44-օրյա պատերազմի հանգամանքների ուսումնասիրության քննիչ հանձնաժողով ստեղծելու «Լուսավոր Հայաստան» կուսակցության առաջարկը մերժել են «Իմ քայլը» մեծամասնությունը՝ ինչը հասկանալի է քաղաքական իրողությունների համատեքստում, և ՀՀԿ-Ն: Թվում է, որ այդ մեկը հասկանալի չէ, սակայն առերևույթ: Իրական քաղաքականության ռեժիմում հասկանալի է նաև ՀՀԿ մերժումը: Հիշեցնենք, որ ըստ ԼՀԿ առաջարկի, Քննիչ հանձնաժողովը պետք է կազմվեր խորհրդարանի վերջին ընտրությանը ԱԺ անցած ուժերից, և 3 տոկոսից ավելի ձայն ստացած մյուս երեք կուսակցություններից՝ ՀՅԴ, Մենք դաշինք, ՀՀԿ: Բոլոր ուժերը տվել են հավանություն, իսկ ՀՀԿ-ն մերժել է:
Առերևույթ անհասկանալի է, որ ընդդիմությունը մերժում է ընդդիմության առաջարկը՝ ուսումնասիրել աղետալի և ողբերգական պատերազմի հետևանքը: ՀՀԿ-ն պատճառաբանել է, թե այս իշխանության ժամանակ անհնար է բացահայտել իրական պատկեր: Իհարկե, ռացիոնալ փաստարկ է, սակայն քննիչ հանձնաժողով ստեղծելը թույլ կտար ավելի առարկայորեն ցույց տալ իշխանոության խոչընդոտելու փորձերը, եթե լինեին այդպիսին: Խնդիրը սակայն անշուշտ առերևույթ դաշտում բերված փաստարկները չեն: ՀՀԿ դիրքորոշման մոտիվների լայն համատեքստին մենք անդրադարձել ենք պարբերաբար:
17 կուսակցությունների արմատական ձևաչափի մաս կազմող ՀՀԿ-ն իրականում ավելի շուտ ընդդիմություն է հենց այդ կուսակցություններին, առնվազն այն պարզ պատճառով, որ այդ ձևաչափը իրականում դե ֆակտո գոյություն է ունեցել դեռևս Սերժ Սարգսյանի նախագահության շրջանում, իհարկե տարբեր կոնֆիգուրացիաներով: Հենց այդ ձևաչափին է, որ Սերժ Սարգսյանը չի հանձնել կամ փոխանցել իշխանությունը: Թե ինչու, դա կարող է լինել առանձին այսպես ասած քննիչ աշխատանքի կամ գործընթացի առարկա: Ավելին, հենց այդ ինչո՞ւ-ի մեջ թերևս ավելի շատ պատասխաններ լինեն պատերազմի վերաբերյալ, ընդ որում թե 44-օրյա պատերազմի, թե նաև ապրիլյան քառօրյա պատերազմի վերաբերյալ, քան բուն պատերազմ քննող որևէ հանձնաժողովի:
ՀՀԿ դիրքորոշումն այդ իմաստով տողատակում թերևս ստանում է այլ քաղաքական բովանդակություն, մասնավորապես այն, որ ոչ միայն և գուցե ոչ այնքան այս իշխանության, այլ այս ընդդիմության պայմաններում հնարավոր չէ խոսել պատերազմի իրական պատկերը բացահայտելու մասին: Իսկ ամբողջ հարցն այն է, որ պատերազմը դրանք լոկ ռազմական գործողությունները, դրանց ընթացքն ու կառավարումը չեն: Պատերազմը նախ դրան հասցրած կամ դրան հասցնելը կանխել չկարողացած քաղաքական գործընթացներն են, աշխարհաքաղաքական շերտերը: Իսկ դրանք իսկապես հնարավոր չէ բացահայտել, քանի դեռ Հայաստանի անվտանգությունը կախված է մեկ աշխարհաքաղաքական կենտրոնից, և գործնականում դրանից են կախված թե իշխանությունը, թե ընդդիմությունը, այն էլ սիրահոժար:
