Այս օրերին համացանցում քննարկվում է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը Մեծ հայրենական պատերազմ բնորոշելու անհարիրությունը՝ ամենատարբեր պատճառաբանություններով: «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում, անդրադառնալով այս դիտարկմանը, պատմաբան Վահրամ Թոքմաջյանը նշեց. «Թեման հուզական է, որովհետև մենք, որպես հանրույթ, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի կրողն ենք՝ գոնե հիշողության մակարդակում, մեզանից շատերի պապերը, անգամ ծնողներն են մասնակից եղել, անցել են այդ զրկանքների միջով, ուստի այս մասին խոսելիս պետք է զգույշ լինենք, որպեսզի չվնասենք և չուրանանք այդ մարդկանց անցյալը:
Բայց մյուս կողմից՝ չենք կարող իրերն իրենց անուններով չկոչել, այսինքն՝ Երկրորդ համաշխարհայի՞ն, թե՞ Մեծ հարենական պատերազմ. այս տերմինների ընտրությունը բնավ չի նսեմացնում պատերազմի մասնակիցների կատարածը: Պատերազմին մասնակցել են 600 000-ից ավելի հայորդիներ, միջին վիճակագրությամբ մենք ամենաշատ մասնակցություն ունեցող երկրներից ենք, բայց միևնույն ժամանակ բազմաթիվ հայորդիներ մասնակցել են նաև ֆաշիստական Գերմանիայի կամ նրա դաշնակիցների կողմից, կամ ԽՍՀՄ դաշնակից Ֆրանսիայի կողմից՝ պարտիզանական շարժմանը և այլն: Այս առումով՝ ի՞նչն է տարընկալման, թյուրընկալման տեղիք տալիս. Մոլոտով-Ռիբենտրոպ պակտով ԽՍՀՄ-ը և Գերմանիան կնքել էին դաշնակցային կամ համագործակցային պայմանագիր, որով Եվրոպան բաժանել էին ազդեցության գոտիների… Փաստացի Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը տևել է 1939-1945թթ, 1941-45թթ պայմանական բաժանումը Խորհրդային պատմագրության արդյունքն է, որը պարտադրվել է մասնակից բոլոր ժողովուրդներին:
Շուրջ 300 000 հայորդի ենք կորցրել այդ պատերազմում, և Խորհրդային Հայաստանի տարածքը գոնե 300մ-ով ավելացե՞լ է, ո՛չ: Այս փոխանցված պարտադրանքը ես չեմ հասկանում: Ինձ համար կա Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ: Ինձ համար Խորհրդային հիշողության պարտադրանքը գոյություն չունի»:
Շատերը կարծում են, որ հայրենական պետք է կոչել Արցախի համար մղված պատերազմը: Անդրադառնալով այս դիտարկմանը՝ Վ. Թոքմաջյանը նշեց. «Ի՞նչ մոլուցք ունենք տերմիններով անվանել ինչ-որ բաներ: Մենք ունենք Արցախյան հաղթական գոյամարտ՝ մեզ պարտադրված պատերազմ, որտեղ մենք հաղթել ենք, մենք չենք սկսել այդ պատերազմը… Ճիշտ է, մինչ օրս միջազգային տարատեսակ ստորագրություններով չենք ամրագրել, բայց հաղթել ենք այդ պատերազմում: Մեր հասարակությանը հիմա պակասում են հաղթանակներ»:
Մանրամասն՝ տեսանյութում:
