Առանց Ռուսաստանի դա անել հնարավոր չէ, հայտարարել է ՌԴ նախագահ Պուտինը Վալդայ փորձագիտական ակումբում, անդրադառնալով հայ-ադրբեջանական խնդրին և մասնավորապես սահմանազատման ու սահմանագծման հարցին: Պուտինը ասել է, թե քարտեզները, որոնք ցույց են տալիս, թե ինչպես է անցել սահմանը ԽՍՀՄ շրջանում, Ռուսաստանի ԶՈՒ գլխավոր շտաբում են: «Հիմնվելով այդ փաստաթղթերի վրա, երկու կողմն էլ պետք է հանգիստ քննարկի. կան բաներ, որոնք նույնպես փոխզիջումներ են պահանջում. ինչ-որ տեղ ինչ-որ բան հարթեցնել, ինչ-որ տեղ ինչ-որ բան փոխանակել: Միայն այնպես, որ դա ճանաչվի, հասկանալի լինի, որ դա ձեռնտու լինի երկու կողմերին էլ: Կարելի՞ է դա անել, թե՞ ոչ։ Կարելի է», հայտարարել է Պուտինը:
Ինչպես նշել են քարտեզագիտության հայաստանյան որոշ մասնագետներ, ԽՍՀՄ շրջանի քարտեզները պատկանում են տարբեր ժամանակահատվածների: Դա նշանակում է, որ իրավիճակն այդ առումով միարժեք չէ և կախված է այն հանգամանքից, թե Ռուսաստանը հատկապես ինչ ժամանակաշրջանի քարտեզներ դուրս կբերի ԶՈՒ գլխավոր շտաբի արխիվից և ում կբավարարեն այդ քարտեզներն ավելի շատ՝ հայկակա՞ն, թե՞ ադրբեջանական կողմին: Հավաքականորեն, դրանք իհարկե ավելի շուտ կբավարարեն ռուսական կողմին: Այլ կերպ ասած՝ Պուտինը պարզապես հայտարարել է այն մասին, որ հայ-ադրբեջանական սահմանագծման և սահմանազատման խնդրի «հեռակառավարման վահանակը» գտնվում է Ռուսաստանի ձեռքին: Սա էլ իր հերթին նշանակում է, որ նա պարզապես հայտարարում է «տենդեր», թե ով ավելի «բարձր գին» կառաջարկի քարտեզների համար, իհարկե այն շահի շրջանակում, որ իր համար դիտարկել կամ գծել է Ռուսաստանը տվյալ պարագայում: Այդ իրավիճակը իհարկե բոլորովին էլ զարմանալի կամ անսպասելի չէ, և անգամ նորություն էլ չէ:
Ամբողջ խնդիրն այն է, թե կա՞ արդյոք դրան այլընտրանք: Անկասկած է թերևս, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանն իրենք՝ երկկողմ ձևաչափով, որևէ կերպ չեն գտնելու այդ այլընտրանքը, հետևաբար միջնորդությունը գործնականում անխուսափելի է: Ըստ այդմ առաջանում է հարց, թե ինչ առաջարկ ունի որևէ այլ խաղացող, որ պատրաստ է միջնորդել Հայաստան-Ադրբեջան սահմանազատման և սահմանագծման գործընթացին: Այդ մասին հայտարարություն անողները եղել են շատ, օրինակ Եվրամիությունը, ԱՄՆ ևս հայտնել է այդ հարցում կողմերին օգնելու պատրաստակամություն: Իհարկե, թվում է, որ հենց իրենք կողմերը պետք է ընտրեն միջնորդներին: Ամբողջ հարցն այն է սակայն, որ այդ ընտրությունը կարող է կախված լինել այն բանից, թե սահմանագծման և սահմանազատման ինչ հիմք և մեխանիսմ է առաջարկում որևէ միջնորդ: Ռուսաստանի առաջարկը պարզ է: Է՞լ ինչ առաջարկներ կան, առնվազն որպես ելակետ կամ մեկնակետ, եթե իհարկե կա այդ հարցի տակ մտնելու գործնական պատրաստակամություն՝ պարզապես հայտարարություններից, իսկ իրականում խնդիրը Ռուսաստանի վրա թողնելուց բացի:
