«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է քաղաքագետ Արկադի Վարդանյանը։
– Պարոն Վարդանյան, ՌԴ պաշտպանության նախարար Շոյգուի՝ Հայաստան և մասնավորապես Գյումրու ռուսական 102-րդ ռազմաբազա այցելությունից պարզ դարձավ, որ բազան արդիական նոր սպառազինություններով ու տեխնիկայով է համալրվելու։ Ի՞նչ կարծիք ունեք այս մասին։
– Ես վաղուց եմ նշել՝ այդ բազայի պոտենցիալը պետք է ոչ թե կրկնապատկվի, այլ ընդհանրապես այդ բազան պետք է վերացվի որպես այդպիսին։ Այն մեծ վտանգ է ներկայացնում ու դարձնում թիրախ զանազան ուժերի համար։
Կրկնում եմ՝ այդ բազան պետք է վերացվի՝ ճիշտ այնպես, ինչպես ժամանակին Միխեիլ Սաակաշվիլին վերացրեց Վրաստանում առկա ռուսական բազան։ Իմիջիայլոց, այդ բազան գրեթե ամբողջ կազմով տեղափոխվել է Վրաստանից Հայաստան։ Թե ինչպիսի վնասներ ենք մենք կրել այդ բազայի առկայությունից՝ բոլորին հայտնի է. քանի մարդկանց են ծեծել, սպանել, գնդակահարել գիշերվա հազարին՝ մենք այդ ամենը գիտենք։ Մենք նաև գիտենք, թե ինչպես են ընթացել դատաիրավական պրոցեսները այդ ոճրագործությունների հետ կապված։ Նախ՝ մեր բյուջեի համար է հավելյալ, ոչ մեկի համար անհրաժեշտություն չունեցող ծանրություն, իսկ ռազմաքաղաքական տեսանկյունից շատ վտանգավոր երևույթ է մեզ համար։
– Իսկ ի՞նչ նպատակով է Ռուսաստանն այժմ հզորացնում այդ բազայի ռազմական պոտենցիալը։
– Դա պետք է կապել այն իրադարձությունների հետ, որ տեղի են ունենում Սիրիայի հյուսիսային տարածքներում։ Նաև՝ Պուտին-Էրդողան պայմանավորվածությունների շրջանակներում է։ Ռուսաստանն ու Թուրքիան ձեռք ձեռքի տված այնքան են մերձեցել, այնքան են համապատասխանեցրել իրենց ագրեսիվ ընդհանուր նկրտումները, որ հասկանալի է այս ամենը։ Ռուսներն ավելի շատ ուժ են ուզում կուտակել այս տարածաշրջանի սահմանամերձ գոտում, որը մեր երկիրն է՝ Հայաստանը, որպեսզի անհրաժեշտության դեպքում կարողանան գործածել։ Նախ՝ այստեղից ավելի մոտ է՝ հեռահար հրթիռներ պետք չէ օգտագործել, և զորքը շատ արագ կարելի է տեղափոխել համապատասխան շրջան։ Ինչպես հայտնի է, հիմա ռուսական ռազմական ոստիկանությունն է վերահսկում իբրև թե քրդերի հեռացումը, դա էլ, իմիջիայլոց, Ռուսաստանի դիվանագիտության հատուկ գործողությունն է։ Մենք հիշում ենք՝ ոչ վաղ անցյալում ռուսները նույնպես քրդամետ քաղաքականություն էին վարում, բայց հիմա կտրուկ փոխեցին իրենց տրամադրվածությունը ու մերձեցան Թուրքիայի հետ։ Ամեն դեպքում դա մեզ համար շատ մեծ վտանգ է պարունակում, և ես դա շաղկապում եմ Սիրիայում տեղի ունեցող իրադարձությունների հետ։
– Հայաստանում ՌԴ դեսպանն է խոսել բազայի գոյությանը դեմ արտահայտվողների մասին և նշել, որ այդ խմբերը սեպ են խրում հայ-ռուսական հարաբերություններում։ Ի՞նչ կասեք իր այդ դիտարկման մասին։
– Կարծում եմ, որ բոլոր տեսակի սեպերը, որոնք խրվում են հայ-ռուսական հարաբերություններում, դրանց բոլորի արմատները գտնվում են Ռուսաստանում ու Ռուսաստանի կողմից իրականացվող քաղաքականության շրջանակներում։ Գյուլնազ տատի հեքիաթների նման մի բան է դարձել, պարզապես ձանձրացնում է։
Դուք հիշատակեցիք Ռուսաստանի դեսպանատան արձագանքը։ Նաև բավականին տարակուսելի է այն արձագանքը, որը հնչեցվեց Ռուսաստանի դեսպանատան կողմից, և որն առնչվում էր ԱՄՆ Կոնգրեսի ներկայացուցիչների պալատի որոշմանը, որովհետև այնտեղ էլ հնչեցին ոչ միանշանակ կարծիքներ։ Կարելի է եզրակացնել, որ ռուսների համար դա այնքան էլ հաճելի գործողություն չէր։ Չնայած այն չունի կտրուկ օրենսդրական նշանակություն ունեցող գործողություն, բայց իրենք այդ փաստի տակ քողարկում են նաև հայ-ամերիկյան մերձեցման հեռանկարները, բայց դա իրենց ամենևին ձեռնտու ու շահավետ չէ։ Ռուսաստանի կողմից հնչող հայտարարությունները վաղուց արդեն նորություն չեն, հենց այդպես էլ պետք է լինի։ Ինքներս մեզ համար պետք է որոշենք, թե ինչ ուղիով ենք ընթանալու հեղափոխության շարունակության ճանապարհին, ուր ենք գնում, ում հետ ենք ուզում գնալ և վերջնականապես ինչ ենք ուզում մեր երկրի համար ապահովել։ Ո՛չ հասարակության և ոչ էլ, առավել ևս, իշխանության շրջանակներում ես միանշանակ կայացված որոշում առայժմ չեմ տեսնում։ Քաղաքակիրթ աշխարհը մեզ ուշադիր հետևում է և շատ հարցերի պատասխաններ մինչ օրս չի կարողանում ստանալ։
