«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ֆրանսահայ քաղաքագետ Կայծ Մինասյանը։
–Պարոն Մինասյան, ի՞նչ դիտարկումներ ունեք Հայաստանի ներքաղաքական կյանքի մասին։ Ընդդիմությունը հայտարարում է, որ կարող է անցնել փողոցային պայքարի այս իշխանությանը հեռացնելու համար։ Դա ինչքանո՞վ աշխատող տարբերակ կարող է լինել։
-Աստիճանաբար փակուղի կմտնենք ՝ խցանման վտանգով: Պառակտիչ և երկակի քաղաքական կյանքը ցույց է տալիս իր սնանկությունը, քաղաքական առաջարկը գրեթե զրոյական է: Մեծամասնությունը գտնվում է արտակարգ իրավիճակների կառավարման ինչ -որ ձևում և դրանից դուրս չի գալիս: Խորհրդարանական ընդդիմությունն ատում է իշխանությունը, որը կապ չունի քաղաքականության հետ: Այս բևեռացումը սյուրռեալիստական է, ավելորդ, վտանգավոր և հնացած:
Սյուրռեալիստական, քանի որ չմոռանանք, որ յուրաքանչյուր երկրորդ ընտրողից 2021 -ի հունիսին չի գնացել քվեարկության, անհրաժեշտ է, որ քաղաքացիական հասարակությունը ներդրվի քաղաքականության մեջ, քանի որ դա Հայաստանի ապագան է:
Անօգուտ է, քանի որ քաղաքական ուժերն ավելի շատ իրենց թուլությունն են ցույց տալիս, քան ուժը: Չկարողանալով արձագանքել Ադրբեջանի և այլուր սադրանքներին, կառավարությունը ցույց է տալիս իր թուլությունը: Միկրոհավաքներով փողոցները գրավելու ցանկությամբ, ընդդիմությունը ցույց է տալիս իր անզորությունն ու թուլությունը:
Վտանգավոր է, քանի որ պառակտումը կարող է հանգեցնել անվերահսկելի պոռթկումների և միջազգային հանրությանը կհանգեցնի այն համոզման, որ Հայաստանն ի վիճակի չէ ինքն իրեն աջակցել:
Հնացած է, քանի որ մեծամասնությունն ու ընդդիմությունը օբյեկտիվ դաշնակիցներ են: Ընդդիմությունը ժամանակն անցկացնում է մեծամասնությանը հարվածելով և հակառակը: Ի՞նչ նպատակով: Պարզապես «Երրորդ (IIIրդ) Ուղղության »՝ անկախության և անվտանգության Ուղղությունը առաջացումը կանխելու համար, այն, ինչ ես անվանում եմ «Արամ Մանուկյան Ուղղությունը».
Հաշվի առնելով այս աղետալի դիտարկումը, արտախորհրդարանական ընդդիմության, հասարակության մեջ տարածվող այս կազմակերպված և ոչ ֆորմալ խմբերի գործն է` հավաքվել և հայերին «IIIրդ Ուղղությունը» (Արամի Ուղղությունը) առաջարկել: Սփյուռքում նույնպես կան խմբեր, այլախոհներ, որոնք ասում են «ոչ ներկայիս իշխանությունը, ոչ հին իշխանությունը»:
«Արամի Ուղղությունը» այն է, որը հիմնված է անկախության, անվտանգության, սոցիալական պայմանագրի, ժողովրդավարության, սոցիալական արդարության և ազգային միասնության և կոռուպցիայի դեմ պայքարի վրա: Մի խոսքով`հզոր, թափանցիկ, արդար և անկախ Պետության վրա: Ժամանակն է, որ նրանք, ովքեր իրենց ճանաչում են Արամի Ուղղությամբ, համախմբվեն հայաստանյան քաղաքական կյանքի երկու ոլորտներում (Հայաստանն ու Սփյուռքը) և համախմբվեն մեկ ազգային, ժողովրդավարական, սոցիալական ձևավորման մեջ ՝ ծառայելով իրական պետության, այլ ոչ թե fake-պետության (կեղծ-պետության) որ հայերն տառապել են 30 տարի շարունակ: Եկել է Երրորդ Ուղղության ստեղծելու ժամանակը:
–Առհասարակ՝ տեսնո՞ւմ եք արտահերթ զարգացումների հեռանկար այս փուլում, այս որակի խորհրդարանը կարո՞ղ է երկար կյանք ունենալ։
– Վստահությունը ոչ մի տեղ չկա: Ոչ մեծամասնության մեջ, ոչ էլ ընդդիմության: Ո՛չ իշխանության և հասարակության, ո՛չ Հայաստանի և Արցախի, ո՛չ հայրենիքի ու սփյուռքի, ո՛չ էլ սփյուռքի համայնքների միջև: Վստահության պայմանագիրը խզված է: Այն պետք է շտկվի, բայց ես չեմ կարծում, որ այս ուժը և այս ընդդիմությունը ունակ են մտածել ընդհանուր շահի մասին: Ինչո՞ւ: Որովհետև երկու կողմերն էլ չեն ցանկանում ընդունել այն գաղափարը, որ իրենք են պատասխանատու ռազմական պարտության համար: Կարճ ժամանակում կորստի պատասխանատվությունը կրում է Նիկոլ Փաշինյանը: Հին ռեժիմը պատասխանատու է երկարաժամկետ պարտության համար: Բայց ոչ ոք այդ ամենի հետ կապված չի գործում։. Ի՞նչ օգուտ ունի մեր զինվորների գերեզմանների առաջ ծնկի իջնելը, եթե Հայաստանը կտրուկ չարձագանքի, երբ Հայաստանը կորած է: Ինչ վերաբերում է ընդդիմությանը, ապա այն օրը, երբ նա ընդունի, որ այլևս խոսելու իրավունք չունի, քանի որ նրա պատմությունն աղետալի է արդեն 30 տարի, այդ դեպքում Հայաստանը վերջնականապես շրջելու է ամոթի և Երևանի կարտելի էջը: Նիկոլ Փաշինյանի ճակատին գրված է «Պարտություն», իսկ Ռոբերտի և Սերժի ճակատին ՝ «Կոռուպցիա»: Մենք պետք է դուրս գանք դրանից, և նրանց մնում է համարձակություն ունենալ `թույլ տալու, որ հայերը պատրաստվեն ապագային: Առանց նրանց:
– Նկատելի է իշխանությունների ու դաշնակցության դրսի կառույցների վատ փոխհարաբերությունները։ Իրանի մասնաճյուղից հայտարարություն եղավ նույնիսկ՝ հորդորելով այս իշխանություններին իրենց հետ առևտրի լեզվով չխոսել։ Ու՞ր կարող է տանել այդ հակասությունը։
-Ինչպես ձեզ ասացի, քաղաքական ուժերի միջև այլևս վստահություն չկա: Իսկ երբ վստահությունը վերանում է, գերակշռում են ապատեղեկատվությունը, տիրում են սադրանքներն ու անհանդուրժողականությունը: Ֆրանսիայում և Իրանում սփյուռքի դեմ Հայաստանի կառավարության սադրանքները պետք է դադարեն: Հայաստանի իշխանությունները պետք է արագ վերջ տան սադրանքի այս խաղին `փորձելով ապակայունացնել տեղական կառույցները: Ինչ վերաբերում է ՀՅԴ-ին, ապա նրանց խնդիրն է լուծել իրենց խնդիրները ՝ առերեսվելով Հայաստանում և այլուր սեփական ռեկորդին, բայց նրանք նույնպես պետք է դադարեն բամբասանքների տարածումը:
Ամենավատ սցենարում `կառավարությունը կարող է ձգտել արգելել ՀՅԴ-ին Հայաստանում: Բայց ես դրան չեմ հավատում: Դա լուրջ հարձակում կլիներ ժողովրդավարության վրա, և դա կհիշեցներ Լեւոն Տեր Պետրոսյանի մութ օրերը:
Առավել քիչ մռայլ սցենարում, ատելության պարույրը կարող է կանգ առնել այն հիմքով, որ իշխանությունը և ՀՅԴ-ն հանկարծակի լցվեն պատասխանատվության զգացումով: Բայց ես էլ դրան չեմ հավատում, քանի որ երկու կողմերն էլ չեն ցանկանում բաց թողնել:
Ինձ թվում է, որ միջանկյալ սցենարը ամենահուսալին է, այն է, որ ՀՅԴ-ն ցանկանում է ապակայունացնել ռեժիմը, իսկ ռեժիմը `մեծացնել իր ազդեցությունը սփյուռքում` թուլացնելով դաշնակցական ցանցը:
– Ինչքանո՞վ են դաշնակցական կառույցները սփյուռքում ծառայում իրենց բուն նպատակին, թե՞ հակառակը՝ Փաշինյանը ճիշտ է, ծավալում են հակապետական գործունեություն ու զբաղված են իշխանություններին վարկաբեկելով։
–Այն, ինչ կարող եմ ձեզ ասել, այն է, որ Միացյալ Նահանգների արևմտյան ափից դուրս ՀՅԴ մյուս ճյուղերը խիստ քննադատաբար են վերաբերվում ռեժիմին: Բայց դա չի նշանակում, որ ԱՄՆ արևմտյան ափի ՀՅԴ այլախոհական շարժումը նիկոլամետ է: Դա ճիշտ հակառակն է: Նա այլևս չի վերցնում իր պատվերները ՀՅԴ Բյուրոյից, բայց Նիկոլ Փաշինյանի ռեժիմը գրավատուն չէ, ռելե չէ: Նա ավելի ու ավելի մոտ է Երրորդ (III) Ուղղության գաղափարի նկատմամբ:
