա մերձավորարևելյան գործոնը, կարելի է ասել, նոր է Երևանի և Վաշինգտոնի հարաբերություններում, ինչը կարող է շատ կարևոր բովանդակություն հաղորդել երկու երկրների հարաբերություններին:
Խիստ ուշագրավ է, որ ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի ղեկավար Էդ Ռոյսը, Հայաստանի խորհրդարանի պատվիրակության անդամների հետ հանդիպման ժամանակ, հատուկ շեշտել է Հայաստանի առաքելությունը փախստականների ընդունման հարցում: «Ցանկանում եմ շնորհակալություն հայտնել Հայաստանին բազմաթիվ քրիստոնյա փախստականներին, որոնք Իրաքից, Սիրիայից և Իրանից էին ժամանել, օթևան տալու համար»,- ասել է ամերիկացի օրենսդիրը:
Այստեղ տեղին է կատարել կարևոր մի դիտարկում. Ռուսաստանը նույնպես ցանկանում է Հայաստանին ներգրավել սիրիական կամպանիայում, սակայն Մոսկվայի առաջարկը ենթադրում է Հայաստանի զինված ուժերի սակրավորների մեկնում Սիրիա, այսինքն` մեր երկրի ուղղակի ներգրավվում ռազմական գործողություններին, ինչը ռիսկային է թե՛ Հայաստանի և թե՛ հայկական գաղթօջախների անվտանգության տեսանկյունից, մանավանդ, որ Ռուսաստանի ներկայությունը Սիրիայում լեգիտիմացված է ներքին հակամարտության կողմերից ընդամենը մեկի համաձայնությամբ: Ի տարբերություն ռուսական առաջարկի` Վաշինգտոնը խրախուսում է Հայաստանի մասնակցությունը սիրիական գործընթացին` բացառապես հումանիտար ասպեկտով, ընդ որում` նպաստելով մեր երկրում համապատասխան ենթակառուցվածքների ձևավորմանը` պատրաստ լինելու համար փախստականների ներհոսքին Մերձավոր Արևելքի՝ հիմնականում հայկական գաղթօջախներից:
Մյուս ուշագրավ հանգամանքն այն է, որ Հայաստանի խորհրդարանականների ամերիկյան բոլոր հանդիպումներում քննարկվել են «Հազարամյակի մարտահրավեր կորպորացիայի» և Հայաստանի միջև համագործակցության հեռանկարները: Հայաստանն այս ծրագրից դուրս է մնացել 2008-ի հետընտրական արյունոտ իրադարձությունների հետևանքով և դրանում իր մասնակցությունը կարող է վերականգնել, եթե արդյունավետ ջանքեր գործադրի ժողովրդավարության հաստատման, կոռուպցիայի դեմ պայքարի ուղղություններում: Վաշինգտոնում այս օրերին հնչել են բազմաթիվ գաղափարներ, առաջարկներ, որոնք լավ ուղեցույց կարող են հանդիսանալ Հայաստանի իշխանությունների «տնային աշխատանքի» համար:
