Ռուսաստանը հայտարարել է, որ հուլիսի 7-ին Թուրքիա կհասնի Ս-400 ՀՕՊ համակարգերի առաջին խմբաքանակը, որը Թուրքիայում տեղակայելու համար այդ երկիր կժամանեն նաև ռուս մասնագետներ: Ս-400 ՀՕՊ համակարգերի ռուս-թուրքական գործարքը սրել է Թուրքիայի հարաբերությունը ԱՄՆ-ի և ՆԱՏՕ-ի հետ:
Վաշինգտոնը խոսում է ընդհուպ պատժամիջոցների մասին, նաև հայտարարել է Թուրքիային F-35 հինգերորդ սերնդի ռազմական կործանիչների վաճառքը չեղարկելու, նաև թուրք օդաչուների ամերիկյան ուսուցումը արգելակելու մասին: Այդուհանդերձ, Անկարան չի հրաժարվում Ռուսաստանի հետ գործարքից և մի քանի օր անց կստանա առաջին խմբաքանակը: Իհարկե պետք է հետևել, թե արդյո՞ք դա չի լինի վերջինը և, այսպես ասած, դեմքը փրկելուց հետո Թուրքիան չի փորձի փրկել նաև Արևմուտքի, մասնավորապես ԱՄՆ-ի հետ հարաբերությունը: Մյուս կողմից, արդյո՞ք ԱՄՆ-ն ու ՆԱՏՕ-ն կգնան ավելի հեռու և Թուրքիայի հանդեպ պատժամիջոցների հռետորաբանությունից կանցնեն անգամ դաշինքից Անկարային հեռացնելու հռետորաբանության:
Համենայնդեպս, տեղի ունեցող զարգացումները առանցքային նշանակության հարցեր են պարունակում Հայաստանի համար: Իրավիճակն այստեղ իրապես արտառոց է: Հայաստանի ԱԺ նախագահ Արարատ Միրզոյանը Կիպրոսի խորհրդարանում ունեցել էր բավականին տպավորիչ ելույթ, որում խոսել էր այն մասին, որ Հայաստանն ու Կիպրոսը գործակցում են Թուրքիայի էքսպանսիոն քաղաքականությունը զսպելու համար: Հայտնի է, որ այդ գործակցությունը, Երևանի նախաձեռնությամբ, ստանում է նոր՝ Կիպրոս-Հունաստան-Հայաստան ձևաչափ: Ի դեպ, այս առումով հատկանշական է, որ ԱՄՆ Կոնգրեսը քննարկում է Կիպրոսին զենքի վաճառքի արգելքը չեղարկելու հարցը, և սա Թուրքիային ՌԴ հետ սպառազինության գործարքի համար պատժամիջոցի ենթարկելու ֆոնին:
Իրադրությունն այնպիսին է, որ Հայաստանի նախաձեռնած եռակողմ ձևաչափը կարող է դիտարկվել իբրև գործընկեր Թուրքիայի հետ Արևմուտքի, մասնավորապես ԱՄՆ հարաբերության պարզաբանման գործընթացում: Իսկ դա կարող է հավելյալ հնարավորություն բացել եռակողմ ֆորմատի համար: Եվ սա, մյուս կողմից, այն պարագայում, երբ Հայաստանի ռազմավարական դաշնակից համարվող պետությունը Թուրքիայի էքսպանսիոն քաղաքականության խթանիչի դերում է:
Իհարկե, այստեղ իրավիճակը միարժեք չէ, սակայն ակնառու է, որ այս ուղղությամբ Երևանը, ի դեմս ռազմավարական գործընկերոջ, ունի մի սուբյեկտ, որը գործնականում աշխատում է մի բանի ուղղությամբ, որի դեմ Հայաստանն աշխատում է, օրինակ, եռակողմ ձևաչափի նախաձեռնությամբ: Թեև, այս ձևաչափը խոշոր հաշվով կարող է լինել նաև Հայաստանի պատասխանը ռուս-թուրքական գործակցությանը, այսպես ասած՝ այդ գործակցության արատավոր էֆեկտներն ու ռիսկերը չեզոքացնելու այլընտրանքային հնարավորությունների ձևավորում, որը թույլ կտա նաև առավել վստահ դիրքերից խոսել Ռուսաստանի հետ Թուրքիային առնչվող հարցերում: Առավել ևս, որ պետք է արձանագրել նաև, որ ամենևին լավ օրից չէ, որ Մոսկվան գործակցում է Անկարայի հետ, ու նաև դրանով հանդերձ, անկասկած է երկու մայրաքաղաքների միջև շահերի ռազմավարական հակադրության ուղղությունների առկայությունը, և այստեղ ռիսկեր չեզոքացնելու Հայաստանի այլընտրանքային կարողությունները կարող են Թուրքիայի հետ գործիքակազմում այլընտրանք դառնալ նաև Մոսկվայի համար:
