Այսօր տեղի ունեցավ «Ղարաբաղյան հիմնախնդիրը և դրա ազդեցությունը ժողովրդավարացման ու ներքաղաքական զարգացումների վրա» փորձագիտական կլոր սեղանը: ՄԱՀՀԻ փորձագետները, հրավիրված քաղաքագետներն ու վերլուծաբանները հանդես եկան խնդրո առնչությամբ կարճ զեկույցներով ու ելույթներով:
ԱԱԾ նախկին ղեկավար, Տարածաշրջանային հետազոտությունների կենտրոնի առաջատար վերլուծաբան Դավիթ Շահնազարյանն իր ելույթում նշեց. «… Ակնհայտ է, որ Ռուսաստանը կարող է գնալ իրավիճակի փոփոխության, եթե ստանա ավելին, քան ունի այս 20-25 տարիների ընթացքում, դա միայն ռուսական խաղաղապահ կոչված զորքերի ներկայությունն է: Եվ սա է Լավրովի պլանի առանցքային կետը: Առայժմ դա ինչ-ինչ պատճառներով չի իրագործվում: Բոլորս գիտենք Ադրբեջանի դիրքորոշումը՝ թե՛ շփման գծում որոշ միջոցառումների վերաբերյալ՝ մասնավորապես հետաքննության մեխանիզմների, թե՛ Կասպրշիկի առաքելությունն ընդլայնելու, թե՛ ժամանակակից էլեկտրոնային սարքեր տեղադրելու հետ կապված: Ես չգիտեմ՝ Հայաստանի դիրքորոշումը որն է:
Ես մեկ-երկու ամիս առաջ լրիվ այլ կերպ էի տեսնում. պարտադիր պետք է խնդիր դրվեր, որպեսզի Ղարաբաղը անպայման վերադառնա բանակցությունների սեղան, առանց դրա բանակցությունները շարունակելը արդեն վտանգավոր էր: Այսօրվա գործող ձևաչափը Քոչարյանի ստեղծած ձևաչափն է՝ առանց ԼՂՀ-ի մասնակցության, սա պատերազմի կամ տարածքներ հանձնելու ձևաչափ է, այսինքն՝ ինքը՝ ձևաչափը, ըստ սահմանման, այդպիսին է:
Ցավոք ապրիլյան պատերազմից լուրջ հետևություններ չարեցինք: Ի՞նչ է նշանակում 800 հեկտարում կարևոր բան չկար, իհարկե կար: Այդ գիծը ոչ միայն քաղաքական քարտեզի վրա կար, այլ նույնիսկ զինվորականներն էին դա գծել բարձունքից բարձունք, դիրքից դիրք: Իհարկե զիջել ենք, կորուստներ ենք ունեցել: Բայց մյուս կողմից՝ չեմ ուզում դա չափազանց դրամատիկ երևույթ դարձնել, պատերազմ է եղել, կորուստներ էլ կլինեն, բայց արդյո՞ք մենք ճիշտ դասեր ենք քաղել: Կարծում եմ՝ ոչ, ո՛չ ռազմական առումով, ո՛չ քաղաքական առումով: Մենք պատրաստվել էինք 90-ականների պատերազմին, իսկ հիմա պատրաստվում ենք ապրիլյան պատերազմին: Չի լինելու դա:
Եվ քանի դեռ մենք բոլորս համարում ենք, որ Հայաստանի անվտանգության երաշխավորը միայն բանակն է, մենք այս վիճակում ենք գտնվելու: Բանակի դերը կարևոր է, բայց ոչ մի երկրի համար անվտանգության ապահովումը միայն ԶՈւ-ով չի պայմանավորվում: Պետք է հասկանանք, որ առաջին հերթին դա մեր արտաքին քաղաքականությունն է կամ մեր աշխարհաքաղաքական կողմնորոշումը, որ ունենք այսօր: Եվ ապրիլյան պատերազմը սեպտեմբերի 3-ի ուղղակի հետևանքն է: Այսօր Հայաստանը Ռուսաստանի համար ունի միմիայն մեկ դեր, ճնշել Ադրբեջանին՝ իր նպատակներին հասնելու համար, այսինքն՝ տարածաշրջանում կամ ԼՂ հակամարտության գոտում ռուս զինվորների տեղակայումն է:
Վերջերս մենք տեսնում ենք, որ Ռուսաստանի կողմից պետական իշխանության մակարդակով անընդհատ փորձում են խոցել մեր արժանապատվությունը՝ որպես ժողովուրդ, որպես ազգ և որպես պետություն՝ կապված Նժդեհի, կապված շատ ու շատ այլ հարցերի հետ:
Ես ուղղակիորեն պնդում եմ, որ այսօր ՀՀ-ն և ՌԴ-ն որևէ ընդհանուր շահ չունեն»:
Մանրամասները՝ տեսանյութում: