«Առաջին լրատվական»–ի զրուցակիցն է ՀՀ նախկին վարչապետ , ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության պատգամավոր Խոսրով Հարությունյանը:
-Պարոն Հարությունյան, ԱԺ չորս ոչ իշխանական ուժերը ապրիլի 28-ին պատրաստվում են կառավարությանն անվստահության հարցը բարձրացնել, ի՞նչ կարծիք ունեք այդ մասին:
–Եթե խոսենք քաղաքագիտական տերմինալոգիայով և մեծ քաղաքականության տրամաբանությամբ, ապա ինձ համար հասկանալի է մեկ բան՝ ցանկացած կառավարություն ձևավորվում է քաղաքական մեծամասնության կողմից: Եթե ընդդիմությունը կառավարությանն անվստահություն հայտնելու հարց է բարձրացնում և ենթադրում է, որ դրանով ինքը կհասնի կառավարության փոփոխության, ապա կարծես ընդդիմությունն ասում է՝ այս կառավարությունը թող չլինի ձեր կողմից ձևավորված, ձեր կողմից ցանկացած այլ կառավարություն մեզ համար ընդունելի է, այսինքն՝ ինձ մոտ այնպիսի տպավորություն է, որ կարծես պերսոնացված վերաբերմունք են ցույց տալիս:
Կառավարությունն իրականացնում է Ազգային ժողովում քաղաքական մեծամասնության նախընտրական խոստումներն ու ծրագրերը, հտևաբար՝ բարձրացնել հարց կառավարության անվստահության հետ կապված, նույնն է ինչ որ քաղաքական մեծամասնության անվստահության հարցը բարձրացնել:
–Բացառո՞ւմ եք, որ քաղաքական մեծամասնության մեջ կգտնվեն մարդիկ, ովքեր այդ ուժերի հետ միասին կողմ կքվեարկեն կառավարությանն անվստահություն հայտնելու ոչ իշխանական ուժերի նախաձեռնությանը:
–Ես դա չեմ բացառում, բայց դրա քաղաքական հետևանքները չեն ենթադրում, որ ընդդիմությունը կձևավորի կառավարությունը: Հետևաբար, եթե մենք փորձում ենք բարձրաձայնել կառավարությանն անվստահություն հայտնելու մասին, ավելի կոռեկտ և ճիշտ կլինի, որ խոսքը լինի քաղաքական մեծամասնությանն անվստահություն հայտնելու մասին: Այլ հարց է, որ ես պատրաստ եմ ցանկացածի հետ բանավիճել, թե նման հարցադրումը որքանով է այսօր լիաժեք և տեղին՝ դա հարցի մի կողմն է, բայց ես այսօր խոսում եմ զուտ քաղաքական, իրավական մասին, նույնիսկ իրավաքաղաքական առումով ցանկացած նախաձեռնություն իր տրամաբանությունը պետք է ունենա:
–Իսկ Դուք, որպես նախկին վարչապետ, ինչպե՞ս եք գնահատում կառավարության աշխատանքը, լիովին բավարարո՞ւմ է, անվստահություն հայտնելու հիմքեր չկա՞ն:
-Որևէ կառավարության աշխատանք երբեք չի կարող լիովին բավարարել հանրությանը, և ես՝ թե՛ որպես նախկին վարչապետ, թե՛ որպես նախկին ԱԺ նախագահ, կարող եմ ասել, որ դա կլիներ ուտոպիա, եթե կառավարությունն իր գործունեությամբ բոլորին բավարարեր, այն էլ մի կառավարություն, որ աշխատում է ճգնաժամային կամ հետճգնաժամային պայմաններում, որտեղ խնդիր է դրված ճգնաժամի հետևանքները հնարավորինս մեղմելու և աշխատում է ոչ ստանդարտ իրավիճակներում՝ թե՛ քաղաքական, թե՛ աշխարհաքաղաքական, թե՛ տնտեսական: Նման պայմաններում կառավարությունը չի կարող անթերի գործել: Եվ ես հեռու եմ այն կարծիքից, որ կառավարության գործունությունը կարող էր բոլորին բավարարել, ես հեռու եմ այն կարծիքից, որ կառավարությունն անթերի է գործում, ես հեռու եմ այն կարծիքից, որ կառավարությունը սխալներ թույլ չի տվել, բայց դրա հետ միասին ես փաստում եմ, որ այդ նույն կառավարությանը որոշ բաներ հաջողվել են և ոչ երկրորդական բաներ:
–Հանրության համբերության բաժակը չե՞ք կարծում, որ պարտադիր կուտակային համակարգի ներդրումից հետո լցվեց, և դժգոհությունը հատկապես դրանից հետո մեծացավ:
–Ես կարծում եմ, որ պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգը առիթն էր, պատճառը չէ:
-Դուք դա բարեփոխում համարո՞ւմ եք:
–Այո, ես դա բարեփոխում համարում եմ և ես առիթ եմ ուենցել այդ մասին խոսելու:
–Ձեր վարչապետության տարիներին նման մտահղացում եղե՞լ է:
–Ցավոք, պետք է ասեմ, այն ժամանակաշրջանում, որ ես վարչապետ եմ աշխատել, բոլորովին այլ խնդիրներ էին դրված: Մենք ընդամենը այդ ժամանակաշրջանում շրջափակման պայմաններում մարդկանց հացով ապահովելու, պատերազմի մեջ գտնվող բանակին հացով ապահովելու խնդիր էինք դնում: Համաձայնեք, այդ պայմաններում ռեֆորմի մասին խոսելն առնվազն ոչ լուրջ կլիներ:
–Իսկ հիմա այս պայմաններում և ժամանակաշրջաններում դրա ճիշտ ժամանակն էր, չնայած նաև այն հանգամանքին, որ հանրության 80 տոկոսը, նախագահի խոսքերով, դեմ է դրան:
-Նախագահը փաստում է այն, ինչ որ կա, խոսքն այն մասին է, որ ոչ թե 80 տոկոսը դեմ է, որովհետև երբևէ բարեփոխումներ չի ուզում, այլ, իմ կարծիքով, խոսքն այն մասին է, որ կառավարությանը չի հաջողվել իր համար կարևորագույն այդ բարեփոխումը այդ պրոցեսին համապատասխան ձևով հանրությանը ներկայացնել:
Ես համոզված եմ, որ շատ-շատերը, որ դեմ են արտահայտվում, նույնիսկ մանրամասներին տեղյակ չեն, չգիտեն ինչի մասին է խոսքը: Ես համոզված եմ, որ կենսաթոշակային բարեփոխումներին դեմ այս շարժումը առիթն էր և ոչ պատճառը, պատճառն այլ տեղ պետք է փնտրել:
-Բացառո՞ւմ եք , որ Սահմանադրական դատարանը հօգուտ այս շարժման որոշում կկայացնի, ԱԺ նախագահն էլ ասաց, որ փոփոխություն կլինի:
–Նախ ես ոչինչ չեմ բացառում, քաղաքականության մեջ ոչինչ չի կարելի բացառել, ես ինքս 18 առաջարկ եմ ներկայացրել սոցապնախարարությանը, և ուղղակի մի քանի օր առաջ դրանք քննարկվել են և մի մասնն անկասկած ընդունվել է: Նման շատ կարևոր շատ բարդ օրենքը չի կարղ փոխվել, անկասկած, նրա կիրառման ընթացքում մենք ինչ-որ բաներ կշտկենք, այսինքն՝ օրնեքն ինքը փոփոխությունների կարիք ունի: Բայց մենք կանգնած ենք կենսաթոշակային համակարգը բարեփոխումների ենթարկելու անխուսափելի անհրաժեշտության առաջ. սա է խնդիրը, մենք այս հարցի պատասխանը պետք է հնչեցնենք:
Գնալով քաղաքացիների տեսակարար կշիռը մեր հանրության մեջ մեծանում է, որովհետև կյանքի տևողությունը երկարել է, 63 տարեկանից հետո ապրող մարդկանց քանակն էլ աճել է, երկրորդը՝ դրա հետ միասին պետությունը պատասխանատու է իր թոշակառուների արժանավայել կյանքն ապահովելու հարցում: Հետևաբար, նա պետք է այնպիսի կենսաթոշակ նշանակի, որ մարդիկ կարողանան արժանավայել ապրել, սա սահմանադրական անխուսափելի պարտադրանք է:
Ընդդիմախոսներն ասում են՝ մի պարտադրեք, կամավոր թող կուտակեն: Թուլ տվեք ասել, որ 23-24, 40 տարեկան մարդիկ չեն մտածում, որ ծերանալու են: Ես ինքս կենսաթոշակի մասին սկսել եմ մտածել 61-62 տարեկան հասակում, ես 30 տարեկանում մտածում էի, որ չեմ էլ ծերանալու: Այն, որ 30 տարեկանը կամավոր կկուտակի, խիստ կասկածելի է, բայց 60, 63 տարեկանում պետությունից արժանավայել թոշակ է պահանջելու՝ մոռանալով, որ ինքը կարող էր կուտակել, բայց չի կուտակել: Խոցելի՞ են մոտեցումները, եկեք քննարկենք, բայց ընդդիմախոսներն ընդհանրապես մերժում են այդ բարեփոխման գաղափարը:
–Բարեփոխման գաղափարը չեն մերժում, «պարտադիրն» են մերժում:
-Պարտադիրն էլ հենց բարեփոման իմաստն է, այդ դեպքում թող առաջարկեն՝ ինչպես անենք, որ մեր կնեսաթոշակառուների թոշակը բարձրանա:
–Պարոն Հարությունյան, հնարավո՞ր է, որ ոչ իշխանական չորս ուժերը կարողանան հենց այս հարցում օգտագործել բնակչության դժգոհությունը և հասարակական ընդվզման շնորհիվ հասնեն սկզբում կառավարության, հետո՝ նախագահի փոփոխության:
–Դա ոչ իշխանական ուժերի փափագն է:
–Գուցե նաև նրանց աջակցում են:
–Ներսո՞ւմ, թե՞ դրսում:
–Դրսում:
–Չի բացառված:
-Ակնհայտ երեք պրոռուսական ուժերն են, գուցե այդ գործընթացներում Ռուսաստանի աջակցությո՞ւնն ունեն:
-Ես ընդհանրապես մութ սենյակում կատու չեմ փնտրում, առավել ևս, որ այդ սենյակում կատու չկա: Ենթադրությունների ոլորտում շատ բան կարելի է ասել: Ես հեռու եմ այն կարծիքից, որ որևէ մեկը օտար ուժի հանձնարարականն է կատարում: Ես չեմ ուզում այդպես մտածել, դա մեզ բոլորիս արժեզրկում է: Անշուշտ, Հայաստանի ներքաղաքական իրավիճակը աշխարհաքաղաքական բաղադրիչ ունի իր մեջ, Հայաստանում վիճակը՝ որքան վատ, այնքան հարևանների ազդեցույթունն ավելի արդյունավետ, ուզենք, թե չուզենք՝ դա կա: Հիմա ով է դա ցանկանում, արտաքին որ ուժն է ուզում, մեր խնդիրն էլ այն է, որ քաղաքական ուժերով այնպիսի երկխոսություն ծավալենք, որ, մեծ իմաստով, մեր նավը չկորցնենք:
