Արևմտյան պարբերականները, փորձագիտական շրջանակները վերջին ամիսներին շատ են քննարկում Եվրոպայի առանցքային պետությունների, գլխավորապես Գերմանիայի և Ֆրանսիայի աճող դերակատարությունն այն դեպքում, եթե ներկայիս միտումները շարունակվեն, և Միացյալ Նահանգները նախագահ Թրամփի քաղաքականության հետևանքով իսկապես նվազեցնի իր դերակատարումը համաշխարհային քաղաքականության և հատկապես՝ Եվրամիության երկրների անվտանգության ապահովման գործում: Բնականաբար, այս վերլուծություններին զուգահեռ ակտիվացել են նաև քննարկումներն անվտանգության և պաշտպանության հարցերի շուրջ: Ամերիկյան «Foreign Policy» պարբերականը վերջերս խիստ ուշագրավ հոդված էր հրապարակել Եվրամիության բանակ ստեղծելու՝ եվրոպական շրջանակներում ժամանակ առ ժամանակ քննարկվող խնդրի մասին՝ նշելով, թե Գերմանիան սկսել է կազմավորել եվրոպական բանակ իր հրամանատարության ներքո:
«Ամերիկայի ձայնի» հաղորդմամբ՝ օրերս անվտանգության և պաշտպանության խնդիրների մասին խոսել է նաև Ֆրանսիայի նորընտիր նախագահ Էմանուել Մակրոնը՝ կոչ անելով դաշնակիցներին ավելի ակտիվորեն մասնակցել պաշտպանության ոլորտի հարցերին: «Economist» պարբերականի խմբագիր Էդվարդ Լուկասի կարծիքով՝ «Բրեքսիթից» հետո Ֆրանսիան կդառնա Եվրամիության ամենակարևոր ռազմական ուժը, ինչը կանդրադառնա եվրոպական անվտանգության համակարգի վրա:
Ֆրանս-գերմանական տանդեմի ամրապնդման պարագայում ի՞նչ վերանայումներ կարող են լինել Եվրոպայի անվտանգության հարցերում: Այս նոր իրավիճակում ղարաբաղյան կոնֆլիկտը կարո՞ղ է դիտարկվել եվրոպական անվտանգության և կայունության խնդիրների համատեքստում, և այս զարգացումներն ինչպե՞ս կազդեն Մինսկի խմբի գործընթացում Ֆրանսիայի ակտիվության վրա:
Հարցը շատ բարդ է և բազմաշերտ, «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում պատասխանեց Ֆրանսիայի Ռազմավարական հետազոտությունների կենտրոնի փորձագետ Կայծ Մինասյանը՝ խոսելով թե՛ Եվրոպայի խնդիրների, թե՛ Ֆրանսիայի քաղաքականության և թե՛ արցախյան հիմնահարցի մասին:
Փորձագետի խոսքերով՝ շատ հավանական է, որ Ֆրանսիան այսուհետ ավելի մեծ դեր խաղա Եվրոպայի անվտանգության հարցերում, բայց Ֆրանսիան դա անելու է ոչ թե միայնակ, այլև Գերմանիայի հետ միասին՝ փորձելով մեծացնել Եվրոպական միության դերը միջազգային բեմի վրա:
Երկրորդը, Արցախն արդեն իսկ գտնվում է եվրոպական անվտանգության տարածքի մեջ:
«Դա ինչ-որ տեղ արցախցիների հաղթանակն է, որ կարողացան այնպես անել, որպեսզի Ղարաբաղի հարցը դառնա գլոբալ խնդիր: Դա շատ կարևոր է, որովհետև դա նշանակում է, որ Ղարաբաղի հարցը ամբողջությամբ կապված է թե՛ Եվրոպայի, թե՛ Ռուսաստանի, թե՛ Իրանի, թե՛ Թուրքիայի հետ, դարձել է համաշխարհային հարց: Եվ նույնիսկ եթե Հայաստանի դիվանագիտությունն այսօր ավելի կոշտ է՝ գոնե Քառօրյա պատերազմից հետո, դա բավարար չէ»,- նշեց Կայծ Մինասյանը:
Հայաստանի դիվանագիտությունը, ասում է մեր զրուցակիցը, պիտի ունենա հստակ տեսլական, թե որն է մեր նպատակը այս հարցում և ինչ ճանապարհով ենք պատրաստվում դրան հասնել: Այս իմաստով Կայծ Մինասյանը ռազմավարական կարևորության հարց է համարում Արցախի անկախության միջազգային ճանաչման հարցը: Այս հարցը պիտի լինի նաև հայկական Սփյուռքի կազմակերպությունների օրակարգում:
Փորձագետը դժվարանում է կանխատեսել, թե ինչ ակտիվություն կդրսևորի նախագահ Մակրոնը արցախյան հիմնախնդրի կարգավորման հարցերում: Իր խոսքերով՝ ֆրանսիացիները շատ չեն խոսում Ղարաբաղի մասին: Վերջին անգամ հարցի մասին խոսել է նախկին նախագահ Ֆրանսուա Օլանդը՝ հայտարարելով, որ պետք է պատժվի հակամարտության այն կողմը, որը չի հարգում զինադադարը, և եթե կյանքի կոչվեն Մադրիդյան սկզբունքները, Ղարաբաղի ժողովուրդը կունենա ինքնորոշման իրավունք:
Ըստ երևույթին, նախագահ Մակրոնը կփորձի պահպանել հավասարակշռությունը հայկական և ադրբեջանական կողմերի միջև, բայց դժվար է ասել, թե կոնկրետ ինչ շեշտադրումներ նա կանի և ինչպիսի ակտիվություն նա կդրսևորի այս հարցում:
«Կարևոր է, որ դիվանագիտական գործընթացը շարունակվի, և կարծում եմ, որ սա է Մակրոնի ուզածը: Ֆրանսիացիների կարծիքով՝ Ռուսաստանը առաջատար է տարածաշրջանում, և կարևորն այն է, որ պատերազմ չսկսվի: Ինչ-որ տեղ կարելի է նույնիսկ ասել, որ Ղարաբաղի հարցը երրորդական հարց է ֆրանսիացիների համար: Երկրորդը, նրանց համար այնքան էլ կարևոր չէ, թե Ղարաբաղը անկախ կլինի, կմիավորվի Հայաստանի հետ, թե կլինի Ադրբեջանի կազմում: Ֆրանսիացիների համար կարևորն այն է, որ պատերազմ չսկսվի: Ինչո՞ւ՝ սա երկրորդ հարցն է: Ֆրանսիացիների համար կարևոր է, որ այդ շրջանը կայուն լինի, քանի որ կա Իրանի՝ միջազգային բեմ վերադառնալու հարցը: Երբ նայում ես քարտեզին, տեսնում ես, որ Իրանի շուրջ ամենուրեք պատերազմ կա՝ բացի Կովկասի տարածաշրջանից: Ուրեմն ֆրանսիացների, եվրոպացիների համար կարևոր է, որ Իրանի հարստությունները (նավթ, գազ և այլն) անցնեն դեպի Կովկաս, բայց դա նախ և առաջ պահանջում է խաղաղություն և կայունություն: Դրա համար է, որ Ղարաբաղի հարցը կարևոր է ֆրանսիացիների համար, բայց ոչ առաջնային»,- մեկնաբանեց Կայծ Մինասյանը:
