ԱԺ փոխնախագահ Հակոբ Արշակյանն ի պատասխան լրագրողների հարցի նշել է, որ չի քննարկվում Հայաստանը «միութենական պետության» մաս դարձնելու հարց: Թեման նոր չէ և 44-օրյա պատերազմից հետո այն շրջանառվում է բավականին մեծ ակտիվոթյամբ, իսկ որոշակի փուլերում՝ մեծ ինտենսիվությամբ: Գործնականում սակայն, չկա որևէ վկայություն, որ Հայաստանի առաջ դրված է այդպիսի հարց ու Երևանը պետք է կայացնի որոշում՝ մոտ, թե հեռու: Միակ «ելակետն» այդ առումով Բելառուսն է, որի հետ միութենական պետության հարցը Ռուսաստանը քննարկում է բաց, բայց ամենևին ոչ այսօր կամ երեկ, այլ արդեն ավելի քան երկու տասնամյակ:
Սակայն այն, ինչ քննարկվում է Բելառուսի հետ, ինքնաբերաբար չի նշանակում քննարկում բոլոր այն երկրների հետ, որոնց հետ Ռուսաստանն ունի ինտեգրացիոն ընդհանուր հարթակներ և որոնց համարում է իր ազդեցության կամ պատասխանատվության գոտի: Առաջին պատճառը շատ պարզ է՝ այդ գոտին կամ հետխորհրդային տարածությունը, եթե սահմանենք այդ կերպ, այսօր խիստ բազմաբնույթ է և հնարավոր չէ դրա հանդեպ մոտենալ այսպես ասած միատարր տարբերակներով կամ մոդելներով: Իհարկե կարող է հնչել փաստարկ կամ հակափաստարկ, որ այդ գոտին բազմաբնույթ էր նաև մեկ դար առաջ, երբ այդուհանդերձ ստեղծվեց բոլշևիկյան միությունը: Ամբողջ հարցն այն է, որ գուցե հայկական հանրության համար է հարյուր տարի առաջ եղած աշխարհն ու աշխարհաքաղաքականությունը նույնը և այսօր, սակայն գործնականում տարբերությունները ահռելի են թե ուժերի հարաբերակցության, թե խաղացողների, թե տեխնոլոգիաների, թե քաղաքականության գործիքակազմի առումով:
Այսօր աշխարհը խիստ փոքրացած է, ըստ այդմ տարածություններն այսօր էապես կրճատված են, հետևաբար «ձեռքերն էլ երկարած»: Դա բոլորովին չի նշանակում, որ Ռուսաստանը կամ դրա նախագահ Պուտինը, նրա շրջապատը չունեն խորհրդային «կարոտաբաղձություն» և չեն վերականգնի միությունը առաջին իսկ հնարավորության դեպքում: Եվ անկասկած, դա չի նշանակում, որ Ռուսաստանի իշխանությունը չի փորձում առավելագույնս ամրապնդել իր դիրքերը հետխորհրդային գոտում: Սակայն, այդ ամենն էլ իր հերթին չի նշանակում «միութենական պետության» օրակարգի տարածում այդ գոտու ամբողջ երկարությամբ կամ կորագծով: Որովհետև առաջինը և ամենից լավ հենց ՌԴ իշխանությունը գիտե, որ չունի այդպիսի նպատակ սահմանելու և օրակարգ ձևավորելու հնարավորություն: Ռուսաստանն այդ հարցում ունի երկու առանցքային հակառակորդ՝ համեմատաբար փոքրերը չհաշված: Երկու առանցքային հակառակորդները ԱՄՆ ու Չինաստանն են: Միութենական պետության օրակարգի բացակայությունը Հայաստանի համար իհարկե հանգստանալու, թուլանալու և հաճույք ստանալու առիթ կամ պատճառ չէ: Դրա բացակայությունը ամենևին չի նշանակում աշխարհաքաղաքական ռիսկերի և այդ թվում առաջին հերթին ռուսական հավակնությունների բացակայություն, այդ հավակնություններից բխող ռուս-ամերիկյան, ռուս-թուրքական բարդ հարաբերությունների համատեքստում եղած ռիսկերի բացակայություն: Պարզապես, անհրաժեշտ է քաղաքական, դիվանագիտական միտքը կենտրոնացնել իրական մարտահրավերների վրա, չընկնելով մտացածին և ավելի շուտ դեկլարատիվ ելակետերով ձևավորված մարտահրավերի հետևից և չվատնելով ավելորդ միտք, էներգիա, ժամանակ: Ավելին, Հայաստանն այդ իմաստով պետք է պատրաստ լինի թերևս այն հեռանկարին, երբ Ռուսաստանը ինքը կփորձի գտնել իր «դեմքը պահելով» ազդեցություն «օպտիմալացնելու» անհրաժեշտության հետ կապված լուծումներ: Որովհետև, երբ Ռուսաստանը փորձում է որևէ այդպիսի պարագայում նահանջել կամ զիջել «դեմք պահելով», սովորաբար դա արվում է հայ ժողովրդի դեմքի հաշվին, և որպես կանոն էլ նրանք, որոնք Ռուսաստանին պարտադրում են այդ նահանջը, ամենևին դեմ չեն լինում ՌԴ դեմք պահելու այդ մեխանիկային:
